ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۳)

  ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۳)

سنّت احکامی را بیان نموده که در قرآن کریم نیامده است:

در این موارد، سنّت نبوی بیان و توضیحی برای قرآن یا تأکیدی بر عباراتش نیست. به عنوان نمونه، تحریم خوردن گوشت الاغ­های اهلی و هر درندۀ نیشدار و نیز تحریم ازدواج با زنی که عمّه یا خاله­اش در نکاح انسان است و به سوگ­نشستن زنی که همسرش وفات نموده بیشتر از آنچه در قرآن کریم برای عدّه بیان شده است و… . تمامی موارد مذکور، از طریق سنّت ثابت شده و عمل به آن‎ها واجب است و همۀ مسلمانان در سرزمین­ها و دوران‎های مختلف، بر همین باور بوده و هستند.[۱]

امام شافعی می­گوید: «آنچه رسول الله rتعیین نموده­اند و حکمی از جانب الله تعالی دربارۀ آن نیامده، قطعاً پیامبر  با حکم و ارادۀ الهی آن را مشخّص ساخته­اند و الله متعال به ما خبر داده است که:

﴿وَإِنَّکَ لَتَهْدِی إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ ۵٢ صِرَٰطِ ٱللَّهِ﴾ [الشورى: ۵۲-۵۳]

«وهمانا تو [ای پیامبر !] به راه راست هدایت می‌کنی؛ راه الله تعالی».

بدون تردید رسول الله  بر اساس قرآن، احکامی را در مواردی که عبارتی از قرآن نبوده است، تعیین کرده­اند و الله تعالی ما را ملزم به پیروی از آن‎ها ساخته و اطاعت از خود را در پیروی از پیامبر rقرار داده و سرپیچی از ایشان را معصیت دانسته و هیچ کس را در این زمینه معذور ندانسته و راهی برای نافرمانی از رسول الله rقرار نداده است».[۲]

شیخ الإسلام إبن تیمیّه wمی­گوید: «عمل به آنچه از سنّت پیامبر rثابت شده، بر ما واجب است؛ فرقی نمی­کند که گفته شود در قرآن وجود دارد و ما نمی­فهمیم، یا اینکه گفته شود در قرآن کریم نیست».[۳]

همچنین می­آورد: «هر آنچه در قرآن وجود دارد، رسول الله  موافق با آن بوده و هر آنچه پیامبرr تعیین نموده­اند، قرآن به پیروی از آن فرمان داده است».[۴]

وی ادامه می­دهد که: «لازم نیست تمامی آنچه از طریق سنّت ثابت شده است در قرآن کریم به روشنی باشد، زیرا پیامبر در امر و نهی و تحلیل و تحریم، واسطه و رابط هستند».[۵]

با توضیحات قبلی، دلیل اینکه سنّت دومین منبع تشریعی اسلام است، روشن گردید.

[۱]– نک: المختصر الوجیز من علوم الحدیث، صص ۳۴- ۳۸؛ أخبار الآحاد، ص ۱۸٫

[۲]– الرّساله، امام شافعی ، صص ۸۸- ۸۹٫

[۳]– مجموع الفتاوی، ج ۵، ص ۱۶۳٫

[۴]– همان، ج ۷، ص ۴۰٫

[۵]– همان.