آیا آیه رضاع کبیر در قرآن بوده؟ اگر نبوده پس چرا عایشه رضی الله عنها چنین گفته است؟

یک سوال می پرسم لطفا یک جواب کامل و واضح به من بدهید خیلی تشکر

لطفا در مورد آیه رضاع کبیر برای من بگویید که آیا این آیه در قرآن بوده و سیدتنا عایشه (رضی الله عنها)آن  را روایت کرده:

وهذا نص الحدیث : عن عائشه ، قالت : لقد نزلت آیه الرجم ورضاعه الکبیر عشرا ولقد کان فی صحیفه تحت سریری فلما مات رسول الله صلى الله علیه وآله وتشاغلنا بموته ، دخل داجن فأکله . وکانت أم المؤمنین عائشه ( رض ) تفتی بکفایه خمس رضعات ( ۲۳۲

) راجع شرح النووی لمسلم ۱۰ / ۲۹ ، وفتح الباری ۱۱ / ۴۹ ، والدارمی ۲ / ۱۵۷ ، وموطأ مالک ۲ / ۱۱۸ ، وباب فی الرضاع من کتاب الام للشافعی ص ۲۲۴ . ( * )

اگر بوده پس این آیه کجاست؟

حرف من در مورد دفعات شیر خوارگی نیست بلکه در مورد رضاع کبیر است؟

امیدوارم که جوابی روشن بدهید؛وسلام

الحمدلله،

ترجمه ی حدیث چنین است: عایشه رضی الله عنها گفته: آیه ی رجم و رضاعت کبیر با ده بار شیر خوردن نازل شده بود، و در صحیفه ای در زیر بالشم قرار داشت، هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه وسلم وفات کردند و ما مشغول کاروبار کفن بودیم، یک گوسفند داخل شد و آن صحیفه را خورد.

ولی این حدیث صحت ندارد، بنابراین نیازی نیست وقت خود را صرف آن نمائید.

امام “جورقانی”          در کتاب “الأباطیل والمناکیر” (۲/۱۸۴) در مورد این حدیث می گوید: حدیث باطل است.

در ضمن خود حدیث مشکوک است! چطور ممکن است عایشه رضی الله عنها صحیفه ای از قرآن را زیر بالشش بگذارد! درحالیکه با اینکار به آن اهانت می شود. و چگونه ممکن است داجن (گوسفند) صحیفه را بخورد! مگر موریانه است؟!

اساسا شیعیان عادت دارند به روایات باطل یا دروغ یا ضعیف استناد کنند، زیرا آن بیچاره ها به کمک احادیث صحیح راه بجایی نخواهند برد.

در ضمن بالفرض صحت این روایت، این دلیل بر نسخ تلاوت و حکم آیه بوده است، همانگونه که تلاوت آیه رجم نیز نسخ شده بود، وگرنه ممکن نیست تلاوت آیه ای منسوخ نشده باشد و همچنان قرائت آن اجر و ثواب داشته باشد، ولی صحابه به آن بی توجهی و بی احترامی کنند و در زیر بالش خود بگذارند! یا در دسترس حیوانات یا بچه ها قرار دهند تا به آن آسیب وارد آید!

بنابراین اگر روایت مذکور صحت هم داشته باشد، این دلیلی بر منسوخ شدن تلاوت و حکم آیه ی مذکور دارد و چون نسخ شده دیگر جزو قرآن محسوب نمی شده و لذا حفظ آن بمانند قرآن ضروری نیست. چنانکه امام ابن حزم در کتاب “المحلی” در مورد این روایت می گوید:

« لفظ آیه نسخ شده، ولی صحیفه ای که آن آیه در آن نوشته شده باقی مانده و آن صحیفه نیز چنانکه عایشه رضی الله عنها گفته توسط حیوان اهلی خورده شده، زیرا دیگر نیازی به (حفظ) آن نداشته است… و در ادامه می گوید: و دلیل اینهم آنست که صحابه از صحیفه های قرآن نگهداری و حفاظت می کردند، و اگر آن آیه (منسوخ نشده بود) و همچنان آیه ای از قرآن می بود، اجازه نمی دادند که یک حیوان صحیفه را بخورد».

پس بالفرض صحت روایت، این مسئله مربوط است به مبحث “ناسخ و منسوخ” یعنی اگر چنین آیه ای وجود داشته؛ چون تلاوت و حکم آن منسوخ شده بود و دیگر جزو قرآن بشمار نمی رفته، لذا نگهداری از آن نیز مهم نبوده تا آنکه از بین رفته است. و اگر کسی به این مبحث اشراف لازم و کافی نداشته باشد، ممکن است فهم مسئله برایش اندکی ثقیل شود، پیشنهاد می شود به فتوای (۶۳۷۴) و (۵۷۹۰) و (۶۸۱۰) که در مورد ناسخ و منسوخ است مراجعه کنید.

نکته: حدیث صحیحی از عایشه رضی الله عنها روایت شده مبنی بر اینکه رضاعت بوسیله ۱۰ بار شیر خوردن حاصل می شده ولی بعدا این آیه با ۵ بار شیر خوردن منسوخ می گردد، ولی در آن کلمه ی “کبیر” وارد نشده است.

از عایشه روایت است : «کان فیما أنزل من القرآن عشر رضعات معلومات یحرمن، ثم نسخن، بخمس معلومات. فتوفی رسول الله صلی الله علیه وسلم و هن فیما یقرأ من القرآن». مسلم (۱۴۲۵)

یعنی: «از جمله آیات نازل شده در قرآن، آیه (عشر رضعات معلومات یحرمن) بود. «یعنی : ده بار شیر دادن معلوم (نکاح را) حرام می‌کند». سپس لفظ و حکم این آیه با (بخمس معلومات) نسخ شد. «یعنی با پنج بار شیردادن معلوم». (تلاوت پنج بار شیردادن نسخ شد و حکم آن باقی ماند) سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم فوت کرد ولی (به خاطر تأخیر نسخ آن) آیه نسخ شده از جمله آیاتی بود که (هنوز) جزو قرآن به حساب می‌آمد».

و این مربوط میشود به مبحث ناسخ و منسوخ، چنانکه خداوند متعال می فرماید: « مَا نَنسَخْ مِنْ آیَهٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» (بقره ۱۰۶).

یعنی: هر حکمى را نسخ کنیم، و یا نسخ آن را به تأخیر اندازیم، بهتر از آن، یا همانند آن را مى‏آوریم. آیا نمى‏دانستى که خداوند بر هر چیز توانا است؟!

پس حدیث اخیر بیانگر این مطلب است که آیه ای که در مورد ۱۰ بار شیر خوردن برای حصول رضاعت نازل شده بوده، حکم و تلاوت آن نسخ شده است، ولی در این حدیث اشاره ای به رضاعت کبیر نشده است!

و نکته ی دیگر اینکه: آیاتی که تلاوت و قرائت آنها منسوخ شده اند، همگی در دسترس نیستند که به شما یا دیگران نشان دهیم، زیرا نیازی به حفظ آیات منسوخ نبوده، چرا که قرائت آن نسخ شده و دیگر جزو قرآن بحساب نمی آیند، از اینرو ممکن است باقی نمانند.

و اما آنچه که در مورد اجتهاد عایشه رضی الله عنها مبنی بر جواز رضاعت کبیر آمده، او به ماجرای سالم استناد کرده بودند نه به آیه ی قرآن، هرچند اجتهاد عایشه رضی الله عنها صحیح نیست، در این باره به فتوای (۴۰۸۳) مراجعه کنید.

والله اعلم

مقاله پیشنهادی

علم چگونه از بین می‌رود؟

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ: أَلَا أُحَدِّثُکمْ حَدِیثًا سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم …