آداب و احکام مسجد برای بانوان

رفتن زنان به مسجد

الحمدلله

هرگاه زنی خواست برای نماز به مسجد برود باید آداب زیر را رعایت نماید:‌

الف ـ باید با پوشش و حجاب کامل باشد. عایشه رضی الله عنها گوید:‌ «کان النساء یصلین مع رسول الله، ثم ینصرفن متلفعات بمروطهن ما یُعرفن من الغلس». متفق علیه.

«زنان به همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ نماز می‌گزاردند،‌ آنگاه در حالیکه خودشان را با چادرهایشان پوشانده بودند و نیز از تاریکی هوا شناخته نمی‌شدند، بیرون می‌رفتند».

ب ـ عطر نزده بیرون روند، به دلیل فرمایش رسول الله ص: «لا تمنعوا إماء مساجد الله ولیخرجن تفلات». احمد و ابو داود.

«زنان را از مساجد الهی منع نکنید و آنان باید بدون عطر و خوشبویی به مسجد روند».

ابوهریره رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ فرمودند:‌ «أیّما امرأه أصابت بخوراً فلا تشهدن معنا العشاء‌ الآخره». احمد و مسلم و ابوداود و النسائی.

«هر زنی که به خود خوشبو زده است با ما در نماز عشاء شرکت نکند».

امام مسلم از حدیث زینب همسر ابن مسعود روایت کرده است: «إذا شهدت إحداکن المسجد فلا تمس طیباً».

«هرگاه یکی از شما زنان در مسجد حضور یافت از عطر استفاده نکند».

امام شوکانی در کتاب «نیل الاوطار ۳/۱۴۰، ۱۴۱» گفته است: در این حدیث دلیلی است مبنی بر این که رفتن زنان به مساجد، در زمانی جایز است که فتنه‌ای برپا نشود و یا همراه او چیزی نباشد که موجب تحریک فتنه و فساد شود. همانند استفاده از عطر و غیره.

باز گفته است: حاصل احادیث این است که اجازه زنان از مردان خود جهت حضور در مساجد وقتی است که در رفتنشان چیزی که موجب تحریک فتنه و فساد شود از قبیل بوی عطر و طلا و آرایش و غیره نباشد.

ج ـ هیچ‌گاه با آرایش و لباس‌های زر و زیوردار و طلا و جواهرات به مسجد نرود. عایشه رضی الله عنها گفتد: «لو أنَّ رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ رأی من النساء ما رأینا لمنعهن من المسجد کما منعت بنو إسرائیل نساءها». متفق علیه.

«اگر رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ از زنان عصر خود، آنچه را که ما دیدیم می‌دید بطور حتم آنان را از رفتن به مسجد باز می‌داشت همانگونه که بنی‌اسرائیل زنان خودشان را بازداشتند».

امام شوکانی رحمه الله در کتاب (نیل الأوطار) در توضیح سخن عایشه رضی الله عنها گفته است:‌ «لو رأی ما رأینا» یعنی اگر آن حضرت صلی الله علیه وسلم ‏ لباس‌های زیبا و خوش رنگ، عطر و خوشبویی، آرایش و بی‌حجابی اینان را می‌دید در صورتی که زنان آن عصر با روسری و لباس زیاد و کلفت و پهن و بلند بیرون می‌رفتند.

امام ابن الجوزی رحمه الله در کتاب ]أحکام النساء[ صفحه ۳۹ گفته است: زن را شایسته است تا حد امکان از بیرون رفتن از خانه دوری کند؛ اگر وی نسبت به وجود خود کاملاً مطمئن است،‌ نباید از دیگر مردمان مطمئن باشد. هرگاه وی مجبور به خروج از منزل خود شد، حتماً باید با اجازه شوهرش و در یک شکل و لباس معمولی باشد؛ باید از مسیرهای خلوت برود و از خیابانهای شلوغ و بازار پرهیز کند. از شنیدن صدای خود به اهل خیابان و بازار دوری نماید، از کنار خیابان راه برود نه از وسط آن.

دـ اگر زن تنها باشد، برای نماز جماعت به تنهایی پشت سر مردان صف می‌بندد به دلیل حدیث أنس رضی الله عنه هنگامی که رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ برایشان نماز خواند انس گفت:‌ «قمت أنا والیتیم وراءه وقامت العجوز من ورائنا». رواه الجماعه إلاَّ ابن ماجه.

«من و یتیم پشت سر آن حضرت صلی الله علیه وسلم ‏ ایستادیم، و پیرزن پشت سر ما ایستاد».

و باز از وی روایت شده که گفته است: «صلیت أنا والیتیم فی بیتنا خلف النبی صلی الله علیه وسلم ‏ وأمی خلفنا ـ أم سلیم ـ».رواه البخاری.

«من و یتیم پشت سر رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ در خانه ما نماز خواندیم و مادرم ام سلیم پشت سر ما ایستاد».

هرگاه زنان بیشتری در صف نماز حضور پیدا کردند آنان پشت سر مردان صف تشکیل می‌دهند زیرا آن حضرت صلی الله علیه وسلم ‏ مردان را در صف اول و جلوی نوجوانان قرار می‌داد و آنگاه نوجوانان را پشت سر آنان و زنان را پشت سر نوجوانان قرار می‌داد. رواه احمد.

و از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که: رسول الله صلی الله علیه وسلم ‏ فرمودند: «خیر صفوف الرجال أولها، وشرها آخرها، وخیر صفوف النساء آخرها، وشرها أولها». رواه الجماعه إلاَّ البخاری.

«بهترین صفوف مردان صفهای اول، و بدترین صف مردان صفهای آخر است، و بهترین صف زنان صف آخر، و بدترین آنها صفهای اول است»‌.

در دو حدیث بالا دلیلی است که صف زنان باید پشت سر مردان باشد، همچنین هرگاه زنان پشت سر مردان نماز خواندند نباید به صورت متفرقه نماز بخوانند، تفاوتی ندارد چه نماز فرض باشد و چه نماز تراویح رمضان.

هـ ـ هرگاه امام جماعت در نماز اشتباه کرد؛ زن برای تذکر اشتباه وی و آگاه کردنش باید کف دست راستش را بر پشت دست چپش بکوبد. به دلیل دستور رسول الله: «إذا نابکم فی الصلاه شیء فلیسبح الرجال ولیصفق النساء». رواه أحمد.