وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
*عالم اوّل حیات
از آنجا که همه ما انسان ها امـروز درعالم اوّل یا دنیا هستیم نیازی به اثبات دیده نمی شود، وجـود انسان خــود دلیل براین عالم است، ابتدا خلق شده درظـرفی کوچـک تربه نام رحم مادر(عالمی بسیار کوچک و محدود) سپس ازآن عالم کوچک به عالم بزرگترآمده ایم .
وَسَلاَمٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَیَوْمَ یَمُوتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً (مریم/۱۵)
سلام براو (عیسی بن مریم) روزی که متولّدشد (خلقت وآمدن به عالم دنیا)،روزی کـــــــه می میرد(وارد عـــالم روحی شدن) ، وروزی که زنده برانگیخته می شود(مــــجـدداً وارد عالم قیامت شدن){ این آیه به سه عالَم اشاره می کند}
قرآن کریم خبری ضمنی از عالم برزخ یا عالم دوّم زندگی بشر می دهد که یک عالم جسمی نیست.
*عالم دوّم حیات
قرآن کریم به انسان درخلال آیات زیرخبر می دهد که :
وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ (آل عمران/۱۶۹)=
وکسانی را که در راه خدا کشته شده اند را مرده مپندارید ، که زندگانند و نزد خدای خویش روزی می برند
الف ـ واژه(أَحْیَاءٌ)نشان می دهد زنده هستندامــّا در قالب بدن برزخی نه بدن جسمی .
ب ـ واژه(عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُون) نشان می دهد نزد پروردگارشان روزی می خورند درهمان بدن برزخی
یعنی، متناسب بدن جدیدشان روزی می برند(ایـــن آیات بقای روح مؤمنین را خبرمی دهـــــد و بقای روح کفّار و منافقان را هم در آیات۶۴ و ۶۵ سوره مؤمنون آورده) یعنی اصل بقاء پس از مرگ را منحصر بـــه شهدا و مؤمنان نکرده ،که شامل کافران هـــم می شود ، ولی کیفیت بقای دو دسته را متمایز کرده( درسوره انبیاء آیه ۳۵) فـرموده: هر نفسی جشنده مرگ است .
نکته:برخی تصوّر می کنندکه شهدا،پیامبران،ائمه و اولیای خدا پس از مرگ با عالم انسان ها حفظ رابطه کرده اند! و خداوند انسان را با خبر می کندکه بله آنان مرده اند نسبت به حیات دنیائی، ولی زنده اند در نشئه دیگر حیات (حیاتِ برزخی) ـ ولی بیخبراز عالم اوّل یا دنیا هستند،(توضیح این قسمت دربخش مجهول ششم آمده )از این رو در سوره بقره آیه ۱۵۴ می فرماید:
یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَهٍ مِنَ اللّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ (آل عمران/۱۷۱)
نگوئید کسانی که در راه خدا کشته شده اند مرده اند ، زنده اند ، امّا شما درک نمی کنید بــه فضل و نعمت خدا خشنود و اینکه خداوند پاداش مـــــؤمنان را ضایع نسازد
فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِم مِن خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ (آل عمران/۱۷۰)
به آنچه خداوند ازفضل خویش به آنها داده است شادمانند و از سرانجامِ یارانی که به ایشان نپیوسته اند مسرورندکه هیچ بیم وترسی برآنان نیست و اندوهگین نشوند .
در این آیات نمی خواهد بگوید فقط شهدا زنده هستند و مثلاٌ پیامبران که به مرگ طبیعی مردند در عالم برزخ زنده نیستند؟ این آیات قبل و بعدمربــــوط به جنگ احد است مردم را دسته بندی می کند به تناسب موضوع دسته بندی کرده ، عده ای سست شدند ، عـــده ای رشادت کردند ، عده ای شهیدشدند ، چــــــون موضوع جنگ است که می خواهد بگوید این کشته شدگان زنده هستند.
موضوع دیگر اینکه می گوید شهدا زنده اند ، ازطرفی هم می گوید:( همه کس طعم مــرگ را می چشد= کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَهُ الْمُوت «عنکبوت /۵۷»و حتی به پیامبر هم می گوید: تو هم مثل همه می میری..إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُون (زمر/۳۰)
یعنی می گوید:مرده ، مثل زنده غذا نمی خورد ، شرایط انسان زنده را ندارد ، حیات دنیایی رانمی گوید ، حیات برزخی را می گویدکه زنده اند ونزد خدا روزی دارند.
برخی ازمروجین خرافات و اباطیل از راه مغالطه آمده اند که چون آنان نزدخدا هستند پس مثل خدا همه جا هستند! درحالیکه آیات حکایت ازقرب خدا می کند .
أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ= آیه می گوید:آنان در آن عالم نه خوفی نسبت به آینده دارند و نه از گذشته غم دارند
مثال :اگرروح پدری متوّجه این عالم بود و می دید که بچه هایش هـــمه فاسد و خلاف کارشدند و انبیاء هم روحشان متوّجه ایــن عالم بود ومی دیدند که اکثرپیروانشان بیراهه می روند ! خداوند هم که گفته آنان غمی ندارند این که ضد آیه می شود ، در دنیا کــه مشکلات داشتند ، حالا هم که رفتند غم و اندوه داشته باشند ! آیا ممکن است آنجا هم برایشان جهنم باشد. هرگز.
در آیه بعد هم می فرماید خدا اجــــــر مؤمنین را ضایع نمی کندیعنی آسایش فقط شامل شهدانمی شود به مؤمنین هم اختصاص دارد منتهی خبرمی دهدکــــه آن عالم هم درجاتی دارد شهدا درجه بالاتری دارند.
لَهُمْ دَارُ السَّلاَمِ عِندَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِیُّهُم بِمَا کَانُوا یَعْمَلُون (انعام/۱۲۷)
آنان را درنزد پروردگارشان سرای آرامش است و خدا به سبب کارهای که می کنند دوستدار آنهاست (یعنی دربدن برزخی نزد پروردگارشان آرامش دارند)
ولی به آیات قیامت که می رسد خبرمی دهد که مستقیم در بهشت هستند .
و باز خداونددرمورد مرگ هشدار می دهدکه :
حَتَّی إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُون ـ
تاآنگاه که مرگ به سوی کسی ازآنان آید ، گوید: پروردگارا مرا باز گردان ـ
لَعَلّیِ أَعْمَلُ صَالِحاً فِیمَا تَرَکْتُ ـ
شایددرسرائی که(آنجا کار های نیک را ) فرو گذارده ام ، کارِ نیکی انجام دهم
کَلَّا إِنَّهَا کَلِمَهُ هُوَ قَائِلُهَا وَ مِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُون(مؤمنون/۹۹و۱۰۰)
چنین نیست ، بی گمــــــان آن سخنی است که اوآن را می گوید و فرا رویشان تا روزی که برانگیخته شوند برزخی است.( عـالم بـرزخ را نـشان می دهد)
فَوَقَاهُ اللَّهُ سَیِّئَاتِ مَا مَکَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَاب ـ النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْهَا غُدُوّاً وَعَشِیّاً وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَهُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَاب (غافر/۴۵ و۴۶)
این آیات درمورد مؤمن آل فرعون است که چون بزرگان درباری حکم به قتل حضرت موسی(ع) را صادرکردند زبان به اعتراض و ارشاد گشوده است :
پس خداوند اورا ازگزند مکرشان حفظ کرد و پیروان فرعون را به عذاب بد گرفتارنمود . آنان هرصبح و شام برآتش عرضه می شوندوروزی که قیامت برپاشود:پیروان فرعون را به شدید ترین عذاب وارد نمایند.
یعنی اکنون که درقالب و عالم برزخی هستند صبح وشب برآتش عرضه می شوند (نه داخل) اما درقیامت که عالم جسمانی است ، جسمشان وارد آتش می شوند.
آیات بعدی از(سوره یس/۳۶و۳۷)است
قِیلَ ادْخُلِ الْجَنَّهَ قَالَ یَا لَیْتَ قَوْمِی یَعْلَمُون ـ بِمَا غَفَرَ لِی رَبِّی وَجَعَلَنِی مِنَ الْمُکْرَمِین .
به او گفته شد : وارد بهشت شو . گفت : ای کاش قوم من بدانند که خداوندم مرا آفرید و ازگرامیانم قرار داد.
یعنی دربهشت عالم برزخی می گوید : ای کاش قوم من هم این حقیقت را می فهمیدند ، معلوم می شود هنوز قوم او به او نپیوسته اند ، چون درقیامت همه بهم می پیوندند.
*عالم سوّم حیات
همه آیات مربوط به قیامت نشان دهنده عالم سوّم یا زندگی جاوید بشراست .
* اثبات معاد جسمانی ؟
عالم سوّم حیات
قرآن کریم در آیات مختلف عالم سوم حیات انسان یا معاد را فقط جسمانی نشان می دهد، درحالیکه برزخ را روحانی مطرح می کند .
در سوره های «الشَّمس و الزّلزّله» هم سخن ازحضور انسان در عالم مادی است و حتی در داستان اصحاب کهف که پس از ۳۰۹ سال آنان را ازخـواب بیدار می کند و به میان مردم می آیند در آخر آیه می فرماید :
وَکَذَالِکَ أَعْثَرنَاعَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُواْ أَنَّ وَعْدَ اللهِ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَهَ لَارَیبَ فِیهَا (کهف/۲۱)
یعنی :و بدینسان مردم را از حال آنان مطلع کردیم تا بدانند که وعده خداوند حقّ است و هیچ شکّی در قیامت نیست (که قیامت در راه است)
در این ماجرا هم ، معاد روحانی را مطرح نکرده ، جسم آنان زنده شده و بین مردم آمدند .
و باز در قرآن می گوید:
وَنُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذَاهُم مِّن الْأَجْدَاثِ إِلَی رَبِّهِمْ یَنسِلُون=(اجداث جمع قبر است )
یعنی: وچون در صور دمیده شود ، ناگاه از قبر ها بسوی پروردگارشان خواهند شتافت .
وباز می فرماید :
قَالُوا یَا وَیْلَنَا مَنْ بَعَثَنَا مِن مَّرْقَدِنَا هَذَا مَا وَعَدَ الْرَّحْمَانُ وَ صَدَقَ الْمُرسَلُون (یس/۵۰ و۵۱)
یعنی:گویندوای برما،چه کسی ما را ازخوابگاهمان (مرقدمان) برانگیخت؟ این همان وعده خدای رحمان بود و پیامبران راست گفتند.
جایگاه روح مربوط به قبر نیست که بیرون بیاید و مشخص است که جسم از قبر بیرون آمده و مجدداً روحی که قبض شده بود به جایگاهش باز گشته و به حضور پروردگارش می رود . وبازمی فرماید:
وَ تَرَی الْأَرضَ هَامِدَه ـ
یعنی: وزمین را خشکیده می بینی ـ
فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاء َ اهْتَزَّتْ وَ أَنبَتَتْ مِن کُلِّ زَوْجِ بَهِیچٍ (حج/۵)
پس هنگامی که آب باران را برآن فرو فرستیم به جنبش در آید و رشد یابد و ازهمه نوع گیاهان خرم برویاند ـ
سپس نتیجه را می گوید:
ذَالِکَ بِأَنَّ اللهَ هُوَ الْحَقُّ = این نشانه آنست که خداوند برحقّ است ـ
وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوتَی= و آنکه او مردگان را زندمی کند ـ
وَ أَنَّهُ عَلَی کُلِّ شّیءٍ قَدِیر(حج/۶)= و آنکه او بر هرکاری تواناست .
وَ أَنَّ السَّاعَهَ ءَاتِیَهٌ لَّارَیْبَ فِیهَا= شکّی نیست که قیامت در راه است ـ
وَ أَنَّ اللَهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی القُبُور(حج/۷) = و اینکه خداوند بر می انگیزد آنان را که درقبرهاخفته اند(باران،گیاه ، قبر ، مردگان همه مسائل مادی هستند نه روحانی)
در سوره یس می فرماید :
وَ ضَرَبَ لَنَا مَثََلا وَنَسِیَ خَلْقَهُ = برای ما نمونه ای آورد ( از استخوانهای پوسیده) و آفرینش خود را فراموش کرد ـ
قَالَ مَنْ یُحْیِ الْعِظَامَ وَ هِیَ رَمِیم (یس/۷۸)= و گفت چه کسی استخوانها را در حالیکه پوسیده اند زنده می کند؟ ـ
قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی أَنشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّهٍ وَ هُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیم(یس/۷۹)
بگو:کسی آنها را زنده می کند که نخستین بار آنها را پدید آورد و او به هر آفرینشی داناست ـ
ازآنجاکه مرگ وحیات به نظرانسان متناقض هستند خداوند مثال دیگری می آورد .
الَّذِی جَعَلَ لَکُم مِّنَ الْشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَاراً فَإِذَا أَنتُم مِّنُهُ تُوقِدُون(یس/۸۰)
یعنی:کسی کـه در درخت سبز بـرایتان آتـشی قرار داده که آنگاه شما از آن آتش می افروزید(اخضربمعنی سبز رنگ است )
برطبق قوانین ظاهری بایدماده قابل اشتعال خشگ باشدتا بسوزد! امّا در عربستان دو گیاه به نامهای عفارومرخ هستندکه باسائیدن دو برگ سبز آتش بیرون می آید .
یعنی: می گوید خدائی که از درخت سبز برای شما آتش بیرون می آورد قادر است از مرده هم زنده بیرون بیاورد .
همه مثالها مادی است نه روحانی سپس باقیاس بزرگتر به کوچکتر می فرماید:
أَوَلَیْسَ الَّذِی خَلَقَ الْسَّمَوَاتِ وَ الْأَرضَ بِقَادِرٍ عَلَی أَن یَخْلُقَ مِثْلَهُمْ بَلَی وَ هُوَ الْخَلَّقُ العَلِیم (یس/۸۱)=
یعنی:آیاکسی که آسمانها و زمین راآفریده توانائی ندارد مانندآنها را پدید آورد ؟چرا و هم اوست آفریننده دانا(یعنی خلقت آسمانها و زمین که مهمتر از زنده کردن مردگان است)
امام صادق(علیه السلام) هم در این مورد فرمود شما اگر کوزه ای را بشکنید و مجددا آنرا باز سازی کنید ، هم می توانید به اعتبار ماده اوّلیه اش ادعا کنید این همان کوزه است و هم می توانیدبه اعتبارصورت جدیدی که به آن ماده داده اید بگویید آن کوزه نیست .
ماده اوّلیه انسان در قیامت همان ماده المواد دنیاست فقط صورت بندی جدیدی متناسب بااخلاق ، رفتار و اعمال و مجموعه کسبیاتش می گیرد .
از میان فرق اسلامی عده ای به معاد جسمانی معتقد شدند بخصوص متمسّکین به قرآن و گروهی ازآنان مثل فلاسفه و صوفیه به معاد روحانی .