وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
معتزله، جهمیه و معطله با تقسیم بندی احادیث و فرق گذاشتن بین احادیث صحیح منکر حجیت خبرواحد شدند. این در حالی است که اهل سنت معتقد است بین حدیث متواتر و خبرواحد فرقی وجود ندارد.
برهمین اساس امام طحاوی در کتاب “عقیده الطحاویه” (که در حقیقت این کتاب عقیده اهل سنت و امام ابوحنیفه و شاگردان ایشان است) می گوید: «وَجَمِیعُ مَا صَحَّ عَنْ رَسُولِ الله صلى الله علیه وَسَلَّمَ مِنَ الشَّرْعِ وَالْبَیَانِ کله حَقٌّ»: ( تمام مسایل شرعی و توضیحات نبوی که به صحت از پیامبر ثابت شده، حق است).
توضیح: فرق گذاشتن میان حدیث متواتر و خبرواحد بدعتی وارداتی در اسلام است که با عقیده سلف صالح، ائمه، مجتهدین و محدثین مخالف است و در واقع امام طحاوی با این سخنش دو مساله را بیان کرده است:
حدیثی که صحتش ثابت شد بدون شک آن حدیث سخن رسول الله است و آن حدیث صحیح قابلیت استدلال شدن در مسایل اعتقادی و هم فقهی را دارد و فرقی نمی کند که آن حدیث صحیح متواتر باشد یا خبرواحد و این عقیده اهل سنت است.
اولین کسانی که احادیث را این چنین تقسیم بندی کردند و بین حدیث متواتر و خبرواحد فرق گذاشتند؛ معتزله، جهمیه و معطله بودند.
در واقع امام طحاوی با این سخنش این عقیده ی معتزله و جهمیه و معطله را رد کرد.
جهت اطلاعات بیشتر می توانید به کتاب (شرح العقیده الطحاویه، نوشته ی ابن أبی العز الحنفی/ ج۱/ص۳۴۰ ، (المنهج المقترح لفهم المصطلح، نوشته ی : الشریف حاتم بن عارف العونی/ ج۱/ص۷۳) و به سایر کتب مصطلح حدیث و شروح عقیده طحاویه مراجعه کنید.
امام شافعی رحمه الله در مورد حدیث خبرواحد این چنین می گوید: « مسلمانان در قدیم و حال بر ثبوت خبر واحد و حجیت آن اجماع دارند و از هیچ یک از فقهای مسلمان مشاهده نشده که مدعی ثبوت خبر واحد نباشند». (الأم/ ج۱/ ص۱۵۱ و الرساله/ ص۴۵۷).
و در جای دیگر می گوید: «حجت بودن و ثابت بودن خبر واحد خیلی قوی تر از آن است که نیاز به آوردن مثال برای اثباتش باشد، بلکه خود خبر واحد یک اصل است». (الرساله/ ص۳۸۳)
سخن پایانی
هر حدیث و سخن رسول الله صلی الله علیه و سلم که صحتش ثابت شود، حجت است و بین احادیث صحیح فرقی وجود ندارد و این همان چیزی است که سلف صالح بر آن بودند و این حقیقتی است که شکی در آن نیست به این ترتیب فرق گذاشتن بین متواتر و خبرواحد بدعتی است که در اسلام داخل شده است.
نویسنده: امید خزاعی