آیا با شنیدن صدای اذان مسجد محلمان افطار کنم یا با اذان رادیو؟

مسجد محل ما همیشه دیرتر از دیگر مساجد شهر اذان می دهد، آیا برای من و دیگران جایز است که بر اساس اذانی که از طریق رادیو پخش می شود افطار کنیم؟ با توجه به اینکه اذان رادیو با اذان شهر ما هماهنگ است و اکثرا مردم از آن پیروی می کنند، آیا این امر صحیح است یا بایستی از مسجد محل پیروی شود با وجودیکه از اذان رادیو تاخیر دارد.

 

الحمدلله،

معیار و ملاک اصلی برای شروع و جواز افطار، در حقیقت غروب خورشید است، چنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إذَا أَقْبَلَ اللَّیْلُ مِنْ هَهُنَا وَأَدْبَرَ النَّهَارُ مِنْ هَهُنَا وَغَرَبَتِ الشَّمْسُ فَقَدْ أَفْطَرَ الصَّائِمُ» بخاری (۱۹۵۴) ومسلم (۱۱۰۰).‏

یعنی: هر گاه شب از این سمت ( مشرق ) شروع شود و روز از این سمت ( مغرب ) به پایان برسد وخورشید ‏نیز غروب کند وقت افطار روزه دار فرا رسیده است.

همچنین ایرادی ندارد که به اذان مؤذنین مساجد جهت افطار کردن اعتماد شود، زیرا اذان موجب گمان غالب بر غروب خورشید است.

ولی بعضی از مؤذنین اذان را اندکی به تاخیر می اندازند تا در افطار روزه دار احتیاط کرده باشند، اما این عملکرد آنها اشتباه است و مخالف سنت می باشد، چرا یکی از سنتهای نبوی در امر روزه اینست که در افطار آن تعجیل می کرد، چنانکه از سهل بن سعد روایت شده که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لا یَزَالُ النَّاسُ بِخَیْرٍ مَا عَجَّلُوا الْفِطْرَ». (بخاری:۱۹۵۷)

یعنی: «مردم تا زمانی در خیر، بسر میبرند که در افطار نمودن، عجله کنند». (یعنی بلا فاصله پس از غروب آفتاب، افطار نمایند).

ولی به تاخیر انداختن افطار از وقت شرعی خود، در حقیقت نوعی تبعیت از عمل یهود و رافضه است که تا پدیدار شدن ستاره ها صبر می کنند.

همچنین از أبی عطیه روایت شده که گفت: «دخلت أنا ومسروق علی عائشه فقلنا : یا أم المؤمنین رجلان من أصحاب محمَّد صلی الله علیه وسلم أحدهما یعجل الإفطار ویعجل الصلاه ، والآخر یؤخر الإفطار ویؤخر الصلاه ، قالت : أیهما الذی یعجل الإفطار ویعجل الصلاه ؟ قال : قلنا : عبد الله – یعنی : ابن مسعود – قالت : کذلک کان یصنع رسول الله صلی الله علیه وسلم». مسلم (۱۰۹۹).

یعنی: من و مسروق نزد عایشه رفتیم و به ایشان گفتیم: ای ام المومنین! دو تن از اصحاب محمد صلی الله علیه وسلم هستند که یکی از آنها هم زود افطار می کند و هم زود نماز می خواند، و دیگری افطار و نماز را هر دو به تاخیر می اندازد، عایشه گفت: کدامیک از آنها در افطار و نماز تعجیل می کند؟ ابی عطیه گفت: گفتیم: عبدالله – یعنی ابن مسعود- عایشه گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم نیز همین کار را می کرد.

حافظ ابن حجر رحمه الله می گوید: «از جمله بدعتهای منکری که در این زمان در رمضان ایجاد شده، گفتن اذان دوم قبل از (طلوع) فجر (صادق) حدودا ثلث ساعت زودتر است، و خاموشی چراغها را علامت پایان و تحریم خوردن و نوشیدن برای کسی که قصد روزه را دارد قرار داده اند، به این گمان که این امر احتیاطی در عبادت است و جز بعضی از مردم کسی آنرا نمی داند، و حتی بیشتر از آن جرأت کرده اند و تا چند لحظه بعد از غروب خورشید اذان نمی دهند تا (بقول خود) وقت تمکین یابد، یعنی افطار را به تاخیر انداخته ولی در سحری عجله کرده اند و با سنت (نبوی) مخالفت نموده اند، و به همین خاطر خیر آنها کم و شر در آنها زیاد شده، والله المستعان».

” فتح الباری ” ( ۴ / ۱۹۹ ) .

بنابراین این عملکرد مؤذنین که اذان صبح را اندکی زودتر می گویند و اذان مغرب اندکی دیرتر، و به قول خودشان قصد آنها احتیاط است، درحالیکه نمی دانند عملکردشان بر خلاف سنت نبوی است که سحری را دیر شروع می کردند یعنی نزدیک به اذان و آنرا تا وقت طلوع فجر ادامه می دادند و در افطار کردن عجله می کردند.

بنابراین اگر شهر شما از اذان رادیو پیروی می کند و با آن هماهنگ است، بهتر آنست که بر اذان رادیو اعتماد کنید زیرا دقت آنها بیشتر است.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین