اخلاق

دیل کارنیگی می‌گوید: «سیاه پوستانی که در جنوب کشور زندگی می‌کنند و چینیها، خیلی کم دچار بیماری‌های قلبی ناشی از اضطراب می‌شوند؛ چون آنها کارهایشان را با آرامش انجام می‌دهند». وی افزون بر این می‌گوید: «تعداد آمریکایی‌هایی که دست به خودکشی می‌زنند، بسیار بیشتر از کسانی است که بر اثر پنج بیماری مهلک، جان خود را از دست می‌دهند». این …

دکتر راسل سیسیل استاد و دانشیار پزشکی دانشگاه کورنیل می‌گوید: شایعترین عوامل التهاب مفاصل، عبارتند از: ۱- شکست در ازدواج و از هم پاشیدن زندگی زناشویی. ۲- مشکلات مادی و غم و اندوه. ۳- تنهایی و اضطراب. ۴- احساس حقارت و کینه ورزی. دکتر ویلیام مالک گوینگل در گردهمایی اتحادیه دندانپزشکان آمریکا گفت: «احساسات ناخوشایند مانند اضطراب و ترس، ممکن …

قسمتی از کتاب دکتر ادوارد بودالاسکی برایم ترجمه شد؛ این کتاب، بدین اسم نامگذاری شده است: «پریشانی را رها کن و به سوی بهترین گام بردار». اینک برخی از عناوین فصلهای این کتاب را برایت ذکر می‌کنم: «ضربه پریشانی و اضطراب به قلب» «اضطراب و پریشانی، فشارخون را بالا می‌برد». «ممکن است اضطراب، باعث رماتیسم گردد». «به خاطر معده ات …

دکتر الکسیس کاریل برنده جایزه نوبل در علوم پزشکی می‌گوید: کارگرانی که رویارویی با آشفتگی و پریشانی را یاد ندارند، خیلی زود می‌میرند. من می‌گویم: همه چیز، مطابق تقدیر و قضای الهی انجام می‌شود، اما می‌توان گفت: یکی از عواملی که جسم و تن را از بین می‌برد و نابود می‌کند، پریشانی و اضطراب است. همچنین غم و ناراحتی، باعث …

﴿وَمَن یَتَّقِ ٱللَّهَ یَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجٗا ٢ وَیَرۡزُقۡهُ مِنۡ حَیۡثُ لَا یَحۡتَسِبُۚ وَمَن یَتَوَکَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥ﴾ [الطلاق: ۲- ۳] «هر کس از خدا بترسد، برای او راه حل و برون رفتی قرار می‌دهد و از جایی به او روزی می‌رساند که گمان نمی‌برد و هر کس، بر خداوند توکل نماید، خداوند او را بس است». ﴿سَیَجۡعَلُ ٱللَّهُ بَعۡدَ …

گذشته و آینده را پشت درهای آهنی، زندانی کن و فقط در گستره امروز زندگی نما و از خود بپرس: ۱- آیا می‌خواهم به خاطر پریشانی آینده و یا از عشق و تب و تاب رسیدن به باغچه‌ی جادویی آن سوی افق، زندگی فعلی خود را نابود کنم؟ ۲- آیا با سرکشی به چیزهایی که در گذشته رخ داده و …

از اینکه کارهای زیادی داری، غم مخور و اندوهگین مباش. روبرت لویس استیونسون می‌نویسد: «هر انسانی توانایی این را دارد که در طی یک روز، کارش را هرچند دشوار باشد، به انجام برساند. هر کس، می‌تواند تمام روزش را از طلوع تا غروب خورشید، با خوشبختی سپری نماید و زندگی یعنی همین. یکی از نویسندگان غرب می‌گوید: در زندگی فقط …

خداوند در جهانی دیگر همه پیشینیان و آیندگان را گرد می‌آورد؛ اعتقاد به قیامت و جهانی دیگر، باعث می‌شود تا با چشم دوختن به هدایت الهی آرامش بیابی؛ پس هرکس در این دنیا، مالی از دست داده، در آن جهان آن را خواهد یافت؛ هرکس در دنیا مورد ستم قرار گرفته، در جهان آخرت، با او منصفانه رفتار خواهد شد …

وقتی نیکی کنی، زبان‌هایی خواهند بود که تو را بستایند، دستانی خواهند بود که بلند شوند و برایت دعا کنند و دهانهایی خواهند بود که برای تعریف از تو به خاطر کار خوبی که کرده ای و یادگار زیبایی که از خود به جا گذاشته‌ای، باز شوند. نام نیک، حیاتی دو باره، فرزندی جاودانه و میراثی خجسته است. شاعر در …

﴿وَلَا تَاْیۡ‍َٔسُواْ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ لَا یَاْیۡ‍َٔسُ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡکَٰفِرُونَ ٨٧﴾ [یوسف: ۸۷] «از رحمت خداوند ناامید مباشید؛ چون جز کافران کسی از رحمت خدا ناامید نمی‌شود». ﴿وَمَن یَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَهِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ ۵۶﴾ [الحجر: ۵۶] «و چه کسی جز گمراهان از رحمت پروردگارش ناامید می‌گردد»؟ ﴿إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِیبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِینَ ۵۶﴾ [الأعراف: ۵۶] …

سفیان ثوری می‌گوید: سیکفیـک عمـا أغلـق البـاب دونه   وضنّ بـه الأقـوام ملـح وجـردق «تو را مقداری نمک و یک گرده نان، کفایت می‌کند و به آنچه مردم، از تو دریغ می‌دارند، نیازی نداری». وتشرب مـن ماء فرات وتغتـدی   تعـارض أصحـاب الثریـد الملبـق «از آب فرات می‌نوشی و با آن ناهار می‌خوری و بدین سان با کسانی که نان …

  ان کان عندک یا زمان بقیه   مهما تهین به الکرام فهاتها ای روزگار! اگر از آنچه که به وسیله آن، بزرگواران را خوار می‌گردانی، چیزی نزد تو باقی مانده، آن را بیاور». شکیبایی و صبر، از داد و فریاد و ناآرامی بهتر است؛ تحمل، از سستی و بی‌تابی ارزشمندتر می‌باشد؛ کسی که با اختیار خودش صبر و شکیبایی …

یکی از سخاوتمندان به یکی از شعرا نیکی کرد؛ آن شاعر در تعریف آن سخاوتمند شعری سرود: غلام رمـاه الله بالحسـن یافعا   علی وجهه من کل مکرمه سور «او جوان زیبایی است که به سن رشد رسیده و چهره‌اش، از انواع زیبایی‌ها به شدت می‌درخشد». ولمـا رأی المجد أستعیرت ثیابـه   تـردی رداء واسع الثـوب واتـزر «او بدانگاه که …

صاحب کتاب (الفرج بعد الشده) می‌نویسد: یکی از حکما به بلایی گرفتار شد؛ برادرانش آمدند تا بدین خاطر به او تسلیت بگویند. او گفت: من دارویی مرکّب از شش چیز درست کرده‌ام. گفتند: چه هست؟ گفت: اول اعتماد به خدا؛ دوم اینکه می‌دانم هر آنچه مقدر شده، به وقوع می‌پیوندد. سوم اینکه صبر، بهترین چیزی است که به کار رنج …

۱- بدان که اگر در چارچوب امروزت زندگی نکنی، ذهنت مشوش می‌گردد، کارهایت نابسامان می‌شود و غم و اندوهت زیاد می‌گردد. آنچه در حدیث آمده، به همین مفهوم: «وقتی صبح کردی، منتظر شام مباش و چون شام نمودی، منتظر صبح مباش». ۲- گذشته را با آنچه در آنست، فراموش کن؛ اهتمام به آنچه گذشته و تمام شده، حماقت و دیوانگی …

غم مخور؛ چرا که غم واندوه، تو را در انجام عبادت ضعیف و ناتوان می‌گرداند، از جهاد باز می‌دارد و باعث می‌شود تا شکست بخوری و ناکام شوی؛ همچنین غم و اندوه، انسان را بدگمان و بدبین می‌نماید. غم مخور؛ زیرا ناراحتی و غم و اضطراب، اساس بیماری‌های روانی و سرچشمه دردهای عصبی و ریشه وسوسه و اضطراب و نیز …

سختی‌ها و رنج‌ها، دل را قوی می‌گرداند، گناهان را پاک می‌نماید، کمر خودپسندی را می‌شکند و تکبر را نابود می‌کند؛ در میان سختی‌ها و رنج‌ها، غفلت، ذوب می‌شود، چراغ آگاهی، برافروخته می‌گردد، مهر و عاطفه مردم به سوی تو جلب می‌شود و صالحان، برایت دعا می‌کنند؛ انسان، در سختی‌ها در برابر خداوند، فروتنی و کرنش می‌نماید و تسلیم خداوند یگانه …

گوشه نشینی، روح و دل را شادمان می‌نماید؛ در تنهایی ذهن انسان، فواید را شکار می‌کند؛ وقتی تنها باشی، ریاکار نخواهی بود. چون کسی جز خدا تو را نمی‌بیند و هیچکس جز خدا، سخنت را نمی‌شنود. همه کسانی که در طول تاریخ درخشیده و همه نخبگان و پرچمداران تاریخ و رستگاران آسمان فضیلت و برتری، نهال شکوه و نجابت خود …

منظورم از عزلت و گوشه نشینی، دوری کردن از بدی‌ها و پرهیز از کارهایی است که جایزند، اما افزون بر نیاز و اندازه هستند؛ از اینرو عزلت و گوشه نشینی، یکی از اسبابی است که انسان را آسوده خاطر می‌کند و غم و اندوه را از او دور می‌نماید. یکی از علما می‌گوید: بنده باید برای عبادت، ذکر، تلاوت، محاسبه …

﴿وَلِکُلّٖ وِجۡهَهٌ هُوَ مُوَلِّیهَاۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَیۡرَٰتِۚ﴾ [البقره: ۱۴۸] «و هر یک جهتی دارد که رو به آن نموده، پس در انجام خوبی‌ها پیشی بگیرید». ﴿وَهُوَ ٱلَّذِی جَعَلَکُمۡ خَلَٰٓئِفَ ٱلۡأَرۡضِ وَرَفَعَ بَعۡضَکُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ﴾ [الأنعام: ۱۶۵] «و او، کسی است که شما را در جانشین زمین نموده و برخی را بر برخی برتری داده است». ﴿قَدۡ عَلِمَ کُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۖ﴾ …

انتظار گرفتن پاداش از خداوند عزوجل؛ ﴿إِنَّمَا یُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَیۡرِ حِسَابٖ ١٠﴾ [الزمر: ۱۰] «شکیبایان، پاداش خود را بدون حساب و به تمام و کمال دریافت می‌نمایند». دیدن و نگاه کردن به کسانی که گرفتار بلا شده‌اند نیز مصیبت را آسان می‌گرداند: ولو لا کثره الباکین حولی   علی إخوانهم لقتلت نفسی «اگر کثرت گریه کنندگانی که برای برادرانشان …

روزی دهنده فقط خداوند یکتای یگانه است؛ روزی بندگان، نزد او می‌باشد و او، رزق و روزی مخلوقات را به عهده گرفته است. ﴿وَفِی ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُکُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ ٢٢﴾ [الذاریات: ۲۲] «و روزی شما و آنچه وعده داده می‌شوید، در آسمان است». پس وقتی که فقط خداوند، روزی رسان است، چرا انسان به تملق و چاپلوسی در برابر انسانی همچون …

امام احمد در کتاب زهد روایتی آورده که خداوند می‌گوید: «شگفتا از تو ای انسان! من، تو را آفریده ام و تو غیر مرا می‌پرستی! ومن، تو را روزی داده‌ام و تو، از غیر من سپاس می‌گزاری! با نعمت‌های خود به تو محبت می‌کنم و حال آنکه از تو بی‌نیاز هستم و تو با انجام گناهان در حالی با من …

﴿وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُکَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ﴾ [النحل: ۱۲۷] «صبر و شکیبایی بورز، و صبر تو جز در پرتو توفیق خدا نیست». ﴿فَصَبۡرٞ جَمِیلٞۖ وَٱللَّهُ ٱلۡمُسۡتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ ١٨﴾ [یوسف: ۱۸] «پس صبری زیبا پیشه می‌کنم و از خداوند درباره آنچه می‌گویید، یاری می‌جویم». ﴿فَٱصۡبِرۡ صَبۡرٗا جَمِیلًا ۵﴾ [المعارج: ۵] «صبر کن، صبری زیبا». ﴿سَلَٰمٌ عَلَیۡکُم بِمَا صَبَرۡتُمۡۚ﴾ [الرعد: ۲۴] «درود …

هرگاه خداوند، هنگام بحرانها، خیر و خوبی بندگانش را بخواهد، خواب و چرتی کوتاه را که مایه آرامش است، بر آنها فرود می‌آورد؛ همانطور که طلحهس در جنگ احد به خوابی کوتاه فرو رفت و چندین بار شمشیر از دستش افتاد و این خواب، مایه آرامش و آسودگی خاطر او گردید. گاهی بدعتگذاران را هم چرت فرا می‌گیرد؛ همان طور …

نیکی به مردم، راه سعادت و خوشبختی است؛ در حدیث صحیح آمده است: «خداوند، هنگام محاسبه بنده‌اش در روز قیامت می‌گوید: ای آدمی زاد! من، گرسنه شدم و تو، به من غذا ندادی. بنده می‌گوید: خدایا! چگونه می‌توانم به تو غذا بدهم، حال آنکه تو پروردگار جهانیانی؟! خداوند می‌گوید: آیا مگر تو نمی‌دانستی فلان بنده‌ام گرسنه بود و تو، به …

پیامبر ج می‌گوید: «اینکه بگویم: «سبحان الله والحمدلله ولا إله إلا الله والله أکبر»، برایم بهتر از دنیاست». یکی از گذشتگان در مورد ثروتمندان و کاخ‌ها و اموالشان می‌گوید: ما هم می‌خوریم و آنها هم می‌خورند؛ آنها می‌نوشند و ما هم می‌نوشیم؛ ما هم جهان را تماشا می‌کنیم و آنان نیز جهان را تماشا می‌کنند؛ ولی ما بازخواست نمی‌شویم و …

هیچ سود و زیانی در دست مردم نیست؛ نه مرگ و زندگی در دست آنهاست و نه رستاخیز و پاداش و کیفر. شاعری می‌گوید: من راقب الناس مات هما و فــاز باللـــذۀ الجســور «هر کس، همواره مردم را زیر نظر بدارد که چکار می‌کنند، از غم و ناراحتی می‌میرد و کسی از زندگی لذت می‌برد که بی‌باک است». بشار می‌گوید: …

اگر خداوند، تو را بپا داشته، بایست و اگر تو را نشانده، بنشین؛ اگر تو را فقیر نموده، صبر کن و چنانچه تو را توانگر کرده، او را سپاس بگزار. پس این‌ها، مقدمه و لازمه این هستند که به خداوند به عنوان پروردگار و به اسلام به عنوان دین و به محمد ج به عنوان پیامبر راضی و خشنود باشی. …

غم مخور؛ بیماری رفع می‌گردد، گناه بخشیده می‌شود، بدهیت، ادا خواهد شد، زندانی آزاد می‌شود، مسافر باز می‌گردد، گناهکار توبه می‌نماید و فقیر، توانگر می‌شود. غم مخور؛ آیا مگر ابرهای سیاه متراکم را نمی‌بینی که چگونه جای خود را به نور و روشنایی می‌دهند و تندباد را نمی‌بینی که چگونه آرام می‌گیرد؟! پس بدان که سرانجام، سختی‌هایت، به آسودگی تبدیل …

موسی، از پروردگارش خواست تا نگذارد که مردم علیه او سخن بگویند؛ خداوند عز وجل فرمود: «ای موسی! من، این تضمین را برای خود نکرده‌ام؛ من، مردم را می‌آفرینم و به آنها روزی می‌دهم و آنها مرا دشنام می‌دهند و به من ناسزا می‌گویند»!! در حدیث صحیح از پیامبر ج روایت شده است که فرمود: «خداوند عز وجل می‌گوید: آدمی …

اگر در برابر انتقاد آنها شکیبایی نمایی به تو پاداش می‌رسد؛ از طرفی انتقاد آنها بیانگر ارزش تو می‌باشد. چون مردم هرگز به قبر لگد نمی‌زنند و هیچکس به افراد فرومایه و بی‌ارزش حسادت نمی‌ورزد. شاعری می‌گوید: إن العــرانین تلقــاها محسـده   ولا تـری للـئام النـاس حسـاداً «انسانهای برجسته و بزرگوار، مورد حسادت هستند؛ اما هیچکس، به فرومایگان حسد و …

در تورات آمده است: بیشتر آنچه مردم، از آن می‌ترسند، اتفاق نمی‌افتد. چون هراس و اوهامی که در اذهان است بیشتر از حوادث و رخدادهای واقعی می‌باشد که در دنیای واقعیت رخ می‌دهند. شاعری می‌گوید: وقلت لقلبی إن نزا بک نزوه   من الهم افرح أکثر الروع باطله «به قلبم گفتم: اگر فشاری از غم و اندوه بر تو هجوم …

هر چه انسان بیشتر در ناز و نعمت و رفاه باشد، به همان اندازه روح او گرفته و بی‌جان می‌شود. فقر و تنگدستی، سلامتی و عافیت را با خود دارد و زهد در دنیا، آرامشی است که خداوند، به هرکس از بندگانش که بخواهد، می‌دهد. ﴿إِنَّا نَحۡنُ نَرِثُ ٱلۡأَرۡضَ وَمَنۡ عَلَیۡهَا﴾ [مریم: ۴۰] «ما، وارث زمین و آنچه بر آن …

﴿لَن یَضُرُّوکُمۡ إِلَّآ أَذٗىۖ﴾ [آل عمران: ۱۱۱] «به شما هیچ زیان و آسیبی جز آزار نمی‌رسانند». ﴿وَلَا تَکُ فِی ضَیۡقٖ مِّمَّا یَمۡکُرُونَ ١٢٧﴾ [النحل: ۱۲۷] «و از مکرورزی آنها تنگدل مباش». ﴿وَدَعۡ أَذَىٰهُمۡ وَتَوَکَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ﴾ [الأحزاب: ۴۸] «و اذیت وآزار آنها را رها کن و بر خداوند توکل نما». ﴿فَبَرَّأَهُ ٱللَّهُ مِمَّا قَالُواْۚ﴾ [الأحزاب: ۶۹] «پس خداوند او را …

تو که پاداش خود را از خدا می‌خواهی، کار خود را فقط برای رضامندی خداوند انجام بده و از هیچکس انتظار سپاسگزاری و تشکر نداشته باش. اگر به کسی نیکی کردی و دیدی که او، فردی فرومایه و قدرنشناس است و نیکی ات را فراموش کرده، اندوهگین مباش؛ بلکه بی‌خیال باش و پاداش خود را از خدا بخواه. خداوند متعال، …

راحت بودن مؤمن، مایه غفلت اوست؛ بیکاری، بیماری کشنده ای است و افراد بیکار بیش از سایر مردم اندوهگین، ناراحت و افسرده هستند. خیال پردازی و شایعه پراکنی، سرمایه کسانی است که دستشان از انجام کار مفید تهی و خالی است. پس به خود تکانی بده و کار کن، مطالعه نما، قرآن بخوان، تسبیح بگوی، بنویس، به دیدار کسی برو، از …

یکی از مواردی که سعادت را ماندگار می‌کند و آن را رشد و پرورش می‌دهد، این است که به مسایل پیش پا افتاده اهمیت ندهی؛ پس برای انسان بلندهمّت، فقط جهان آخرت مهم است. یکی از گذشتگان در توصیه به یکی از برادرانش می‌گوید: فقط به یک چیز فکر کن و برای آن غم بخور و آن رویارویی با خداوند …

در نعمت‌های بزرگ و فراوان خداوند بیندیش و او را به خاطر این نعمت‌ها سپاس بگزار و بدان که نعمت‌های او، تو را از هر سو پوشانده‌اند. خداوند متعال، می‌فرماید: ﴿وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ﴾ [إبراهیم: ۳۴] «اگر شما نعمت‌های خداوند را بشمارید، نمی‌توانید آنها را بشمارید». همچنین می‌فرماید: ﴿وَأَسۡبَغَ عَلَیۡکُمۡ نِعَمَهُۥ ظَٰهِرَهٗ وَبَاطِنَهٗۗ﴾ [لقمان: ۲۰] «و نعمت‌هایش را …

کسی که در صدد انتقامجویی از مردم است یا برای خالی کردن دلش، بر آنها خشم می‌گیرد و از دست آنها ناراحت می‌شود، در حقیقت بهای سنگینی می‌پردازد؛ او، این بها را از قلب، گوشت، خون، اعصاب و از آرامش و سعادت و سرور خود می‌پردازد. به همین خاطر هم خودش ضرر می‌کند. خداوند، علاج عصبانیت را به ما نشان …

﴿إِنَّهُۥ لَا یَاْیۡ‍َٔسُ مِن رَّوۡحِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡکَٰفِرُونَ ٨٧﴾ [یوسف: ۸۷] «و جز کافران کسی از رحمت خدا ناامید نمی‌شود». ﴿حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسۡتَیۡ‍َٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ کُذِبُواْ جَآءَهُمۡ نَصۡرُنَا﴾ [یوسف: ۱۱۰] «تا اینکه پیامبران ناامید شدند و گمان بردند که تکذیب شده‌اند، ناگهان یاری ما سر رسید». ﴿وَنَجَّیۡنَٰهُ مِنَ ٱلۡغَمِّۚ وَکَذَٰلِکَ نُ‍ۨجِی ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٨٨﴾ [الأنبیاء: ۸۸] «و او …

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿أَلَا بِذِکۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ ٢٨﴾ [الرعد: ۲۸] «هان! با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرند». و می‌فرماید: ﴿فَٱذۡکُرُونِیٓ أَذۡکُرۡکُمۡ﴾ [البقره: ۱۵۲] «مرا یاد کنید، شما را یاد می‌کنم». ﴿وَٱلذَّٰکِرِینَ ٱللَّهَ کَثِیرٗا وَٱلذَّٰکِرَٰتِ﴾ [الأحزاب: ۳۵] «و مردان و زنانی که خدا را زیاد یاد می‌کنند». ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱذۡکُرُواْ ٱللَّهَ ذِکۡرٗا کَثِیرٗا ۴١ وَسَبِّحُوهُ بُکۡرَهٗ وَأَصِیلًا ۴٢﴾ [الأحزاب:۴۱- …

غم مخور؛ چون ثروتی که اندوخته‌ای و کاخ‌های مجلل و باغ‌های سرسبزت، با وجود غم و اندوه وناامیدی نه تنها برایت سبب شادمانی نخواهند بود، بلکه به حسرت و غم و اندوهت خواهند افزود. غم مخور؛ زیرا اگر غم و اندوه را در دلت جای دهی و چشم خود را بسترش بگردانی و اعضایت را برای آن پهن کنی و …

در حدیثی به روایت ترمذی، آمده است: «بهترین عبادت، انتظار برطرف شدن رنج و مشکل است». ﴿أَلَیۡسَ ٱلصُّبۡحُ بِقَرِیبٖ ٨١﴾ [هود: ۸۱] «آیا صبح نزدیک نیست»؟ طلوع سپیده دم برای رنجدیدگان آشکار می‌شود و صبح امید و فرج از راه می‌رسد و تاریکی غم و اندوه را برطرف می‌سازد؛ به صبح و سپیده دم بنگر و منتظر باش تا خداوند …

هر چیزی طبق تقدیر و قضای الهی انجام می‌شود. این، باور مسلمانان و پیروان پیامبر هدایت است؛ آنها بر این باورند که هیچ چیزی در جهان هستی جز با علم و اجازه و تقدیر الهی اتفاق نمی‌افتد. ﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِیبَهٖ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِیٓ أَنفُسِکُمۡ إِلَّا فِی کِتَٰبٖ مِّن قَبۡلِ أَن نَّبۡرَأَهَآۚ إِنَّ ذَٰلِکَ عَلَى ٱللَّهِ یَسِیرٞ ٢٢﴾ [الحدید: …