گذری بر کیفیت پیروی شیعه از متشابهات در توهین به صحابه (۱)

امامیه این آیات محکمات را که صدها آیه هستند رها می‌کنند و تلاش می‌کنند در پشت متشابهات یا از طریق روایات دروغین از تواریخ و حکایات و داستان‌های ساختگی‌ای که خود می‌بافند، له له بزنند.

وقتی که این نصوص بر آن‌ها عرضه می‌شود، مفاهیم آن را کج کرده‌ و با زور آن را به خدمت خود می‌گیرند تا با مقصود خودشان سازگار شود، و به طرف آن حمله می‌کنند.

برای دوری از طولانی شدن این موضوع تنها یک مثال می‌آورم تا بقیه‌ی مثال‌ها بر آن قیاس شود. و آن سوره (فتح) است.

سوره فتح

این سوره‌ی بزرگ به عنوان تعلیق بر صلحی نازل شد که در حدیبیه منعقد گردید و حوادث قبل از آن که مهمترینشان بیعت رضوان در زیر درخت بود و آن وقتی بود که ۱۵۰۰ نفر از صحابه بر جنگ یا مرگ در راه خدا بیعت کردند؛ بعد از آنکه شایعه شد عثمان رضی الله عنه توسط قریش کشته شده است و او رفته بود تا رسالت رسول خدا  صلی الله علیه و سلم را ابلاغ کند.

سبب همه‌ی این‌ها آمدن پیامبر  صلی الله علیه و سلم و صحابه بزرگوار رضی الله عنهم به قصد ادای عمره بود و منافقان و اعراب ضعیف الإیمان و امثال آن‌ها به خاطر ترس از قریش که گمان می‌کردند مسلمانان‌ را نابود می‌کنند از آن‌ها روی گرداندند. همچنان که خداوند متعال در مورد آن‌ها خبر می‌دهد:

﴿بَلْ ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ یَنْقَلِبَ الرَّسُولُ وَالْمُؤْمِنُونَ إِلَى أَهْلِیهِمْ أَبَدًا وَزُیِّنَ ذَلِکَ فِی قُلُوبِکُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ وَکُنْتُمْ قَوْمًا بُورًا١٢﴾ [الفتح: ۱۲].

«بلکه شما گمان می‌بردید که پیغمبر و مؤمنان هرگز به سوی خانواده خود بر نمی‌گردند، این (پندار غلط) در دل‌هایتان آراسته گشته بود و گمان‌های بدی می‌کردید و مردمان تباه و بی‌سودی بودید».

اما مؤمنان ـ که به پروردگاشان ایمان آوردند و به وعده او اطمینان حاصل کردند و به او توکل نمودند ـ به ندای پیغمبرشان لبیک گفتند، بدون این‌که‌ به ترس‌های نفس یا به گمان‌های بدی که به ذهن خطور می‌کند، جواب بدهند حال هر چند که وقایع بزرگی در راه بود، هنگامی که صلح تمام شد و به مدینه برگشتند، این سوره در میانه راه نازل شد و پر بود از تمجید و ستایش آن‌ها.

فضیلت این سوره به دو قسمت تقسیم می‌شود: یک قسمت به نسبت رسول خدا  صلی الله علیه و سلم و قسمت دیگر به نسبت صحابه. آیه:

﴿إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحًا مُبِینًا١ لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَمَا تَأَخَّرَ وَیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکَ وَیَهْدِیَکَ صِرَاطًا مُسْتَقِیمًا٢ وَیَنْصُرَکَ اللَّهُ نَصْرًا عَزِیزًا٣﴾ [الفتح: ۱-۳].

«ما برای تو فتح آشکاری را فراهم ساخته‌ایم. هدف این بود که خداوند گناهان گذشته و آینده تو را ببخشاید و نعمت خود را بر تو تمام نماید و به راه راست هدایتت فرماید. و خداوند به نصرتى پیروزمندانه تو را یارى دهد».

این به نسبت رسول خداست.

اما به نسبت صحابه‌ای که با او بودند چه؟ خداوند متعال بعد از آن مستقیماً می‌فرماید:

﴿هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَهَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیَزْدَادُوا إِیمَانًا مَعَ إِیمَانِهِمْ وَلِلَّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا۴ لِیُدْخِلَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَیُکَفِّرَ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَکَانَ ذَلِکَ عِنْدَ اللَّهِ فَوْزًا عَظِیمًا۵﴾ [الفتح: ۴-۵].

« خدا است که به دل‌های مؤمنان آرامش و اطمینان خاطر داده است تا ایمانی بر ایمان خود بیفزایند (و یقین و باور خویش را تقویت نمایند). لشکرهای آسمان و زمین از آن خدا است، و خداوند بس آگاه و فرزانه است. (چنین کرد) تا مردان و زنان مؤمن را (در برابر فرمانبرداری و جهادشان) به باغ‌های بهشتی درآورد که در زیر (درختان و قصرهای) آن رودبارها روان است، و جاودانه در آن بسر می‌برند، و تا این که گناهان و بدی‌هایشان را بزداید و ببخشاید، و این در پیشگاه ایزدی (و در جهان ابدی، کامیابی سترگ و) رستگاری بزرگ بشمار است. ».

آن‌گاه سوره، گروه سومی را معرفی می‌کند که تخلف ورزیدند و به خاطر ترس و بدگمانی، در این وضعیت اضطراری، پیامبر  صلی الله علیه و سلم را همراهی نکردند. به همین خاطر بعد از آن مستقیماً می‌فرماید:

﴿وَیُعَذِّبَ الْمُنَافِقِینَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِکِینَ وَالْمُشْرِکَاتِ الظَّانِّینَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَیْهِمْ دَائِرَهُ السَّوْءِ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِیرًا۶﴾ [الفتح: ۶].

«و تا این که مردان و زنان منافق، و مردان و زنان مشرکی را عذاب کند که به خدا گمان بد می‌برند. بدی‌ها و بلاها تنها ایشان را در برمی‌گیرد (و فقط بر آنان چنبره می‌زند) و خداوند بر ایشان خشمگین می‌گردد، و آنان را نفرین می‌کند (و از رحمت خود محروم می‌سازد) و دوزخ را برای ایشان آماده ساخته است، و دوزخ چه جایگاه نهائی بدی است! ».

آن‌هایی که ـ بعد از سالم برگشتن مؤمنان ـ با عذرخواهی ‌آمدند و ‌گفتند:

﴿شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا یَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَیْسَ فِی قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ یَمْلِکُ لَکُمْ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا إِنْ أَرَادَ بِکُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِکُمْ نَفْعًا بَلْ کَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرًا١١ بَلْ ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ یَنْقَلِبَ الرَّسُولُ وَالْمُؤْمِنُونَ إِلَى أَهْلِیهِمْ أَبَدًا وَزُیِّنَ ذَلِکَ فِی قُلُوبِکُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ وَکُنْتُمْ قَوْمًا بُورًا١٢﴾ [الفتح: ۱۱-۱۲].

«اموال و خانواده ما را به خود سرگرم و مشغول داشت و برای ما آمرزش بخواه. آنان به زبانشان چیزی را می‌گویند که در دلشان نمی‌باشد. بگو: چه کسى مى‏تواند برایتان در برابر خدا اگر در حقّ شما زیانى بخواهد و یا در حقّ شما نفعى بخواهد اختیار کارى را داشته باشد. (آن چنان نیست که گمان می‌برید و می‌گویید) بلکه خدا آگاه از هر آن چیزی است که انجام می‌دهید بلکه شما گمان می‌برید که پیغمبر  صلی الله علیه و سلم و مؤمنان هرگز به سوی خانواده خود بر نمی‌گردند، این (پندار غلط) در دل‌هایتان آراسته گشته بود و گمان‌های بدی می‌کردید و مردمان تباه و بی‌سودی بودید».