فضایل و ثواب صبر

فرد مؤمن همواره از الله عافیت و سلامتی می‌خواهد و هرگز گرفتاری و مصیبت نمی‌خواهد. اما وقتی به مصیبتی گرفتار شود، صبر می‌کند و از پروردگارش امید پاداش دارد. هرکس صبر کند و بر صبر تمرین نماید، الله به او صبر می‌دهد و یاریش می‌کند و از او خشنود می‌شود و بنده را نیز راضی می‌گرداند.

۱- الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُکَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَیۡهِمۡ وَلَا تَکُ فِی ضَیۡقٖ مِّمَّا یَمۡکُرُونَ١٢٧ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِینَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِینَ هُم مُّحۡسِنُونَ١٢٨﴾ [النحل: ۱۲۷-۱۲۸]: «و [ای پیامبر،] شکیبایی پیشه کن و شکیبایی‌ات جز به [یاری و] توفیق الله نیست؛ و بر آنان [= کافران] اندوه مخور و از نیرنگی که می‌ورزند دلتنگ مباش‌. بی‌تردید، الله با کسانى است که پرهیزگاری کردند و کسانى که نیکوکارند».

۲- الله تعالی می‌فرماید: ﴿قُلۡ یَٰعِبَادِ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ رَبَّکُمۡۚ لِلَّذِینَ أَحۡسَنُواْ فِی هَٰذِهِ ٱلدُّنۡیَا حَسَنَهٞۗ وَأَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَهٌۗ إِنَّمَا یُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَیۡرِ حِسَابٖ١٠﴾ [الزمر: ۱۰]: «[ای پیامبر،] بگو: ای بندگان باایمانِ من، از پروردگارتان پروا کنید. افرادى که نیکویى مى‏کنند، [علاوه بر آخرت، در این دنیا نیز] پاداش نیکو دارند. زمین الله گسترده است [پس اگر براى حفظ عقیدۀ خود دچار مشکل شدید، هجرت کنید]. قطعاً پاداش پایداران، کامل و بى‌دریغ عطا خواهد شد».

۳- عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الخُدْرِیِّ رضی الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «مَا یَکُونُ عِنْدِی مِنْ خَیْرٍ فَلَنْ أَدَّخِرَهُ عَنْکُمْ، وَمَنْ یَسْتَعْفِفْ یُعِفَّهُ اللَّهُ، وَمَنْ یَسْتَغْنِ یُغْنِهِ اللَّهُ وَمَنْ یَتَصَبَّرْ یُصَبِّرْهُ اللَّهُ، وَمَا أُعْطِیَ أَحَدٌ عَطَاءً خَیْرًا وَأَوْسَعَ مِنَ الصَّبْرِ».^[۱]

ابوسعید خدرى رضی الله عنه روایت می‌کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «هر چه نزد من باشد (بین شما تقسیم می‌کنم و) هرگز آن را ذخیره نمی‌کنم. ولی هرکس از درخواست کمک خودداری کند، الله او را کمک می‌کند و هرکس خودش را بی‌نیاز بداند، الله او را بی‌نیاز می‌گرداند، و هرکس صبر پیشه سازد، الله صبر و شکیبایی نصیبش می‌کند و به هیچ‌کس نعمتی بهتر و بزرگ‌تر از صبر داده نشده است».

۴- عَنْ عَبْدِ اللهِ رضی الله عنه قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم وَهُوَ یُوعَکُ، فَمَسِسْتُهُ بِیَدِی، فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ إِنَّکَ لَتُوعَکُ وَعْکًا شَدِیدًا، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: «أَجَلْ إِنِّی أُوعَکُ کَمَا یُوعَکُ رَجُلَانِ مِنْکُمْ» قَالَ: فَقُلْتُ: ذَلِکَ أَنَّ لَکَ أَجْرَیْنِ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: «أَجَلْ» ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: «مَا مِنْ مُسْلِمٍ یُصِیبُهُ أَذًى مِنْ مَرَضٍ، فَمَا سِوَاهُ إِلَّا حَطَّ اللهُ بِهِ سَیِّئَاتِهِ، کَمَا تَحُطُّ الشَّجَرَهُ وَرَقَهَا».^[۲]

عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می‌گوید: نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم رفتم؛ و او تب داشت. با دستم او را لمس نمودم و گفتم: ای رسول الله! تب شدیدی داری. فرمود: «بله، من به اندازه دو نفر از شما، تب می‌کنم». گفتم: آیا برای این است که دو پاداش به شما می‌رسد؟ فرمود: «بله، همین‌طور است». سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هر مسلمانی که با بیماری یا هر چیز دیگری، اذیت و آزار شود، همان‌گونه که برگ درختان می‌ریزند، الله متعال گناهان این مسلمان را می‌ریزد».

[۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۴۶۹ و مسلم حدیث شماره ۱۰۵۳ با لفظ بخاری

[۲]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۵۶۴۷ و مسلم حدیث شماره ۲۵۷۱ با لفظ مسلم