انسان پله پله مراحل زندگی را طی میکند و همواره از حالتی به حالت دیگر، در وضعیتهای زمانی یا مکانی یا بدنی یا قلبی، تغییر وضعیت میدهد.
۱- حالتهای زمانی بر انسان از امنیت به ترس، از سلامتی به بیماری، از صلح به جنگ، از سرسبزی (فراوانی نعمت در سالهای پرباران) به خشکسالی و از خوشحالی به غم و اندوه در حال تغییر است.
۲- در وضعیتهای مکانی، هر روز انسان از منزلی به منزلی دیگر، از جایی به جای دیگر، از شکم مادر به دنیا و از دنیا به قبر و از قبر به محشر، در حال تغییر وضعیت است تا آن که سرانجام به سرای آخرت در بهشت یا دوزخ میرود.
۳- از نگاه وضعیت بدنی، انسان مراحل و حالتهایی را طی میکند؛ نطفه است، سپس به خون بسته و سپس به تکه گوشتی و در پی آن به کودکی تبدیل میشود و سپس جوان میشود و پیر میگردد و میمیرد.
۴- حالتهای قلب شگفت انگیز است؛ گاهی با الله در ارتباط است و گاهی به دنیا وابسته میشود و گاهی در پی اموال است و گاهی در پی زنان و قصرها و…. اما بزرگترین و مهمترین حالت قلب این است که وابسته به الله باشد و از دنیا برای محقق نمودن هرچه بهتر عبادت و بندگی کردن الله استفاده نماید.
این وضع، بزرگترین ومهمترین این چهار حالت قلب است، بنابراین باید هرکس قلب خود را کنترل کند تا آن را از ارتباط به غیر الله، محفوظ و پاک نگه دارد و به ذکر الله و اطاعت و عبادت الله مشغولش بدارد.