وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
الحمدلله
آیه ای روشنتر از آنچه که شما استدلال کرده اید در قرآن وجود دارد که صریحتا به کلمه “وفاه” اشاره کرده، و علماء و مفسرین در این آیه اختلاف نظر دارند که معنای این کلمه چیست؟
این آیه در سوره آل عمران آیه شماره ۵۵ آمده که خداوند متعال در مورد عیسی علیه السلام می فرماید:
” إِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَی إِنِّی مُتَوَفِّیکَ وَرَافِعُکَ إِلَیَّ وَمُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا … “ (ال عمران : ۵۵).
«هنگامی که خداوند گفت: ای عیسی! من برگیرنده توام (از زمین) و بالابرنده توام به‌سوی خویش (در آسمان، و بدین‌گونه نگه‌دارنده توام از آسیب کفار واین که به تو دست یابند، یا تو را به قتل رسانند) و پاک کننده توام از کسانی که کافرشده‌اند».
ابن جریر طبری در تفسیرش چهار قول در معنای “متوفیک” ایراد کرده است به شرح زیر:
۱- برخی از مفسرین میگویند معنای “متوفیک”، “خواب” هست، به این معنی که “تو را به خواب میبرم و سپس تو را در حالت خواب به سوی اسمان بالا میبرم”، زیرا کلمه وفات به معنای خواب نیز میآید (مانند ابن کثیر که در تفسیرش گفته است که: «مراد از برگرفتن (وفات) در اینجا، به خواب بردن وی است». آن‌گاه او در این‌باره به آیات و احادیثی استشهاد میکند، از جمله آیه: ” وَهُوَ الَّذِی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ …” (اوست ذاتی که شما را در شب میمیراند) «انعام/۶۰». همچنین به این حدیث شریف که رسول خدا صلی الله علیه و سلم هرگاه از خواب بیدار می‌شدند، می‌فرمودند: «الحمدلله الذی أحیانا بعد ما أماتنا…: سپاس خدایی را که ما را زنده گردانید بعداز آن که می رانید…».
۲- برخی دیگر میگویند که کلمه “متوفیک” یعنی “تو را از زمین برمیگیرم و سپس تو را زنده به سوی خودم در آسمان بالا میبرم”، زیرا میگویند کلمه “وفاه” به معنای “قبض” می آید.
۳- برخی دیگر از مفسرین میگیوند که معنای “متوفیک” همان “مرگ” هست، یعنی تو را میمیرانم و سپس به سوی خودم میبرم، زیرا وفات یعنی مرگ.
۴- برخی دیگر میگویند در این آیه تقدیم و تاخیر رخ داده، یعنی معنای آیه این هست که: “ای عیسی، من تو را به سوی خودم بالا میبرم، و تو را از کفار پاک میگردانم، و سپس بعد از اینکه تو را به دنیا (در روز قیامت) برگرداندم تو را میمیرانم”، پس معنای متوفیک را همان مرگ میدانند ولی بعد از اینکه دوباره در روز قیامت بیآید و دجال را بکشد و زندگی معمولی بکند و سپس طبق معمول بمیرد.
ولی ابن جریر طبری گفت: “و صحیحترین این اقوال نزد ما آنست که معنای “متوفیک” “گیرنده” باشد، یعنی: “تو را از زمین بر میگیرم و زنده به سوی خودم بالا میبرم”، زیرا متواترا از پیامبر صلی الله علیه و سلم نقل شده است که فرمود: عیسی بن مریم نزول میکند و دجال را میکشد، سپس مدتی در زمین زندگی میکند، سپس میمیرد و مسلمانان روی او نماز میخوانند و او را دفن میکنند”.
و امام طبری گفت: “و معلوم هست که اگر خداوند عزوجل او را میرانده بود، دوباره او را نمیمیراند که دو بار او را در این دنیا بمیراند، زیرا خداوند عز وجل فرموده است که بندگانش را خلق میکند و سپس میمیراند و سپس زنده میکند همانطور که در این آیه امده است که: “اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ هَلْ مِنْ شُرَکَائِکُمْ مَنْ یَفْعَلُ مِنْ ذَلِکُمْ مِنْ شَیْءٍ” (الروم : ۴۰)، یعنی: «خدا، همان کسی است که شما را آفرید، سپس به شما روزی بخشید، سپس شما را میمیراند، باز زنده‌تان میکند».
و امام طبری گفت: “بنابراین معنای آیه اینست که خداوند به عیسی گفت: ” ای عیسی، من تو را از زمین برمیگیرم و بسوی خودم بالا میبرم، و تو را از کفاری که پیامبریت را انکار کردند پاک میکنم”.
و امام قرطبی گفت: «صحیح آن است که حق تعالی، عیسی علیه السلام را بدون وفات و خواب به آسمان برد».
و همانطور که بیان شد طبری نیز همین قول را اختیارکرده، و از ابن عباس رضی الله عنه نیز همین قول به صحت رسیده، و امام شوکانی نیز بر همین معنی تأکید میکند و قول صحیح نزد محققان از علما نیز همین است، یعنی عیسی علیه السلام نمرده، بلکه خداوند متعال زنده او را به آسمان برده و در روز قیامت برخواهد گشت و مدتی زندگی خواهد کرد و سپس مانند بقیه مردم بطور معمولی میمیرد.
والله اعلم.