شبهه سنگسار کردن میمون در صحیح بخاری

یکی از روایات صحیح بخاری که مورد اعتراض قرار گرفته است داستانی مربوط به عمرو بن میمون تابعی است که در آن از سنگسار کردن بوزینه ای توسط بوزینه های دیگر  که در زمان جاهلیت دیده بود خبر داده است.

روایت در بخاری چنین است:

حَدَّثَنَا ‏‏نُعَیْمُ بْنُ حَمَّادٍ ،‏ ‏حَدَّثَنَا ‏‏هُشَیْمٌ ،‏ ‏عَنْ ‏حُصَیْنٍ ‏، ‏عَنْ ‏عَمْرِو بْنِ مَیْمُونٍ ‏‏قَالَ :‏ « رَأَیْتُ فِی الْجَاهِلِیَّهِ قِرْدَهً اجْتَمَعَ عَلَیْهَا قِرَدَهٌ ، قَدْ زَنَتْ ، فَرَجَمُوهَا ، فَرَجَمْتُهَا مَعَهُمْ». (۳۸۴۹)

ترجمه: عمرو بن میمون می گوید: در زمان جاهلیت بوزینه ای را دیدم که بوزینه ها دور او جمع شده بودند او زنا کرده بود و آن را سنگ باران کردند و من نیز همراه آنها سنگ بارانش کردم.

 

گرچه این روایت یک اثر معلق از زبان عمرو بن میمون تابعی است و قول رسول خدا صلی الله علیه وسلم نیست و امام بخاری این روایت را از جهت اشاره به اینکه عمرو بن میمون زمان جاهلیت را درک کرده آورده است ، اما مخالفان ایراد به این روایت گرفته اند که چگونه چنین چیزی امکان دارد؟؟

ما نیز می گوییم اینکه واقعا چنین چیزی رخ داده است و برای مخالف تعجب بر انگیز است، این مشکل آنها است، چون قرار نیست هرچیزی که با عقل آنها موافق نبود رد نمایند؛ بلکه ممکن است روزی برای آنها نیز چنین واقعه ای مشاهده شود و این بعید نیست.

بحث در اینباره را طول نمی‌دهم، فقط می‌خواستم یک تأیید و شاهدی برای این قضیه بیاورم.

وقتی به کتاب عجایب‌ المخلوقات و غرایب ‌الموجودات قزوینی قرن پنجم مراجعه کردم، در بخش مربوط به «قرده» مطلب جالبی آورده است.

ایشان چنین نوشته است:

مردی از صَنعاء حکایت کرده است که روزی از پای کوهی می‌گذشت و در آنجا بوزینه‌ای را دید که سر خود را بر روی سینۀ جفت مادۀ خود نهاده و به خوابی عمیق فرو رفته بود، بوزینۀ دیگری در برابر آن‌ها ظاهر شد، بوزینۀ ماده به آرامی سر جفت خود را بلند کرد و بر زمین نهاد و در برابر بوزینۀ تازه وارد قرار گرفت. این یک با آن بوزینۀ ماده همان کاری را کرد که مردی با زنی می‌کند، هنگامی که بوزینۀ نخستین از خواب بیدار شد همسر خود را در کنار خود ندید، بر اثر او روان شد و او را دید و چون به او نزدیک شد او را بویید و دانست که زنا کرده است، فریادی بسیار بلند کشید: بوزینگان چندی به بانگ او فراهم آمدند، آن‌ها را از آنچه گذشته بود آگاه ساخت؛ بوزینگان گودالی کندند و بوزینۀ ماده را در آن نهادند و سنگسار کردند.

قزوینی، عجائب المخلوقات، ماده قرده صفحه ۳۳۰

همچنین دربارۀ دادگری جانوران می‌توانید به کتاب عجیب ولی عالمانۀ دکتر ف. مارِشال به نام برتری جانوران بر انسان رجوع کنید – Ph. Marechal, La Superiorite des animaux sur l’ home.

همانطور که می‌بینید، قزوینی قرن پنجم، شبیه رخدادی که برای عمرو بن میمون رخ داده بود را در کتابش آورده است. پس واقعا چنین اتفاقی رخ داده است و برای آن در کتب دیگر نیز شواهدی وجود دارد که همانطور مشاهده می‌کنید، از کتاب عجایب مخلوقات قزوینی قرن پنجم، من شاهدی برای آن را ذکر نمودم.

با تشکر: مجاهد دین