شبهه شفاعت است
که قبرپرستان میگویند: ما معتقد به تاثیرگذاری خود آنها نیستیم.
بلکه این مردگان اولیاء صالح خدا هستند و از زمرۀ پاکانند و ما نمیتوانیم به منزلت و مقام آنها برسیم، پس ما برای رفع حاجتمان به آنها رغبت داریم، و از آنها شفاعت و واسطه شدن را میخواهیم همانطور که نیازمندان نزد ملوک و رؤسا و وزراء و نزدیکان شفاعت میطلبند.
جواب این شبهه: این دلیل عین چیزی است که کفار صدر اسلام میگفتند، همانطور که خداوند از آنها خبر داده است و میفرماید:
﴿وَیَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا یَضُرُّهُمۡ وَلَا یَنفَعُهُمۡ وَیَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِۚ﴾ [یونس: ۱۸].
«آنها غیر از خدا، چیزهایى را مىپرستند که نه به آنان زیان مىرساند، و نه سودى مىبخشد; و مىگویند: «اینها شفیعان ما نزد خدا هستند».
سپس خداوند سبحان رد قولشان را میدهد و میفرماید:
﴿قُلۡ أَتُنَبُِّٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا یَعۡلَمُ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِی ٱلۡأَرۡضِۚ﴾ [یونس: ۱۸].
«بگو: «آیا خدا را به چیزى خبر مىدهید که در آسمانها و زمین سراغ ندارد؟!».
سپس این کار آنها را شرک مینامد. ﴿سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا یُشۡرِکُونَ١٨﴾ [یونس: ۱۸].
«منزه است او، و برتر است از آن همتایانى که قرار مىدهند».
خداوند متعال میفرماید:
﴿أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّینُ ٱلۡخَالِصُۚ وَٱلَّذِینَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِیَآءَ مَا نَعۡبُدُهُمۡ إِلَّا لِیُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ﴾ [الزمر: ۳]. «آگاه باشید که دین خالص از آن خداست، و آنها که غیر خدا را اولیاى خود قرار دادند و دلیلشان این بود که: «اینها را نمىپرستیم مگر بخاطر اینکه ما را به خداوند نزدیک کنند».
ابن کثیر میگوید: قتاده، سدی و مالک از زید بن اسلم و ابن زید روایت کردهاند که ﴿لِیُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ﴾.
یعنی: بخاطر اینکه ما را شفاعت کنند، و منزلت ما را به خدا نزدیک گردانند … و این شبههای است که مشرکان قدیم الایام تا کنون به آن اعتماد کردهاند، و پیامبران برای رد آن و نهی از آن و دعوت به بندگی خداوند یکتای بیشریک فرستاده شدهاند، و این چیزی است که مشرکان از طرف خودشان آن را اختراع کردهاند و خداوند هرگز بدان اجازه نداده است و از آن راضی نیست بلکه بغض او را بر میانگیزاند و او از آن نهی میکند.
این است قول خداوند متعال، کسی که پیامبرش را برای ابلاغ آن فرستاد تا حجتهای خداوند بلیغ، و برهانهایش کوبنده ظاهر شوند، تا هرکس هلاک میشود و یا هرکس حیات مومنانه میگیرد هردو همراه با بینه و دلیل آشکار باشند.
شفاعت حق خداوند متعال است هیچکس نمیتواند شفاعت کند مگر با اجازه و امر او.
خداوند میفرماید: ﴿مَن ذَا ٱلَّذِی یَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ﴾ [البقره: ۲۵۵]. «کیست که در نزد او، جز به فرمان او شفاعت کند؟».
و دوباره میفرماید: ﴿مَا مِن شَفِیعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ﴾ [یونس: ۳].
«هیچ شفاعت کنندهاى، جز با اذن او نیست».
در جایی دیگر میفرماید: ﴿۞وَکَم مِّن مَّلَکٖ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِی شَفَٰعَتُهُمۡ شَیًۡٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن یَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن یَشَآءُ وَیَرۡضَىٰٓ٢۶﴾ [النجم: ۲۶]. «و چه بسیار فرشتگان آسمانها (با آن مقام و منزلتشان) شفاعت آنها سودى نبخشد مگر پس از آنکه خدا براى هرکس بخواهد و راضى باشد اجازه (شفاعت) دهد!».
در آیه کریمه مشخص است که شفاعت نزد خداوند متعال سودی ندارد مگر به دو شرط.
اجازه خداوند به شافع، زیرا شفاعت تنها ملک خداوند است. او میفرماید: ﴿قُل لِّلَّهِ ٱلشَّفَٰعَهُ جَمِیعٗاۖ﴾ [الزمر: ۴۴].
«بگو: «تمام شفاعت از آن خداست».
باید خداوند از مشفوع راضی باشد، و رضایت خداوند تحقق نمییابد مگر دربارۀ کسی که توحید خالص داشته باشد. پس مشرک از شفاعت کسی بهرهمند نمیشود همانطور که خداوند میفرماید:
﴿فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَهُ ٱلشَّٰفِعِینَ۴٨﴾ [المدثر: ۴۸]. «از این رو شفاعتِ شفاعتکنندگان به حال آنها سودی نمیبخشد».
بدین ترتیب بطلان این شبهه که اصحاب قبرها به آن متمسک میشوند مشخص میشود.
کسانی که شفاعت را از مردگان میطلبند و با انواع راهها میخواهند به آنان نزدیک شوند.