وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
آیا برای فردی که مریض هست بیماری تالاسمی (کم خونی) دارد روزه گرفتن واجب است؟
چون دکتر برایش دارو نوشته و باید هر روز مصرف کند.
آیا میشود سر فطره داد؟ و چند کیلو باید داد؟ اگر میشود توضیح کاملی بدهید.
الحمدلله،
اگر یک پزشک مسلمان و معتمد و عادل به بیمار تالاسمی تجویز کند که روزه گرفتن برای وضعیت جسمانی او زیان آور است، و لازم است که بیمار حتما هر روز (در فاصله بین اذان مغرب و عشاء) دارو مصرف کند وگرنه وضعیت بیماریش تشدید می شود، در اینصورت او می تواند به رخصت الله تعالی عمل کند که می فرمایند: « فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَی سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ» البقره/ ۱۸۴٫
یعنی: پس هرکسی از شما بیمار یا در سفر باشد، تعدادی از روزهای دیگر را روزه بگیرد.
امام ابن کثیر در تفسیر آن می گوید: «یعنی مریض و مسافر می توانند در هنگام مرض یا سفر روزه نگیرند، زیرا این امر موجب مشقت بر آنها خواهد شد، بلکه افطار کنند و بعدا در روزهای آتی آنرا قضاء نمایند».”تفسیر ابن کثیر” (۱ /۴۹۸) .
و در عوض در زمان دیگری که اوضاع جسمانی او بهتر می شود آنروزها را قضاء کند، اما اگر او تا آخر عمر بر همین منوال – که در ابتدای مطلب توضیح داده شد – می ماند، در آنصورت روزه رمضان بر او لازم نیست ولی فدیه بر او لازم است، یعنی باید به ازای هر ماه رمضان – در هر سال – سی نفر مسکین را طعام و غذا دهد. یعنی به هر مسکین یک وعده غذای رایج بدهد تا سیر شود. به دلیل فرموده خداوند متعال:
« وَ عَلَی الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فُدیَهٌ طَعَامُ مِسکِین» (بقره : ۱۸۴).
«و بر کسانی که توانایی انجام آن (روزه) را ندارند (همچون پیران ضعیف و بیماران همیشگی) لازم است فدیه بدهند و آن خوراک مسکینی است».
علامه ابن عثیمین رحمه الله می گوید:
«کیفیت اطعام به دو صورت است:
اول: غذایی درست کند و مساکین را دعوت نماید، بر حسب روزهایی که باید فدیه بدهد، همانگونه که انس بن مالک رضی الله عنه چنین کرد.
دوم: غذای غیر آماده (پخته نشده) به آنها بدهد». الشرح الممتع (۶/۳۳۵).
اما اگر کسی بخواهد که در عرض سی روز به یک نفر غذا دهد، یعنی هر روز به او طعام دهد، جایز است چنانکه جمهور علمای مذاهب از جمله شافعیه و حنابله و گروهی از علمای مالکیه بر جواز آن تاکید کرده اند، مولف کتاب الانصاف گفته: «جایز است طعام را کلا به یک مسکین واحد داد». الإنصاف (۳/۲۹۱)، و نگاه کنید به: تحفه المحتاج ۳ / ۴۴۶، کشاف القناع ۲ / ۳۱۳، و ”فتاوی اللجنه الدائمه” (۱۰/۱۹۸).
نکته: اگر با جود بیماری، روزه گرفتن زیانی به او نمی رساند و او را در مشقت نمی اندازد، و امکان تاخیر در خوردن قرص وجود دارد، در اینصورت لازمست که خوردن قرص را تا وقت شب به تاخیر انداخت و روزه اش را بگیرد، ولی اگر این امر مقدور نباشد ایرادی ندارد که روزه نگیرد.
در مورد سرفطره: فطریه یا زکات فطر ربطی به فدیه و کفاره روزه ندارد، این واجبی است که هر مسلمانی موظف است قبل از نماز عید فطر آن زکات را بپردازد، یا خود بپردازد یا سرپرست او ..
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین