حداقل غسل میت را گفتیم و اما حد کامل آن با چند چیز است:
۱- مرده شوی آن را در خلوت بشوید که تنها همدستش و ولی میت بر وی داخل شوند، و آن را روی جای بلندی مانند کرسی قرار دهد و آن را با آب سرد بشوید، چون بدن را سفت و محکم میکند مگر اینکه به علت چرکین بودن نیاز به آب گرم داشته باشد، و مرده شوی آن را با ملایمت بر جای بلندی به گونهای قرار دهد که به طرف عقب متمایل به کج باشد و پشت او را به زانوی راست خود تکیه دهد و با دست چپش به تندی و با فشار شکمش را مالش دهد تا فضلات و زایدههای شکمش خارج شود، سپس او را به پشت بخواباند و پارچه یا خرقه ای بر دست چپ یا خرقه ای بر دست چپ خود بسته شرمگاه پیش و پس وی را بشوید، و آن کهنه و خرقه را دور انداخته و با کهنه و خرقه ای دیگر دندانها و بینی او را پاکیزه گرداند.
۲- مرده شوی او را وضوی کامل چون وضوی زنده دهد، سپس بعد از آن که با سدر و کافور یا مواد پاک کننده دیگر او را شستشوی داد بر سر وی آب ریزد که تمام بدنش را فرا گیرد و سه بار طرف راست و سه بار طرف چپش را بشوید، چون بخاری از ام عطیه روایت کرده است که گفت: در حالی که ما مشغول شستن و غسل دخترش بودیم پیامبر صلی الله علیه وسلم پیش ما آمد و گفت:
«اغْسِلْنَهَا وِتْرًا ثَلَاثًا أَوْ خَمْسًا أَوْ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ إِنْ رَأَیْتُنَّ وَاغْسِلْنَهَا بِمَاءٍ وَسِدْرٍ وَاجْعَلْنَ فِی الْآخِرَهِ کَافُورًا أَوْ شَیْئًا مِنْ کَافُورٍ وَابْدَأْنَ بِمَیَامِنِهَا وَمَوَاضِعِ الْوُضُوءِ».
«او را سه بار یا پنج بار یا بیشتر از آن مصلحت دیدید با آب و سدر بشوئید و بار آخر او را با کافور یا مقداری از کافور بشویید، اول از طرف راست و اندامهای وضویش شروع کنید».
گفت: «ما گیسوانش را به سه قسمت بافتیم که یکی در پیشانی و دو تا در اطرافش قرار دادیم». و در روایتی آمده است که آنها را بافتیم و به پشتش انداختیم.
۳- این که ریش و سرش شانه شود اگر موی داشته باشند با شانه ای درشت دندانه در کمال ملایمت و نرمی تا مویش کنده نشود. اگر موئی از او کنده شد باید با وی در کفن نهاده شود به جهت احترام و اکرام وی چون خداوند میفرماید:
﴿۞وَلَقَدۡ کَرَّمۡنَا بَنِیٓ ءَادَمَ﴾ [الإسراء: ۷۰].
«به حقیقت ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم».
چنانچه بعد از غسل چیزی از میت بیرون آمد باید از وی دور شود و غسل مجدد لازم نیست.
پسندیده است که مرده شوی مگر به جهت نیاز به اندامهای غیر عورت مرده ننگرد، اما به عورت مرده نباید نگاه کند و این کار حرام است و نباید به عورت وی دست بزند مگر از روی حایل و پوشش. باید مرده شوی امین و راز نگه دار باشد اگر چیز خوب و خیری از مرده دید سنت است که آن را ذکر کند، و اگر خلاف آن را دید ذکر آن حرام است. برای غسل مرد مرده، مرد و برای غسل زن مرده، زن بهتر است. مرد میتواند همسر مردهاش را بشوید و غسل دهد خواه زن آزاده یا کنیز و جاریهاش باشد اگر چه کتابی هم باشد. و زن نیز میتواند شوهر مردهاش را غسل دهد. اگر چنانچه برای غسل زن مرده جز مرد بیگانه کسی حضور نداشته باشد و یا برای غسل مرد مرده جز زن بیگانه حضور نداشته باشد در این صورت به جای غسل، تیمم میشود.