گوناگون

هرچند بر کتاب سنن امام نسایی مانند سایر کتاب‌های سنن شرح مفصل نوشته نشده، ولی می‌توانیم برخی از شروح آن را ذکر نماییم: زهر الربی علی المجتبی تألیف امام جلال الدین سیوطی تعلیقات وشرح سندی، تألیف علامه ابوالحسن محمد بن عبد الهادی سندی (متوفای: ۱۱۳۸هـ) تعلیقات السلفیه تآلیف شیخ مشایخ ما علامه عطا الله فوجیانی (متوفای: هـ)

امام نسایی هنگامی که از تألیف کتاب «السنن الکبری» فراغت یافت، آن را به امیر شهر رمله اهداء نمود، امیر پرسید: آیا تمام آنچه در این کتاب وجود دارد صحیح می‌باشد؟ امام گفت: درآن صحیح وحسن وآنچه که به این دو نزیک است وجود دارد.امیر افزود: احادیث صحیح را از غیر صحیح برایم مشخص کن. آنگاه امام نسایی کتاب «السنن …

بسیاری از علما این کتاب گهر بار را شرح داده‌اند، برخی از این شرح‌ها عبارتند از: عارضه الأحوذى فی شرح سنن الترمذى تألیف امام ابوبکر ابن العربی (متوفاى:۵۴۳هـ) قوت المغتذی على جامع الترمذی تألیف امام حافظ جلال الدین سیوطى (متوفاى:۹۱۱هـ) تحفه الأحوذی شرح جامع الترمذی تألیف علامه‌ی محدث عبدالرحمن مبارکفوری (متوفای: هـ)

کتاب امام ترمذی یکی از مهمترین کتاب‌های معتبر حدیث به شمار می‌آید، امام ترمذی هنگامی که از تألیف کتابش فراغت یافت آن را بر علمای عصرش در حجاز، عراق، وخراسان که مهد علم ودانش بود عرضه نمود وهمگی کتابش را پسندیدند. امام ترمذی در کتاب «جامع» یا «سنن» خود را فقط ملزم به روایات صحیح، نکرده؛ بلکه احادیث صحیح وحسن …

امام عبد العظیم منذری کتاب سنن را اختصارنموده، وامام ابن قیم این مختصر را تهذیب وشرح کرده است.

برکتاب سنن ابوداود شرح‌های زیادی نوشته شده است، که مهمترین ومشهورترین آن‌ها: «معالم السنن» تألیف امام ابوسلیمان احمد بن ابراهیم خطابی. «عون المعبود» تألیف علامه‌ی محدث عظیم آبادی است.

امام ابو داود کتابش را «السنن» نامیده است،وبرای جمع‌آوریش بیش از ده سال از عمرش را در این راه صرف نمود، وبرخی از علما می‌گویند که ابو داود اولین فردی است که کتاب السنن را جمع‌آوری نموده است. و در اصطلاح محدثین «السنن» به کتابی اطلاق می‌شود که برحسب ابواب فقه؛ طهارت، نماز و زکات … مرتب شده باشد. امام …

عده‌ای از علما کتاب صحیح امام مسلم را اختصار نموده‌اند، که در اینجا می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره نمود: مختصر امام ابوعبد الله شرف الدین مرسی. مختصر امام احمد بن عمر قرطبی، و خود امام قرطبی این مختصر را شرح داده وآن را «المفهم لما أشکل من تلخیص صحیح مسلم» نامیده است. مختصر امام زکی الدین عبدالعظیم منذری، بر …

همچنان‌که علمای اسلام به صحیح بخاری توجه خاصی داشته‌اند، به صحیح امام مسلم نیز از نظر شرح، اختصار، و بیان مسائل فقهی‌اش توجه ویژه‌ای نموده‌اند. از شرح‌های مشهور بر این کتاب: «المعلم فی شرح کتاب مسلم» تألیف امام ابوعبد الله مازری است. «اکمال المعلم فی شرح صحیح مسلم» تألیف قاضی عیاض «المنهاج فی شرح صحیح مسلم بن الحجاج» تألیف امام …

کتاب امام مسلم دومین کتاب صحیح به شمار می‌آید، صحیح بخاری و صحیح مسلم صحیح‌ترین کتاب بعد از قرآن کریم می‌باشد که امت اسلام صحیح بودنش را پذیرفته است. امام مسلم در انتخاب احادیث و رجال دقت خاصی بکار برده است، حتی سعی نموده اختلاف الفاظ راویان نیز بیان نماید، و این کتاب عظیم را از میان هزاران روایات برگزیند. …

تعداد زیادی ازعلما ومحدثین کتاب صحیح بخاری را اختصار نموده‌اند، که معروفترین آن‌ها: مختصربخاری، تألیف امام عبد الله بن سعد بن أبی جمره الاندلسی است. مختصر بخاری (التجرید الصحیح) تألیف امام زین الدین احمد بن عبداللطیف زبیدی است، که خوشبختانه توسط دوست عزیزمان آقای عبدالقادر ترشابی ترجمه وچاپ شده، واکنون چاپ مجدد آن با مراجعه وتصحیح اینجانب زیر چاپ می‌باشد.

امام بخاری کتاب صحیح را به کتب، و کتب را ابواب مختلف تقسیم نموده است، کتاب صحیح بخاری شامل ۹۷ کتاب و۳۴۵۰ باب می‌باشد. امام کتابش را به کتاب (بدء الوحی) آغاز کرده، سپس کتاب ایمان، بعد کتاب طهارت، آنگاه نماز، بعدش زکات، سپس روزه، بعد حج ذکر نموده است. سپس کتاب بیوع (معاملات) را آورده، بعد از معاملات مرافعات: …

همـه خـوابهـای انسـان بـر سـه نـوع اسـت خواب خوب از جانب الله متعال است و بشارت برای مومن خواب شیطانی که از طرف شیطان است برای ترساندن بنده مومن و مانند آن خواب حدیث النفس که هیچ چیزی نیست شخصی که زیاد بر چیزی فکر کند و یا صحبت کند آنرا در خواب می بیند که به آن در عربی …

انفجـار هـای ابـرنـواختـری در قـرآن هر گاه یک ستاره ای می میرد یا در حال مرگ است دو احتمال وجود دارد احتمال اول این است که بقایای ستاره تبدیل به سیاهچاله شود ولی یک احتمال دیگر نیز وجود دارد و آن این است که وقتی که سوخت ستاره هسته ستاره در یک فرآیند فیزیکی شرکت کند و مقداری از مواد …

با الگوپذیری از این مفهوم – که در حقیقتِ امر از نگاه اهل سنت و جماعت از ضرورات دینی است – می‌توانیم به روشنی و سهولت، حکم اسلام در مورد علمانیت یا بی‌دینی را بدانیم. نیز می‌توانیم به سطح مطلوبی از قاطعیت و وضوح در نفوس اهل سنت و آنان که می‌خواهند بی‌دینی و سکولاریسم را رسوا کرده و در …

جملگی هر چند هم که در اسلوب و وسایل کاربردی با هم فرق داشته باشند، بر هدف واحد و به صورت کلی بر وسایل رسیدن به اهداف مورد نظر، اتفاق دارند. چرا هر کدام اجازه نمی‌دهند دیگری به راه خودش ادامه دهد؟ چرا بدون دلیل شرعی و یا ترجیح علمی عقل (به جای هجوم و قطع ارتباط و تهمت) حداقل …

جای بسی اندوه و تأسف است که بسیاری از اهل سنت به حقیقت موجودِ محل یا کشوری که پیرامون آنان است، توجهی نمی‌کنند. درس تاریخِ درازمدت و مصائب و مشکلاتی که به دست این باطنی‌‌ها گریبان‌گیر گذشتگان آنان شده است را، به خاطر نمی‌سپارند. حتی درسهای دینی و دروس أئمه‌ی خود، که ایشان را از بدعتی‌هایی که خطرشان از یهود …

نخست: این که امامِ شرعی موجود باشد و این امام، از میان اهل سنت و جماعت باشد. پیرو مذهب اهل سنت، پایبند و داعی به آن، برحذر کننده‌ی از هر مخالف بوده و رو در روی اهل بدعت بایستد. نمونه‌ی این جریان، عهد خلفای راشدین  رضی الله عنهم است. در عهد آنان جماعت به هر دو معنای مورد نظر یعنی …

(أ) نصوصی است که به جماعت یا پایبندی به مذهب اهل سنت و جماعت، امر می‌کند. مانند احادیث افتراق و پراکندگی و حدیث «لَا تَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی عَلَى الْحَقِّ» و نیز روایتی هم، به پیروی از سنت رسول  صلی الله علیه وسلم و خلفای راشدین  رضی الله عنهم دستور می‌دهد. (ب) و نیز در میان احادیث، روایاتی داریم که …

 اول: نقطه‌ی آغازین کارشان صرفاً و خالصانه برای الله  سبحانه وتعالی، اطاعت از وی، همسویی با دستورش و با آرزوی اصلاح، دفع ضرر از آنان و دعای خیر و رحمت برای همگان صورت می‌گیرد، نه برای ارضای نفس یا انتقام‌جویی از فرد یا عداوت دنیوی، حسادت، بغض و درگیری بر سر ریاست و پُست؛ به گونه‌ای که گویا در ظاهر …

۱۱- اهل سنت میان بدعت‌های ریز و اختلافات لفظی و میان بدعت‌های سنگین و اختلاف بر سرِ حقایق و معانی و اصولِ بزرگ، فرق می‌گذارند. از این رو آنان بدعت‌ها را به چند نوع دسته بندی ‌می‌کنند: أ – بدعت‌هایی که در عدم تکفیر صاحبش همانند «مرجئه» و «شیعه‌ی مفضّله» اختلافی وجود ندارد. ب – بدعت‌هایی که در تکفیر و …

۹- مخالفین سنّت چندین دسته‌اند: نوع اول: کسی که با ایراد شبهاتی که مخالف برایش می‌آورد، بعد از تلاش و اجتهاد شرعیِ معتبر، به خطا رفته یا تأویل بعیدی نموده و مخالفت می‌ورزد، لیکن قصد مخالفت با الله  سبحانه وتعالی و رسول  صلی الله علیه وسلم را ندارد؛ بلکه در ظاهر و باطن به هر دو ایمان دارد. نوع دوم: …

 ۵- اهل سنت و جماعت با ویژگیهای رفتاری و اخلاقی که در قالب میراثی درخشان برای آنان نمودار است، از دیگران متمایز‌اند؛ که اهمیت آن در میزان حق، از میراث علم و هدایت که الله  جل جلاله خاص این جماعت نموده است، کمتر نیست. پس همانطور که الله  جل جلاله پیامبر  صلی الله علیه وسلم را با علم، هدایت، براهین …

۱- اهل سنت و جماعت عبارتند از همان اصحاب رسول الله  صلی الله علیه وسلم و پیروان نیک آنان که بر روش صحابه  رضی الله عنهم گام برداشته و بر اصول و روش علمی وعملیِ ایشان مقید بوده‌اند. آنان علم و عمل دینی‌شان را فقط از کتاب الله وسنت، در چهارچوب فهم صحابه  رضی الله عنهم بر می‌گیرند. هرگز بر …

اول: ترک منکرات.  دوم: عقوبت و مجازات بر انجام گناه. منظور از مورد اول این است که شخص بدون هدف، در جمع منکرات حاضر نمی‌شود.. بر خلاف کسی که برای تذکر و جلوگیری از انجام منکرات، در جمع آنان حاضر می‌شود یا یکی دیگر او را به اجبار وارد چنین جمعی می‌کند.. این نوع هجر و ترک ارتباط، از جنسِ …

اهل سنت و جماعت معتقد است بدعت‌های مخالف با سنّت، گاهی در امور ریز و گاهی در اصولِ بسیار بزرگی موجود است. از همین رو اهل بدعت هم، در دور یا نزدیک بودنِ به سنت متفاوت هستند. اختلاف و نزاع بعضی از آن‌ها فقط در الفاظ و اسم‌ها است و برخی دیگر در حقایق و معانیِ اشیاء اختلاف دارند؛ لذا …

مرجئه به عنوان بازتاب و عکس العملی در مقابل آرای خوارج در بحث ایمان و کفر، پدید آمد. این بدعت گرچه به شکلِ نزاع لفظی نمودار گشت، لیکن در گذر زمان تغییر و تحول یافت. – (مرجئه پدیدار شد و اکثر آنان ساکنان کوفه بودند، نه شاگردان عبدالله مرجئه بودند و نه ابراهیم نخعی و نه امثال وی. مرجئه، نقطه‌ی …

شیعیان یا رافضی‌ها هم بعد از شهادت عثمان  رضی الله عنه ظهور کردند. گرچه بنا بر عدم تشکُّل، رهبر، سرزمین یا حکومت و شمشیر، باورها و سخنان خود را از دیگران پنهان می‌داشتند. اگر نگوییم به صورت مطلق خطرناکترین فرقه علیه اهل سنت و جماعت هستند، لیکن خطرشان از خوارج کمتر نیست. – (شیعه در دوران علی  رضی الله عنه …

خوارج اولین گروهی بود که از اهل سنت و جماعت کناره گرفت. – (تمام مسلمانان از خلافت ابوبکر صدیق تا سال اول خلافت عثمان  رضی الله عنه یکدست و متحد بودند. بدون هیچ نزاع و درگیری‌ای. اواخر خلافت عثمان  رضی الله عنه حوادثی رخ داد که باعث تشتّت و از هم گسیختگی شد. دسته‌ای از اوباش و ظالمان شوریدند و …

– (بدعتی که از دیدگاه علمای حدیث با آن شخص در زمره‌ی هواپرستان قرار می‌گیرد، مخالفت با قرآن و سنت می‌باشد. مانند بدعتِ خوارج، روافض، قدریه و مرجئه… عبدالرحمن بن مهدی  رحمه الله می‌گوید: از دو گروه جهمیه و روافض، بر حذر باش. شرورترین اهل بدعت این دو گروه‌اند)[۱]. – (طوری که به ما خبر رسیده است، باید گفت اولین …

– (علما برای تعیین این گروه‌ها کتاب‌ها تألیف نموده‌اند. و نام آنان را در کتب مقالات ذکر کرده‌اند. اما این‌که به طور قطع بخواهیم یکی از آنان را از ۷۲ گروه جهنمی بدانیم، نیاز به دلیل قطعی داریم؛ چرا که الله  جل جلاله عموماً سخن بدون علم را حرام نموده‌ است. خصوصاً سخن گفتنِ نآگاهانه از قول الله  جل جلاله …

﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِی کَبَدٍ ۴﴾ [البلد: ۴] «انسان را در رنج و زحمت آفریده‌ایم». به احمد بن حنبل گفته شد: انسان، کی راحت می‌شود؟ گفت: وقتی قدمت را در بهشت گذاشتی، راحت می‌شوی. قبل از بهشت راحتی و آرامشی نیست؛ در دینا پریشانی‌ها، گرفتاری‌ها، فتنه‌ها، حوادث و بلاها و بیماری و غم و ناامیدی، راحتی را از انسان سلب …

سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه این حقیقت را درک می‌کرد؛ او، یکی از ده نفری است که به بهشت، مژده داده شده‌اند. پیامبر  صلی الله علیه وسلم  برای او دعا کرد که خدا، دعایش را قبول کند و تیر او، به هدف بخورد. از اینرو هرگاه سعد رضی الله عنه، دعا می‌کرد، دعای او قبول می‌شد؛ عمر رضی …

صله بن اشیم عابد و زاهد تابعی، به شمال می‌رود تا در راه خدا جهاد کند. او، در بین راه و در جنگلی است که شب، فرا می‌رسد. وی، به قصد نماز در میان درختان وضو می‌گیرد و به نماز می‌آیستد. ناگهان شیری درنده به او نزدیک می‌شود و گرداگرد او که مشغول نماز است، دور می‌زند و می‌غرد؛ اما …

یکی از افراد سرشناس ریاض به من گفت: در سال ۱۳۶۷هـ . ق تعدادی از دریانوردان اهالی جبیل برای شکار به دریا رفتند و سه شب و روز در دریا ماندند؛ اما یک ماهی هم شکار نکردند. آنها، نمازهای پنجگانه را می‌خواندند و در کنار آنها گروه دیگری بودند که نماز نمی‌خواندند، ولی ماهی‌های زیادی صید می‌کردند. یکی از آنها …

علم و ‌آسانی، در کنار هم و همراه یکدیگرند. اگر به حالات علمای راسخ شریعت نگاه کنی، می‌بینی که چقدر زندگی ساده و آسانی داشته‌اند و تعامل با آنها، چقدر سهل و آسان بوده است. آنها، ‌هدف را فهمیده و به مطلوب دست یافته و در اعماق دریاهای معرفت و دانش شنا کرده‌اند. از سوی دیگر می‌بینیم که دشوارترین و …

یکی از نشانه‌های سعادت و خوشبختی انسان، این است که ویژگی‌ها و صفات خوب او، بر خصلت‌ها و عادات بدش غالب باشند؛ آن وقت است که مردم، او را می‌ستایند و حتی او را به چیزهایی ستایش می‌کنند که فاقد آن است و مذمت و نکوهش او را حتی اگر بجا باشد، نمی‌پذیرند. چون وقتی آب، زیاد باشد، آلوده نمی‌گردد …

ابقراط می‌گوید: کم کردن چیزهای مضر و زیانبار، بهتر از زیاد استفاده کردن از چیزهای سودمند است. و نیز می‌گوید: با دوری کردن از تنبلی و خستگی و با پرهیز از پرخوری همواره تندرست باشید. یکی از حکما می‌گوید: هرکس، می‌خواهد سالم و تندرست باشد، غذای خوب بخورد و زمانی سراغ غذا برود که خوب گرسنه شد و پس ازآنکه …

اگر در کوخ زندگی کنی، اما خدا را بشناسی و او را ستایش و پرستش نمایی، به آرامش و سعادت و خیر دست خواهی یافت. ولی در صورت انحراف و گمراهی اگر در مجللترین کاخ‌ها و بزرگترین خانه‌ها زندگی کنی و هر چه دلت بخواهد، داشته باشی، بدان که سرانجام تلخ و ناگواری خواهی داشت و قطعاً گرفتار بدبخت خواهی …

بنده، اگر می‌خواهد به سعادت و امنیت و‌آرامش دست یازد، باید به سوی خوبی‌ها و صفات پسنیده و کارهای زیبا بشتابد. در حدیث آمده است: «مشتاق و آزمند چیزی باش که به تو نفع می‌رساند و از خداوند کمک بخواه». یکی از اصحاب از پیامبر  صلی الله علیه وسلم  درخواست نمود تا در بهشت همراه ایشان باشد، پیامبر  صلی الله …

«در دنیا همچون مسافر یا رهگذر باش». «خوشا به حال غریبان»! سعادت در کاخ عبدالملک بن مروان نیست. لشکریان هارون الرشید، خانه‌های ابن جصاص و گنج‌های قارون، انسان را خوشبخت نمی‌کند. همچنین نمی‌توان سعادت و خوشبختی را در کتاب (الشفاء) ابن سینا و دیوان متنبی و در باغ‌های سرسبز قرطبه جستجو کرد. سعادت نزد یاران محمد  صلی الله علیه وسلم …

اعصاب خود را با گوش سپردن به کتاب پروردگارت راحت کن. گوش دادن به تلاوت زیبا و گیرای قاری خوش صدا، تو را به رضامندی خدا می‌رساند، به تو آرامش می‌دهد و دلت را سرشار از یقین و شادی می‌گرداند. پیامبر  صلی الله علیه وسلم  دوست داشت که قرآن را از کسی دیگر بشنود؛ هرگاه آن حضرت  صلی الله علیه …

چهار مسأله، باعث ناراحتی، رنج و تیره شدن صفای زندگی می‌شوند و عبارتند از: نخست: اظهار ناخوشنودی از تقدیر و قضای الهی و راضی نبودن به آن. دوم: ارتکاب گناه بدون توبه؛ ﴿قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِکُمۡۗ﴾ [آل عمران: ۱۶۵] «بگو: (آنچه اتفاق افتاده) از ناحیه خودتان (و نتیجه عملکردتان) می‌باشد». ﴿فَبِمَا کَسَبَتۡ أَیۡدِیکُمۡ﴾ [الشوری: ۳۰] «پس به سبب چیزهایی …

یکی از چیزهایی که برادر مسلمانت را شادمان می‌کند، این است که او را با همان اسمی صدا بزنی که دوست دارد. همچنین ملاقات برادر مسلمان با چهره باز و خندان، سبب می‌شود تا برادر مسلمانت، خوشحال گردد؛ در حدیث آمده است: «هیچ عمل نیکی را کوچک مدان، اگرچه ملاقات برادرت با چهره‌ای باز باشد». «لبخند زدن به چهره برادرت، …

قرآن در رساندن پیام ها و سخنان الهی از اسلوب و روش های مختلفی استفاده کرده است که یکی از این روش ها تکرار یک کلمه، جمله و یا یک آیه می باشد که به طور کلی این تکرار ها به دو دسته تقسیم می شود: تکرار لفظى: این که لفظى به صورت مفرد یا مرکب بیش از یک بار …