آداب سلام و احوالپرسی (۱)

مردی نزد پیامبر صلى الله علیه وسلم آمد و گفت: السلام علیکم. آن حضرت صلی الله علیه وسلم جواب سلام او را داد. سپس آن مرد نشست و پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: (عشره) یعنی: «ده (نیکی)» آنگاه دیگری وارد شد و گفت: السلام علیکم و رحمه الله. پاسخش را داد و نشست، آنگاه فرمود: (عشرون) یعنی: «بیست (نیکی)» آنگاه مردی دیگر وارد شد و گفت: السلام علیکم و رحمه الله و برکاته. جواب سلام او را نیز داد و وقتی مرد نشست، فرمود: (ثلاثون) یعنی: «سی (نیکی)». [ابوداود و ترمذی]

پیامبر صلى الله علیه وسلم یرای دیدار سعد بن عباده رضی الله عنه-به منزل ایشان تشریف برد و جلوی در منزل او ایستاد و فرمود: (السلام علیکم ورحمه الله) سعد داخل منزل بود و با صدای آهسته‌ای جواب سلام آن حضرت صلی الله علیه وسلم را داد. پیامبر صلى الله علیه وسلم صدای او را نشنید و بار دیگر سلامش را تکرار فرمود. دوباره سعد با صدای آرامی جواب سلام ایشان را داد. برای بار سوم آن حضرت صلی الله علیه وسلم سلام خویش را تکرار فرمود و باز سعد با صدای آهسته پاسخ ایشان را داد و رسول خدا صلى الله علیه وسلم برگشت تا برود و سعد بدنبالش شتافت و گفت: من صدای شما را می‌شنیدم و با صدای آهسته پاسخ تان را می‌دادم تا بیشتر بر ما سلام و درود بفرستید. [احمد]

خداوند عز وجل امر فرموده است تا آشکار و با صدای بلند سلام نماییم، می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُیُوتًا غَیۡرَ بُیُوتِکُمۡ حَتَّىٰ تَسۡتَأۡنِسُواْ وَتُسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَهۡلِهَاۚ﴾ [النور: ۲۷] یعنی: «اى کسانى که ایمان آورده‏اید به خانه‏هایى که خانه‏هاى شما نیست داخل مشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام گویید.» و می‌فرماید: ﴿فَإِذَا دَخَلۡتُم بُیُوتٗا فَسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِکُمۡ تَحِیَّهٗ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُبَٰرَکَهٗ طَیِّبَهٗۚ﴾ [النور: ۶۱] یعنی: «… پس چون به خانه‏هایى [که گفته شد] درآمدید به یکدیگر سلام کنید درودى که نزد خدا مبارک و خوش است‏.» همچنین در قرآن کریم آمده است: ﴿وَإِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّهٖ فَحَیُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآۗ﴾ [النساء: ۸۶] یعنی: «و چون به شما درود گفته شد شما به [صورتى] بهتر از آن درود گویید یا همان را [در پاسخ] برگردانید.»

پیامبر صلى الله علیه وسلم بدینگونه به سلام کردن تاکید فرموده است:

 (أیها الناس، أفشوا السلام، وأطعموا الطعام، وصِلُوا الأرحام، وصَلُّوا باللیل والناس نیام، تدخلوا الجنه بسلام) [ابن ماجه] یعنی: «ای مردم، سلام را آشکار کنید و طعام دهید و روابط خویشاوندی را بر قرار دارید و نماز بخوانید، در حالیکه مردم خواب هستند تا به سلامتی به بهشت داخل شوید.»

سلام نمودن جامعه را از محبت و سازش لبریز می‌نماید، چنانچه رسول خدا صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (لا تدخلون الجنه حتى تؤمنوا، ولا تؤمنوا حتى تحابُّوا، أو لا أدلکم على شیء إذا فعلتموه تحاببتم؟ أفشوا السلام بینکم) [مسلم] یعنی: «به بهشت وارد نمی‌شوید تا مؤمن شوید و مؤمن شمرده نمی‌شوید، تا با همدیگر دوستی کنید. آیا راهنمائی نکنم شما را به آنچه که هرگاه آن را بجای آورید با هم دوستی می‌کنید؟ سلام را در میان خویش آشکار کنید».