آیا مرد می تواند مانع اعتکاف همسرش شود؟

آیا مرد می تواند مانع اعتکاف همسرش شود؟

 

الحمدلله،

برای زنان جایز نیست که بدون اجازه شوهرشان در مساجد اعتکاف کنند، زیرا ممکن است اعتکاف زن در مسجد موجب زایل شدن حقوق شوهر شود (مانند حق آمیزش یا معاشرت و ..)، و اگر مرد به زن خود اجازه داد تا اعتکاف کند مرد می تواند از تصمیم خود بازگردد و زنش را از اعتکاف خارج کند.

امام ابن قدامه مقدسی می گوید: «برای زن جایز نیست اعتکاف کند مگر با اجازه شوهرش .. و هرگاه شوهر به او اجازه داد، ولی بعدا تصمیم گرفت او (زن) را از اعتکاف خارج کند، برای او جایز است (چنین کند) البته در اعتکاف مستحب.. و این رأی امام شافعی نیز هست». المغنی (۴/۴۸۵)‏.

و امام بخاری و مسلم از عایشه رضی الله عنها روایت کردند که او گفت: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَعْتَکِفَ صَلَّی الْفَجْرَ ثُمَّ دَخَلَ مُعْتَکَفَهُ وَإِنَّهُ أَمَرَ بِخِبَائِهِ فَضُرِبَ أَرَادَ الاعْتِکَافَ فِی الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ فَأَمَرَتْ زَیْنَبُ بِخِبَائِهَا فَضُرِبَ وَأَمَرَ غَیْرُهَا مِنْ أَزْوَاجِ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِخِبَائِهِ فَضُرِبَ فَلَمَّا صَلَّی رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْفَجْرَ نَظَرَ فَإِذَا الأَخْبِیَهُ فَقَالَ آلْبِرَّ تُرِدْنَ فَأَمَرَ بِخِبَائِهِ فَقُوِّضَ وَتَرَکَ الاعْتِکَافَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ حَتَّی اعْتَکَفَ فِی الْعَشْرِ الأَوَّلِ مِنْ شَوَّالٍ ». وفی روایه للبخاری : ( فَاسْتَأْذَنَتْهُ عَائِشَه فَأَذِنَ لَهَا , وَسَأَلَتْ حَفْصَه عَائِشَه أَنْ تَسْتَأْذِن لَهَا فَفَعَلَتْ ). بخاری (۲۰۳۳) ومسلم (۱۱۷۳).

یعنی: هرگاه رسول خدا صلی الله علیه وسلم قصد داشت اعتکاف کند نماز صبح را می خواند و سپس به محل اعتکافش داخل می شد، و او امر کرد تا چادری برایش مهیا کنند، قصد داشت تا ده روز آخر رمضان را اعتکاف کند، زینب (همسر پیامبر) امر نمود تا چادر را برایش مهیا کنند، و دیگر ازواج او نیز امر کردند تا چادرش را مهیا کنند، هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وسلم نماز صبح را خواند، نگاه کرد چندین چادر وجود دارد، فرمود: ( آیا می خواهند که خیر و ثواب بدست آورند؟) سپس امر کردند تا چادرش را بردارند، و از اعتکاف آن رمضان منصرف شدند تا آنکه در ده روز اول شوال اعتکاف کرد. و در روایت بخاری آمده: عایشه از پیامبر صلی الله علیه وسلم اجازه خواست (تا او نیز همراه ایشان اعتکاف کند) و ایشان اجازه دادند، و حفصه از عایشه خواست تا برای وی نیز اجازه گیرد و او نیز چنین کرد.

امام نووی در شرح این حدیث از قاضی عیاض نقل کرده که او گفته: «این حدیث دلالت دارد که مرد می تواند زنش را از اعتکاف بدون اجازه اش منع کند، و تمام علما چنین نظری دارند، اما اگر شوهر به زن اجازه داد آیا او می تواند بعدا (پشیمان شود) و وی را (از ادامه اعتکافش) منع کند؟ در این مورد مابین علما اختلاف نظر است: نزد امام شافعی و احمد و داود (ظاهری) مرد می تواند زن را منع کند و از اعتکاف سنت بیرون آورد».

و امام ابن منذر گفته: «در این حدیث (دلیلی وجود دارد) که زن نباید اعتکاف کند تا آنکه از شوهرش اجازه می گیرد، و هرگاه بدون اجازه شوهر اعتکاف کرد مرد می تواند وی را از اعتکاف خارج کند، و اگر با اجازه شوهر اعتکاف کرد باز مرد می تواند از تصمیمش بازگردد و وی را منع کند، ولی نزد اهل رأی (احناف) هرگاه مرد به زنش اجازه داد ولی بعدا مانع وی شود او (مرد) گناهکار می شود، و نزد امام مالک مرد نمی توان (زن را منع کند)، ولی این حدیث حجتی بر علیه آنها است». “فتح الباری”.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین