وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
الحمدلله
ائمه اربعه خودشان مخالف اختلافات مذهبی بوده اند، بطوریکه به پیروانشان نصیحت میکرده اند که اختلاف نکنند و فقط قول حق را بگیرند هر کجا و از هر کسی که بشنوند.
بطور خلاصه اقوال این ائمه در مورد مذهبشان بشرح زیر میباشد:
اولین این ائمه امام ابو حنیفه بوده است که بعضی از اقوالش عبارتند از:
۱- “إذا صح الحدیث فهو مذهبی” (روایت ابن عابدین در ” الحاشیه ” ۱/۳ ) یعنی: “اگر حدیثی صحیح واقع شد مذهب من همان میباشد”.
۲- “لا یحل لأحد أن یأخذ بقولنا ما لم یعلم من أین أخذناه” (روایت ابن عابدین در حاشیه کتاب “البحر الرائق ” ۶/۲۹۳) یعنی: “حلال نمیباشد برای کسی که قول ما را بگیرد ولی نداند که آنرا از کجا (و چه منبعی) گرفته ایم”، و در روایتی دیگر میگوید: “حرام علی من لم یعرف دلیلی أن یفتی بکلامی” یعنی: “حرام است بر کسی که دلیل مرا نداند و با اقوال من فتوی بدهد”.
۳- “إذا قلت قولا یخالف کتاب الله تعالی وخبر الرسول صلی الله علیه وسلم فاترکوا قولی” (روایت فلاَّنی در “الإیقاظ” ص ۵۰) یعنی: “اگر حرفی بزنم که مخالف کتاب خدا و سنت پیامبر صلی الله علیه و سلم باشد پس قول مرا رها کنید”.
دومین امام، امام مالک بودند که میگفت:
۱ – “إنما أنا بشر أخطئ وأصیب فانظروا فی رأیی فکل ما وافق الکتاب والسنه فخذوه وکل ما لم یوافق الکتاب والسنه فاترکوه” (روایت ابن عبد البر در “الجامع” ۲/۳۲) یعنی: “همانا من بشر هستم و (در مسائل فقهی) خطا میکنم و یا صحیح میگویم، پس در رأی من بنگرید، و هر مسئله ای که با قرآن و سنت موافقت داشت بگیرید و اگر مخالف بود آنرا ترک کنید”.
۲- ” لیس أحد بعد النبی صلی الله علیه وسلم إلا ویؤخذ من قوله ویترک إلا النبی صلی الله علیه وسلم” (روایت ابن عبد البر در “الجامع” ۲/۹۱) یعنی: “هیچکس بعد از پیامبر صلی الله علیه و سلم نیست که گفتارش قبول شود و یا نشود مگر پیامبر صلی الله علیه و سلم (که گفتارش هیچوقت نباید ترک شود و همه اش باید قبول شود)”.
سومین امام، امام شافعی بودند که میگفت:
۱- “إذا صح الحدیث فهو مذهبی” (النووی ۱/۶۳) یعنی: “اگر حدیثی صحیح در آمد پس مذهب من همان است”.
۲- “إذا رأیتمونی أقول قولا وقد صح عن النبی صلی الله علیه وسلم خلافه فاعلموا أن عقلی قد ذهب” ( ابن عساکر بسند صحیح ۱۵/۱۰/۱ ) یعنی: “اگر حرفی بزنم در حالیکه از پیامبر صلی الله علیه و سلم حدیث صحیحی خلاف قول من وارد شده باشد پس بفهمید که عقلم را از دست داده ام”.
۳- “کل حدیث عن النبی صلی الله علیه وسلم فهو قولی وإن لم تسمعوه منی” (ابن أبی حاتم ۹۳ – ۹۴) یعنی: “هر حدیثی را که از پیامبر صلی الله علیه و سلم بشنوید قول من نیز میباشد، گرچه از من نیز نشنیده باشید”.