ابن خزیمه و اسماء و صفات و الهی

در کتاب أقاویل الثقات فی تأویل الأسماء والصفات «کرمی» آمده است که ‏امام ابن خزیمه رحمه الله درباره‏ ی اسماء و صفات الله تعالی سؤال شد، در پاسخ فرمود: «ائمه‏ ی بزرگ و صاحبان مذاهبی چون: مالک، سفیان، اوزاعی، شافعی، احمد، اسحاق، یحیی بن یحیی، ابن مبارک، ابوحنیفه، محمد بن الحسن و ابویوسف در این باره سخن نگفته‏ اند و یارانشان را از غوطه‌ور شدن در چنین مباحثی باز داشته‌اند و همواره آنان را به کتاب و سنت ارجاع داده‌ا‌ند»[۱].

لالکایی در کتاب عظیم و مشهورش «‌السنه» روایت جالبی دارد، ایشان می فرمایند: «روزی احمد بن حنبل مردی را دید که حدیث نزول (فرود‏ آمدن پروردگار به آسمان دنیا) را روایت می‏کرد و می‏گفت: «پروردگار بدون حرکت و انتقال ‌و یا تغییر حال فرود می‏آید». امام احمد گفته‌اش را انکار نمود [رو به آن مرد کرد] و گفت: «سخن رسول صلی الله علیه و سلم را آنچنانکه وارد شده، بیان کن [و از خودت مطالبی را بر آن اضافه نکن و به تأویل ناجور متمسک نشو] چرا که رسول الله صلی الله علیه و سلم به نسبت پرودگارش از تو غیورتر است»[۲].

 

[۱]– أقاویل الثقات فی تأویل الأسماء والصفات: ص ۶۲٫

[۲]– السنه، لالکایی: ۳/۴۵۲٫