برخی نماز تراویح را یازده رکعت و برخی سیزده رکعت می گزارند و در این راستا سخنی از شیخ ناصرالدین البانی رحمه الله عنوان کرد؛پرسش ایشان درخصوص سخن شیخ البانی رحمه الله مبنی بر اینکه گزاردن سیزده رکعت بدعت است می باشد.
شیخ خالد:باتوجه به اینکه در گزاردن نماز تراویح، عدد مزبور(سیزده رکعت)از پیامبرعلیه الصلاهوالسلام ثابت نشده است لذا توصیف آن به بدعت (بر اساس مفهوم لغوی آن) درست است همانطور که سیدنا عمر رضی الله عنه،به شیوه گزاردن تراویحی که در عهد خویش مقرر ساخت فرمود:این روش(به جماعت گزاردن تراویح)،بدعت(شیوه جدید) نیکویی است.اگر با این مفهوم باشد مانعی ندارد اما از سخن برادرمان در خصوص سخنی که نقل کرد چنین برداشت نمودم که منظورش بدعت نکوهیده شده است و نه بدعت، به معنای لغوی آن؛بلکه منظورش چیز نوپیدایی است که در زمان پیامبر علیه الصلاهوالسلام نبود. بنده از پرداختن به سخن شیخ البانی رحمه الله صرف نظر می کنم زیرا از آن اطلاعی ندارم و در مورد چیزی که بدان آگاهی ندارم نمی توانم چیزی بگویم.
اهل علم اتفاق نظر دارند که سقف حداکثری برای تعداد رکعات نماز شب وارد نشده است ابن عبدالبر طی اتفاقیه (اجماعى) که از اهل علم بیان کرده گفته است:حداکثری برای تعداد رکعات نمازشب وجود ندارد اما سنت است که به شیوه نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم که یازده رکعت میباشدگزارده شود زیرا در صحیح بخاری و مسلم از أم المؤمنین عائشه رضی الله عنها روایت شده است فرمود:(پیامبر علیه الصلاهوالسلام در رمضان و ماه های دیگر، نماز شب را بیش از یازده رکعت نمی گزارد)این عملکرد رسول الله صلی الله علیه وسلم در خصوص نماز شب بود اما نماز ایشان به اندازه ای در ایستادن و نشستن و رکوع و سجودش طولانی بود که در دهه پایان رمضان بیم آن می رفت که زمان سحری سپری شود أم المؤمنین عائشه رضی الله عنها در توصیف نماز شب پیامبر علیه الصلاهوالسلام می فرماید: (ایشان چهار رکعت می گزارد که از زیبایی و طولانی بودن آنها مپرس و سپس چهار رکعت دیگر می گزارد که از زیبایی و طولانی بودن آنها مپرس و پس از آن سه رکعت می گزارد) یعنی سه رکعت با نیت وتر می گزارد خواه سه رکعت متوالی با یک سلام و یا دو رکعت می گزارد و سپس یک رکعت دیگر در پایان به جا می آورد.اما اقوال مبنی بر بیست وسه رکعت یا بیست و یک رکعت،همگی بر اساس اختلاف دیدگاه اهل علم که آن هم بر اساس عملکردصحابه در زمان سیدنا عمر رضی الله عنهم بوده، شکل گرفته است؛مثلا در الموطأ آمده است:”عمر رضی الله عنه أبی بن کعب و تمیم داری رضی الله عنهما را جهت گزاردن نماز تراویح براى مردم گمارد و به آنها سفارش نمود تا بیست و سه رکعت بگزارند” ودر برخی از آثار دیگر نیز به همین صورت آمده است اماهیچ یک از آنهاصحیح نیستندهمانطور که برادرمان هم طی نقل سخن شیخ البانی رحمه الله بدین مطلب اشاره نمود.
در نتیجه بایستی به سنت بازگشته شود اما آیا کسیکه بیشتر از یازده رکعت بگزارد را می توان بدعت گر توصیف نمود؟پاسخ، خیر است.زیرا تعداد رکعات مزبور نقل شده است(و خود رسول الله صلى الله علیه وسلم امت را نسبت به مقید بودن آن سفارش ننموده) و از سوی دیگر سقف حداکثری برای تعداد رکعاتی که مردم در رمضان و غیر از آن می گزارند وارد نشده است به دلیل آنکه درصحیح بخاری ومسلم از إبن عمررضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم درپاسخ مردی که درمورد نمازشب پرسیده بود فرمود:(نماز شب دو رکعت، دو رکعت است،اما اگر بیم آن داشتی که وقت نمازصبح فرا برسد پس یک رکعت بگزار و با آن نمازهای قبلی را وتر نما)لذا اگر امامی به سبب نشاط یاشرایط مناسبش خود را در نماز شب به تعداد معینی از رکعات ملزم نمود ان شاءالله مانعی ندارد.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین