علما در تعریف آل پیامبر صلی الله علیه و سلم و تعیین آن اختلاف کردهاند و اقوال مختلفی در این مورد دارند که معروفترین اقوالشان عبارتند از:
قول اول: آل پیامبر صلی الله علیه و سلم کسانی هستند که صدقه و زکات برایشان حرام قرار داده شده است، نظر جمهور علما همین است.
قول دوّم: آل پیامبر فقط فرزندان و همسران ایشان صلی الله علیه و سلم هستند، نظر ابن العربی[۱] همین است، و بعضی گفتهاند فقط فرزندان پیامبران او هستند.
قول سوّم: آل پیامبر همه کسانی هستند که از او پیروی میکنند[۲]، نظر امام نووی از علمای[۳] شافعی و مرداوی از علمای حنابله[۴] همین است.
قول چهارم: آل پیامبر پرهیزگاران امت او هستند.
قول راجح: از میان اقوال قول اول است.
آنان مسئله که زکات برایشان حرام است چه کسانی هستند؟ پاسخ: آنان که زکات برایشان حرام قرار داده شده بنیهاشم و بنیمطلب هستند، و قول راجح همین است، چون که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: (بنیهاشم و بنیمطلب یک چیز هستند[۵])، و بعضی از علما گفتهاند زکات فقط برای بنیهاشم حرام شده نه بنیعبدالمطلب.
[۱]– نگا: احکام القرآن: ۳/۶۲۳٫
[۲]– نشوان الحمیری امام لغت این دیدگاه را در قالب شعر سروده است:
آل النبی هم اتباع ملته | من الأعاجم والسودان والعرب | |
لو لم یکن إلاَّ قرابته | صلی المصلی علی الطاغی أبی لهب |
آل پیامبر پیروان عجم و عرب آیین او هستند.
= اگر آل او فقط خویشاوندان او میبودند درود فرستنده بر ابولهب سرکش درود میفرستاد. مترجم.
[۳]– نگا: شرح صحیح مسلم: ۴/۳۶۸٫
[۴]– نگا: الانصاف ۲/۷۹٫
[۵]– صحیح بخاری: ح: ۳۳۱۱٫