وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
آیا بجز روزه روز عاشورا روزه تاسوعا نیز سنت مؤکده میباشد و حکم و ثوابش برابر با روزه عاشورا محسوب میشود؟
الحمدلله،
اصل بر آنست که روزه روز عاشورا مستحب و کفاره گناهان صغیره سال گذشته است، چنانکه از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت شده : «.. سئل عن صوم یوم عاشوراء؟ فقال یکفر السنه الماضیه» مسلم (۱۱۶۲).
یعنی: «از پیامبر صلی الله علیه وسلم درباره روزه روز عاشورا از او سؤال شد، فرمود : گناهان سال گذشته را از بین می‌برد».
اما برای کسی که قصد روزه گرفتن در روز عاشورا را دارد، مستحب است که یک روز قبل آن (یعنی تاسوعا) و یا یک روز بعد آن (یعنی یازده محرم) را با روز دهم روزه بگیرد و یا هر سه روز را روزه باشد، تا با یهودیان مخالفت کرده باشد، و اگر چنین کند یعنی دو روز را با هم یا هر سه روز را روزه بگیرد، قطعا اجر و ثوابش بیشتر خواهد بود.
از ابوغطفان بن طریف مری روایت است : از ابن عباس رضی الله عنه شنیدم که می‌گفت : «حِینَ صَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَوْمَ عَاشُورَاءَ وَأَمَرَ بِصِیَامِهِ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهُ یَوْمٌ تُعَظِّمُهُ الْیَهُودُ وَالنَّصَارَی فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَإِذَا کَانَ الْعَامُ الْمُقْبِلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ صُمْنَا الْیَوْمَ التَّاسِعَ قَالَ فَلَمْ یَأْتِ الْعَامُ الْمُقْبِلُ حَتَّی تُوُفِّیَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ» مسلم (۱۱۳۴).
یعنی: «وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم روز عاشورا را روزه گرفت و به روزه گرفتن آن دستورداد، مردم گفتند ای رسول خدا عاشورا روزی است که یهود و نصاری آن را بزرگ می‌دارند. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: سال بعد انشاء الله روز نهم (تاسوعا) را هم روزه می‌گیریم. ابن عباس گفت : قبل از آنکه روز نهم سال بعد بیاید پیامبر صلی الله علیه وسلم فوت کرد».
بطور کلی علماء درباره روزه عاشوراء سه کیفیت را ذکرکرده‌اند:
مرتبه اول: روزه تاسوعاء و عاشوراء و یازدهم محرم.
مرتبه دوم: تاسوعاء و عاشوراء.
مرتبه سوم: تنها روزه عاشوراء.
امام شافعی و احمد گفتند : مستحب است که هر دو روز تاسوعا و عاشورا را باهم روزه بود، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم عاشورا را روزه گرفت و نیت تاسوعا را هم (برای سال آینده) داشت.
و شیخ الاسلام ابن تیمیه گفته : « از صحابه و علماء کسانی بودند کـه روزه عاشورا را به تنهایی مستحب نمی‌دانستند، بلکه معتقد بودند روزه در آن روز (بتنهایی) کراهت دارد کما اینکه از گروهی از کوفیان نیز آن نقل شده است، و از علما کسانی بودند که آن را مستحب دانسته اند.
ولی درست آن است؛ برای کسی که روز نهم و دهم را روزه بگیرد، مستحب می باشد. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لئن عشت الی قابل لاصومن التاسع مع العاشر»«اگر تا سال بعد زنده بمانم تاسوعا و عاشورا را روزه می گیرم». ترمذی/ کتاب الصوم. بطوریکه تفسیر آن در بعضی از توضیحات حدیث آمده است. در نتیجه روزه گرفتن در دو روز یاد شده سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم می باشد». (مجموع فتاوی).
و درجایی دیگر ابن تیمیه گفته : «روزه روز عاشوراء کفاره گناهان یکسال هست، ولی تنها روزه گرفتن آنروز مکروه نیست..». الفتاوی الکبری ج۵
لذا روزه گرفتن بتنهایی عاشوراء هرچند جایز است، ولی افضلتر آنست که همراه تاسوعا باشد تا با اهل کتاب مخالفت شود.
از علمای هیئت دائمی افتاء درباره روزه گرفتن عاشورا بتنهایی سوال شد، پاسخ دادند :
«روزه عاشوراء بتنهایی جایز است، اما افضل آنست که یک روز قبل یا روز بعد عاشورا را هم روزه بود، و این سنت ثابت شده از پیامبر صلی الله علیه وسلم است، چنانکه فرمود : « لئن بقیت إلی قابل لأصومن التاسع» «اگر تا سال آینده زنده ماندم روز تاسوعا یعنی نهم محرم را هم روزه خواهم بود» و ابن عباس در توضیح این سخن پیامبر صلی الله علیه وسلم گفته : یعنی تاسوعا را همراه عاشورا روزه می گیرم». وبالله التوفیق .
اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه والإفتاء ( ۱۱/۴۰۱ ) .