آیا عمرو بن الحمق آیا در قتل عثمان رضی الله عنهما شرکت داشت(۱)

نویسنده: مجاهد دین

شبهه شیعه:

یکی از کسانی که در قتل عثمان شرکت داشت، صحابه جلیل القدر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، عمرو بن حمق بود که در سال حجه الوداع یا بعد از حدیبیه مسلمان شد و این اختلافی است.

أسد الغابه، ج۴، ص۱۰۰ – الإصابه، ج۴، ص۵۱۴

در منابع آقایان اهل سنت آمده است:

و أما عمرو بن الحمق فوثب على عثمان فجلس على صدره و به رمق فطعنه تسع طعنات و قال أما ثلاث منهن فإنی طعنتهن لله و أما ست فإنی طعنت إیاهن لما کان فی صدری علیه.

عمرو بن حمق روی سینه عثمان نشست و ۹ خنجر بر بدن او زد و گفت: ۳ ضربه برای خدا بود و ۶ ضربه دیگر به خاطر کینه‌ای بود که از عثمان در دل داشتم.

الطبقات الکبرى لإبن سعد، ج۳، ص۷۴ ـ تاریخ مدینه دمشق لإبن عساکر، ج۳۹، ص۴۰۹ ـ تاریخ الطبری، ج۳، ص۴۲۴ ـ البدایه و النهایه لإبن کثیر، ج۷، ص۲۰۷ ـ الکامل فی التاریخ لإبن الأثیر، ج۳، ص۱۷۹

 

پـــــاســــخ:

 

روایات در این باره هیچ کدام سند صحیح ندارند‌، بلکه از جانب افراد کذاب مانند واقدی یا مجهول الحال روایت شده، یا سند آن منقطع است و حجت به حساب نمی‌آیند.

 

برای مثال در روایتی آمده است:

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ الْمُنْذِرِ الْحِزَامِیُّ ، قال : حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ ، قال : حَدَّثَنَا اللَّیْثُ بْنُ سَعْدٍ ، عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ بْنِ الْحَارِثِ ، عَمَّنْ حَدَّثَهُ ، عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَمِقِ الْخُزَاعِیِّ ، أَنَّهُ قَامَ عِنْدَ الْمِنْبَرِ بِمِصْرَ ، وَذَاکَ عِنْدَ فِتْنَهِ عُثْمَانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فَقَالَ : أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ ، یَقُولُ : ” إِنَّهَا سَتَکُونُ فِتْنَهٌ ، خَیْرُ النَّاسِ فِیهَا الْجُنْدُ الْغُزَّى ” ، وَأَنْتُمُ الْجُنْدُ الْغُزَّى ، فَجِئْتُکُمْ لأَکُونَ فِیمَا أَنْتُمْ فِیهِ . قَالَ اللَّیْثُ : فَکَانَ مَعَهُمْ فِی أَشَرِّ أُمُورِهِمْ.

تاریخ المدینه لابن شبه جلد ۲ صفحه ۲۶۱ .

ترجمه:  عبد الکریم بن حارث از افرادی که نام آنها را ذکر نکرده است از عمرو بن الحمق روایت می‌کند که او در مصر بر روی منبر رفت و گفت: ای مردم من از رسول خدا صلی الله علیه وسلم شنیدم که می‌گفت: فتنه ای خواهد آمد، بهترین مردم در آن زمان، جنگجویان در آن می باشند. و شما آن جیش جنگجو هستید…

 

 

در این روایت مشخص نیست چه کسی از عمرو بن الحمق روایت کرده است؟ به عبارت دیگر مشخص نیست که عبد الکریم بن حارث از چه کسی روایت کرده است. و در حین بررسی شیوخ عبد الکریم، متوجه می‌شویم که هیچ کدام از شیوخش از عمرو بن الحمق روایت نکرده اند. پس این روایت به علت جهل به راویان سند آن، ضعیف است و به آن استناد نمی شود.

در روایت دیگری چنین آمده است:

حدثنا علی، عن عیسى بن یزید، عن صالح بن کیسان قال: دخل علیه محمد بن أبی بکر بِشَرْیَان کان معه فَضَربَه فی حشائه حتى وقَعَتْ فی أوْدَاجِهِ فخر، وضَرَبَ کنانَهُ بن بِشْرٍ جَبْهَتَهُ بعَمُود، وضرَبَه أسْوَدَان بن حُمْرَان بالسیف، وقعد عمرو بن الحَمق على صَدْره فطعنه تسع طعنات. وقال، علمت أنه مات فی الثالثه فطعنته ستاً لِمَا کان فی قلبی علیه.

تاریخ المدینه المنوره جلد ۲ صفحه ۳۵۵

مقاله پیشنهادی

زهد رسول الله صلی الله علیه وسلم

عَنْ أبِی هُرَیْرَهَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «اللَّهُمَّ ارْزُقْ آلَ مُحَمَّدٍ …