اقوال سلف صالح

روزی که سخنرانی می کرد، گفت: «ای مردم گوش دهید و اطاعت نمایید» مردی برخاست و گفت: «امروز نه گوش می گیریم و نه اطاعت می کنیم ای پسر خطاب!». عمر گفت: چرا؟ آن مرد گفت: تو در تقسیم اموال برای خود تبعیض قایل شده ای چنانکه به هریک از ماه یک دست لباس داده ای، اما خودت بیشتر برده …

قال الله سبحانه و تعالی: لیَسْأَلَ الصَّادِقِینَ عَنْ صِدْقِهِمْ ۚ وَأَعَدَّ لِلْکَافِرِینَ عَذَابًا أَلِیمًا هدف این است که خداوند از راستکاری و راستگوئی افراد صادقین پرسش کند (و پاداش نیک آنان را بدهد)، و خداوند عذاب دردناکی برای کافران آماده ساخته است. امام ابن قیم میفرمایند: پس اگر از صادقین برای صدقشان سوال شود و مورد محاسبه قرار گیرند پس …

ابن مبارک آورده است: روزی مردی به صحابی پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم؛ عمران بن حصین روی کرده گفت: تنها از قرآن برای ما بگو، و از سنت هیچ برایمان نگو! آن صحابی از کوچکی عقل آن مرد حیرت زده شده به او گفت: واقعا تو مرد احمقی هستی! آیا در کتاب خدا دیده ای که نماز ظهر چهار …

ابوبکر بن عیاش می گوید: ابا اسحاق السّبیعی را دیدم که گریه می کرد پرسیدم چرا گریه می کنی؟ گفت: توانم از بین رفته، و نمازم از دستم رفته زیرا دیگر نمیتوانم ایستاده سوره بقره و آل عمران را در نماز بخوانم الثقات: ۴۹۹

به ابن مسعود رَضی الله عَنه  گفته شد: چرا ما نمیتوانیم نماز قیام اللیل را انجام دهیم؟ ایشان فرمود: گناهانتان شما را به زمین بسته اند… لطَائف المَعارف لابن رَجب ۴۶

امام بخاری رحمه الله میفرمایند: شنیدم که حمیدی میگوید: نزد شافعی بودیم مردی نزدش آمد و سوالی از وی پرسید، ایشان جواب دادند: رسول الله در مورد آن اینگونه قضاوت کرده است… آن مرد به شافعی گفت که نظر تو چیست؟ شافعی فرمود: سبحان الله!!! آیا من را در کنیسه دیده ای؟؟؟ آیا من را در کلیسا دیده ای؟؟؟ یا …

مردی از فضیل بن عیاض سؤال کرد: ای ابا علی چه وقت یک مرد به نهایت دوست داشتن الله می رسد؟ فضیل به او گفت: وقتی که نعمت ها و منع نعمت های  الله پیش تو یکسان شود تو به نهایت دوست داشتن الله رسیده ای حلیه الأولیاء  ۱۱۳/۸

ابن تیمیه رحمه الله: اگر هرگاه که دو مسلمان در مسئله ای اختلاف کنند همدیگر را ترک کنند دیگر در بین مسلمین عصمت و برادری نمیماند مجموع الفتاوی۱۷۳/۲۴

سعید بن جبیر رحمه الله فرمودند: برایم گواراتر است که اگر پسرم با فاسقی (دزد زور گیر) از اهل سنت رفت آمد کند بهتر از آنست که با عابدی صاحب بدعت همراه شود الابانه الصغرى ص ۱۳۲ و امام شاطبی رحمه الله فرمودند: دوستی با اهل بدعت نتایج آن سرپیچی از حق است الاعتصام ص ۱/۱۳۱

ابن تیمیه رحمه الله فرمودند: هیچگاه کافران بر مسلمانان غالب نگشته اند مگر اینکه مسلمانان در ایمانشان نقصی پدید آمده باشد و آنگاه که با تکمیل ایمان خود به سوی الله متعال بازگشتند و توبه کردند؟ الله متعال نیز آنها را یاری داده(و بر کافران پیروز کرده است.) الجواب الصحیح ۴۵۰-۶

امام نووی رحمه الله فرمودند: مراد از هرج در اینجا فتنه و درهم پیچیده شدن مسائل بر مردم است و دلیل برتری عبادت در این وقت آن است که: مردم کمتر به عبادت توجه خواهند داشت و از آن غافلند و به کارهای دیگری مشغول میشوند و فقط عده کمی به عبادت (در فتنه) میپردازند (شرح مسلم ۱۸/۸۸)

پایه و اساس ایمان راست گویی است و پایه و اساس نفاق دروغگویی است پس دروغ و ایمان با هم جمع نمیشوند مگر آنکه با یکدیگر در جنگ باشند. مدارج السالکین ۲۰۰/۲

از وهبُ بنُ مُنبَّه روایت است که  ایشان میفرمود: از من سه نصیحت را به یاد داشته باشید: بر حذر باشید از تبعیت از هوا و هوس و دوستان بد(ناباب) و اینکه فردی به (عبادات و اعمال خودش)خودش مغرور شود… [ السِّیر للذَّهبی  ۴ / ۵۴٩ ]

امام ابن قیم رحمه الله فرمودند اگر بنده طعم شیرین ایمان را بچشد و با قلبش در آمیخته شود، محبت ایمان در قلبش راسخ می شود و هیچ چیز دیگری برا آن تاثیر نمیگذارد مفتاح دار السعاده ۱۹/۱

امام ابن القیم رحمه الله فرمودند اخلاق زشت، اخلاق زشت دیگری به وجود می‌آورد همانطور که اخلاق خوب، اخلاق خوب دیگری به وجود می آورد مدارج السالکین ۲۹۵/۲

امام ابن قیم رحمه الله فرمودند ذکر الله متعال همچون شلاق شیطان را از جایش میکند و او را آزار و اذیت میکند و شلاق ها همان هستند که ضربه خورده را آزار میدهند بدائع الفوائد ۲۵۶/۲

امام بن القیم رحمه الله فرمودند: دلباختگان دنیا بین این دو هستند یا کشته شده‌اند یا اسیرند از بین آنها یکی فوت کرده و دیگری منتظر است (بدائع الفوائد ۳/۲۳۷)

امام شافعی رحمه الله می فرمایند: هر آنچه که من میگویم اگر مخالف حدیث صحیحی از رسول الله – صلى الله علیه وسلم -بود، قول رسول الله برای تبعیت اولی تر است و از من تقلید نکنید. [السیر (تهذیبه) ٢/ ٨۴٨]. و می فرمایند: حق و دلیل را بر احدی عرضه نکردم جز اینکه از من پذیرفت و پیش من …

امام ابن القیم رحمه الله فرمودند: بنده هیچ حمایتی بهتر از شکر گذاری برای نعمتها نخواهد کرد و آن نعمتها را به نابودی نکشاند مگر با گناهانش و گناه آن کفران نعمت و عدم شکرگذاری است بدائع الفوائد ۲۴۳/۲

به ابن عباس گفتند: یهودیان می گویند: ما در نمازمان دچار وسوسه نمی شویم؛ ابن عباس گفت: راست می گویند، شیطان با قلبی که خراب است چکار دارد؟ ( «مجموع فتاوی شیخ الإسلام» (۲۲/۶۰۹ )، و «الوابل الصیب»لا بن القیم، ص(۴۱).) دلهای یهود و نصارا خراب است، و آیا شیطان سراغ دلهای خراب می آید تا آن را فاسد کند؟! …

امام سفیان ثوری رحمه الله فرمودند اگر خواستی صدقه ای یا کار نیک یا عمل صالحی انجام دهی در همان وقت انجام ده قبل از اینکه شیطان بین تو و آن عمل قرار گیرد حلیه الأولیاء ۶۲/۷

امام ذهبی در کتاب الکبائر خود می فرماید: مردی تعریف میکرد که در خواب مردی  را دیدم که به ظالمان و مکاسین (از کارگذاران دولت که پولی را به زور از تجار میگیرند) خدمت میکرد در حالی که آن مرد چند مدتی بود که مرده بود. او را در حالتی بسیار زشت و قبیح دیدم به او گفتم:حالت چطور است: …

امام ابن رجب رحمه اللّٰه می فرماید : “لیس الخائف من بکیٰ و عصر عینیه؛و إنما الخائف من ترک مااشتهیٰ من الحرام اذا قدر علیه”. ترجمه : “خاشع و آنکه ادعای ترس از الله می کند آن نیست که گریه و زاری کند؛بلکه خاشع و خدا ترس واقعی کسی است که حرام را آنگاه که قدرت انجامش را دارد،ترک کند”.

الشیخ بن باز رحمه اللّٰه: لباس المرأه العاری دلیل غضب اللّٰه علیها،لأن آدم و حواء عندما غضب اللّٰه علیهم نزع عنهما لباسهما و أراهما سوءاتهم…. شیخ بن باز رحمه اللّٰه: برهنگی شخص، دلیلی است بر غضب الله متعال بر او، چرا که آدم و حواء هنگامی که مورد خشم الله قرار گرفتند، لباس از تنشان درآمد و عورتشان نمایان شد.”

امام ابن قیم رحمه الله : در قلب سختی وجود دارد که تنها بوسیله ذکر الله تعالی از بین می رود… پس شایسته است آدمی سختی خود را بوسیله ذکر الله متعال درمان کند… الوابل الصیب  ص ۷۱

ابن قیم رحمه الله می فرماید: “پیشی گرفتن به سوی توبه از گناه فرضی است فوری… و تاخیر آن جایز نیست؛ پس هرگاه شخص توبه را به تاخیر انداخت مرتکب عصیان شده.” قال ابن القیم رحمه الله : المُبادره إلى التوبه من الذنب فرضٌ على الفور… ولا یجوز تأخیرها ، فمتى أخّرها عصى بالتأخیر .. مدارج السالکین [٢٠۵/١]

إبن مبارک رحمه الله: بر بازگشته از گناه لازم است که رنج عبادت را برخود بچشاند… همان طور که برخود لذت گناه را چشانده است فتح الباری حدیث ۵۹۴۹

قال ابن الجوزی رحمه الله: “من أحب ألا ینقطع عمله بعد موته:فلینشر العلم.” [ التذکره ] ابن جوزی رحمه الله گوید: “هر آنکه دوست دارد که بعد از مرگش، عملش قطع نشود؛ پس به نشر علم بپردازد

قال ابن القیم رحمه الله : إذا أحب الله عبدًا اصطنعه لنفسه، واجتباه لمحبته، واستخلصه لعبادته، فشغل همه به، ولسانه بذکره، وجوارحه بخدمته کتاب الفوائد ابن قیم رحمه الله گوید: “هرگاه الله، بنده ای را دوست بدارد؛ او را برای خودشان پرورش می دهند، و بنده را برای محبت خودشان بر می گزینند و او را برای عبادت خود خالص …

إبراهیم بن أدهم رحمه الله: إذا کنت باللیل نائماً، وبالنهار سائماً، وفی المعاصی دائماً، فکیف ترضی من هو بأمرک قائماً… إبراهیم بن أدهم رحمه الله: اگر شبانگاه در خوابی، و صبحگاه در حال خوردن و در گناهان غرق، پس چگونه کسی را که قائم به امور توست را راضی می گردانی…!

قال ابن عباس رضى الله عنه : { قُوا أنفسکم وأهلیکم ناراً } أی: اعملوا بطاعه الله ، و اتقوا معاصی الله ، و مُروا أهلیکم بالذکر یُنجّیکم الله من النار ابن عباس رضی الله عنه در تفسیر آیه: {خود و خانواده خویش را از آتش جهنم نگه دارید.} می فرمایند: “فرماین و دستورات الله را انجام دهید،و از نافرمایی …

قال یحیى بن معاذ رحمه الله : ألا إن العاقل المصیب من عمل ثلاثاً : ترک الدنیا قبل أن تترکه… وبنى قبره قبل أن یدخله… وأرضى ربه قبل أن یلقاه… امام یحیی بن معاذ رحمه الله: “هان! همانا شخص خردمند در انجام سه فعل درستکار است و سبقت گرفته: ترک دنیا قبل از آنکه با مرگ ترکش کند… بنا نمودن …

قال الإمام ابن تیمیه رحمه الله: من أکثر من سماع القصائد لطلب صلاح قلبه تنقص رغبته فی سماع القرآن حتى ربما کرهه اقتضاءالصراط المستقیم: [۵۴٣/١] کسی که به خاطر اصلاح قلبش زیاد به قصیده و شعر گوش دهد رغبت و اشتیاقش برای گوش فرا دادن به قرآن کم شده و چه بسا به کراهت و ناخرسندی از آن هم برسد.

آداب الصحبه عند السلف: قال ابن مسعود رضی الله عنه: “کنا إذا افتقدنا الأخ أتیناه , فإن کان مریضا کانت عیاده , وإن کان مشغولا کانت عونا , وإن کان غیر ذلک کانت زیاره” آداب دوستی و همنشینی نزد گذشتگان صالح: ابن مسعود رضی الله عنه می فرمایند: “هرگاه برادری را نمی دیدیم به خانه اش می رفتیم،اگر مریض می …

شیخ عثیمین رحمه الله می فرماید: “هر آنکه در انتظار فرج و گشایش است، به سبب این انتظار ثواب کسب می کند، چرا که انتظار فرج همان حسن ظن است به الله متعال، و حسن ظن به الله عمل صالح است که شخص به خاطر آن اجر کسب می کند…” قـــال الشـیخ العثیمیـن رحـمه الله: “مـن انتظـر الفـرج أثیـب عـلى …

قال أبو عبدالرحمن العمری رحمه الله: “من ترک الأمر بالمعروف خوف المخلوقین نزعت منه الهیبه فلو أمر ولده لاستخف به ” سیر أعلام النبلاء ٣٧۶/٨. «هر کسی از ترس مخلوقین امر به معروف را رها کند، هیبت از او برداشته می شود به شکلی که اگر به فرزندش فرمانی دهد مورد تمسخر قرارش میدهد»

از سفیان بن عینیه در مورد ناراحتی که سببش معلوم نیست سوال شد که فرمودند؟ آن گناهی است که در خلوتت خواستی انجام دهی ولی انجام ندادی و پاداشش ناراحتی است گناهان تحریم هایی دارد خلوت در خلوت و ظاهر در ظاهر. (ابن تیمیه رحمه الله ،مجموع الفتاوی ص ۱۱۱)

عبدالقاهر بن طاهر اسفرایینی  رحمه الله از فقهای بزرگ شافعی در کتابش می فرماید: واما الْکَفَرَه الَّذین ظَهَرُوا فِی دوله الاسلام واستتروا بِظَاهِر الاسلام واغتالوا الْمُسلمین فِی السِّرّ کالغلاه من الرافضه السبابیه .. فان حکم هَذِه الطوائف الَّتِى ذَکرنَاهَا حکم الْمُرْتَدین عَن الدّین وَلَا تحل ذَبَائِحهم وَلَا یحل نِکَاح الْمَرْأَه مِنْهُم وَلَا یجوز تقریرهم فى دَار الاسلام بالجزیه بل یجب …

أبوالعباس ابن حجر هیتمی از فقهای شافعی در مورد روافض می گوید: هم أَشد ضَرَرا على الدّین من الْیَهُود وَالنَّصَارَى وَسَائِر فرق الضلال …من ینتحل حبنا وَیُفَارق أمرنَا وَوَجهه مَا اشتملوا عَلَیْهِ من افترائهم من قبائح الْبدع وغایات العناد وَالْکذب حَتَّى تسلطت الْمَلَاحِدَه بِسَبَب ذَلِک على الطعْن فِی الدّین وأئمه الْمُسلمین «رافضی‌ها از یهود و نصارا و سایر فِرَق گمراه …

عبدالله بن مسعود فرموده است: ستجدون أقواماً یزعمون أنهم یدعون إلى کتاب الله وقد نبذوه وراء ظهورهم علیکم بالعلم وإیاکم والتبدع والتنطع والتعمق وعلیکم بالعتیق ترجمه: اقوامی را خواهید یافت که گمان می‌کنند که قطعاً آنان به سوی کتاب الله فرا می‌خوانند و اما در واقع آنان بر آن پشت کرده‌اند، بر شماست یادگیری به علم، و برشماست از بدعت …

میمون بن مهران رحمه الله فرمود: «سه چیز هستند که مؤمن و کافر در آن همسان هستند: بازگرداندن امانت به کسی که به تو اطمینان کرده حال چه او مسلمان باشد یا کافر، احسان نسبت به والدین، و وفای به عهد با کسی که با تو عهد بسته چه مسلمان باشد یا کافر». «حلیه الأولیاء » حافظ أبو نعیم اصفهان.

ابن قیم رحمه الله می گوید: الله عزوجل بنده ی ایماندار خود را به دوستی شهوتها و معصیتها و گرایش نفس به آن گرفتار می سازد تا او را به سوی دوستی و محبت چیزی سوق دهد که بهتر، سودمندتر، پرخیرتر و پایدارتر از آن است، برای اینکه با نفس خویش برسر ترک آن مجاهده کند، این جهاد و مبارزه …

امام ابن القیم رحمه الله فرمودند: اخلاق زشت، اخلاق زشت دیگری به وجود می‌آورد همانطور که اخلاق خوب، اخلاق خوب دیگری به وجود می آورد. (مدارج السالکین ۲۹۵/۲)

بعضی از مردم می‌گویند: گاهی ناچار می‌شویم که دروغ بگوئیم! و برای آنکه مرتکب قسم دروغ نشویم پس به غیر خدا قسم دروغ می‌خوریم! درحالیکه غافلند از اینکه سوگند به غیر خدا شرک (اصغر) است حتی اگر دروغ باشد اما سوگند دروغ به خدا گناهی غیر از شرک است، و قطعا شرک از گناه بزرگ‌تر است. قال ابن مسعود رضی …

امام ابن قیم رحمه الله فرمود: خوشا بحال کسی که پرداختن به عیبش وی را از عیوب مردم غافل کرده، و وای بر آنکسی که عیب خود را فراموش کرده و به عیوب مردم پرداخته، اولی نشانه سعادت است و دومی نشانه شقاوت. طریق الهجرتین (ص : ۱۷۶)