آیا شیاف مقعد یا فرج روزه را باطل می کند؟

آیا شیافی که از طریق فرج زن یا مقعد مورد استفاده قرار می‌گیرد باطل کننده روزه هستند؟

 

الحمدلله،

اول: شیافی که زن استفاده می کند:

مواد شوینده مجرای رحم نیز شبیه آن بوده و حکم واحدی دارند.

علمای متقدم و متأخر در این باره صحبت کرده‌اند:

دیدگاه اول: مالکی‌ها و حنبلی‌ها می‌گویند: اگر زن مایعی را در فرج بچکاند، روزه‌اش باطل نمی‌شود، با این استدلال که مجرایی فرج زن را به درون شکم وی متصل نمی‌کند.

دیدگاه دوم: حنفی‌ها و شافعی‌ها می‌گویند: روزه زن با این کار باطل می‌شود، با این استدلال که فرج وی به مثانه متصل می‌باشد.

علم پزشکی نوین می‌گوید: هیچ منفذی بین آلت تناسلی زن و درون شکم وی وجود ندارد و بر این اساس استعمال شیاف روزه را باطل نمی‌کند.

 

دوم: شیاف‌هایی که از طریق مقعد مورد استفاده قرار می‌گیرند:

استعمال این شیاف‌ها با اهداف متعددی صورت می‌گیرد: برای تخفیف حرارت بدن و تخفیف درد بواسیر.

تزریق مقعدی نیز شبیه همین می‌باشد.

اولاً: تزریق مقعدی:

علمای متقدم در مورد آن صحبت نموده‌اند و در این باره دو دیدگاه را ارائه نموده‌اند:

دیدگاه اول: ائمه چهارگانه می‌گویند: روزه را باطل می‌کند زیرا مقعد به درون شکم مرتبط است.

دیدگاه دوم: ظاهریه و شیخ الاسلام ابن تیمیه می‌گویند: روزه را باطل نمی‌کند، زیرا تزریق مقعدی به هیچ وجه مغذی نیست و بلکه باعث استفراغ و خالی شدن شکم نیز می‌شود و کار بوییدن یک تسهیل کننده را انجام می‌دهد. به علاوه محتوای آن به معده نمی‌رسد.

علمای متأخر نیز بر همین مبنا اختلاف نظر پیدا کرده‌اند.

آیا مقعد به معده مرتبط است؟

آنهایی که می‌گویند: تزریق مقعدی روزه را باطل می‌کند، بر این باورند که: مقعد به روده راست و روده راست به روده بزرگ متصل است و جذب مواد غذایی در روده باریک انجام می‌گیرد و بعضی از املاح و قندها (نیز) در روده بزرگ جذب می‌شوند. ولی چنانچه مواد غیر مغذی مثل داروهای مداوا از روده بزرگ جذب شوند، روزه را باطل نمی‌سازند زیرا به مثابه خوردن و آشامیدن نخواهند بود.

این تفصیل مقبول‌تر است.

ثانیاً: شیاف‌هایی که از طریق مقعد مورد استفاده قرار می‌گیرند:

در این باره دو دیدگاه وجود دارد. بنابر یک دیدگاه، این شیاف‌ها باعث بطلان روزه نمی‌شوند. ابن عثیمین این دیدگاه را پذیرفته است، با این استدلال که این شیاف‌ها محتوی داروهایی برای مداوا می‌باشند و نه مواد غذایی سیال، بنابراین نه خوردن نامیده می‌شود و نه آشامیدن و نه به مثابه هیچ یک از آن دو است.

و همین دیدگاه صحیح است.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین

منبع: کتاب ” المفطرات المعاصره”؛ شیخ دکتر: خالد بن علی مشیقح.‏