فرض میکنیم یک مسلمان در حدود بیست سال تمام عمر خود را در مطالعۀ کتابهای اسلامی گذرانده و به مذهب حنفی عمل نموده قرآن را خوانده و نظرش بر این آیه افتاده که: ﴿أَمۡ نَجۡعَلُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ کَٱلۡمُفۡسِدِینَ فِی ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ نَجۡعَلُ ٱلۡمُتَّقِینَ کَٱلۡفُجَّارِ ٢٨﴾ [ص: ۲۸]. «آیا کسانی را که ایمان میآورند و کارهای شایسته انجام میدهند، همچون تباهکاران بشمار آوریم؟ و یا اینکه پرهیزکاران با بزهکاران را برابر داریم».
و این حدیث صحیح را هم خوانده که: «لَا یُقْتَل مُسْلِم بِکَافِرٍ»[۱]. «مسلمان در مقابل کافر کشته نمیشود».
و در مذهب حنفی این بحث را نیز خوانده که مسلمان در مقابل کافر کشته میشود.
به نظر شما این فرد باید چکار کند؟
آیا از قرآن و حدیث اعراض نماید، همان دو چیزی که اگر کسی آنها را رد کرد کافر میشود؟ و این دو اصلی که خداوند از مخالفتشان همه را بر حذر داشته و خداوند دستور داده هرگاه اختلاف کردید به این دو بر گردید و این را شرط ایمان قرار داده و فرموده: ﴿فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن کُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ﴾ [النساء: ۵۹].
«و اگر در چیزی اختلاف داشتید آن را به خدا (با عرضۀ قرآن) و پیغمبر او (با رجوع به سنت نبوی) بر گردانید اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید».
فرض میکنیم یک نفر شافعی مذهب، صحیح مسلم جلد ۴ صفحۀ ۴۸ با شرح امام نووی را باز میکند و در آن میخواند: «عَنْ جَابِرِ بْنِ سَمُرَهَ س أَنَّ رَجُلاً سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم أَأَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِ الْغَنَمِ قَالَ: إِنْ شِئْتَ فَتَوَضَّأْ وَإِنْ شِئْتَ فَلاَ تَوَضَّأْ. قَالَ أَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِ الإِبِلِ قَالَ: نَعَمْ فَتَوَضَّأْ مِنْ لُحُومِ الإِبِلِ…». «جابر بن سمره روایت میکند: مردی از رسول الله صلی الله علیه وسلم پرسید: آیا از (خوردن) گوشت گوسفند وضو بگیرم؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: مختار هستی که وضو بگیری یا نگیری، مرد سائل پرسید: آیا از (خوردن) گوشت شتر وضو بگیرم؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: بله از گوشت شتر وضو بگیر…».
اکنون که مذهب تو شافعی است و خوردن گوشت شتر در مذهب شافعی ناقض وضو نیست و این حدیث در نقض وضو با خوردن گوشت شتر صراحت دارد، حالا چکار میکنی؟
آیا خود را به کری و کوری میزنی تا حدیث را نشنوی و نبینی؟ و به همین راحتی حدیث را رد میکنی، در صورتی که این حدیث همان پیامبر صلی الله علیه وسلم است که خداوند دستور داده در صورت اختلاف فقط وی را حکم قرار دهید و مخالفت رسول را نکنید و این حدیث از نظر صحت هیچ ایرادی در آن نیست. این حدیث در صحیح مسلم آمده و از نظر دلالت و معنی خیلی واضح و روشن است و با صراحت تمام واجب بودن وضوء را از خوردن گوشت شتر ثابت میکند، تا جائی که امام نووی در شرح مسلم جلد ۴ صفحه ۴۹ با صراحت بیان میکند که این مذهب از نظر دلیل قویتر است. این همان چیزی است که ما از مردم میخواهیم و دوست نداریم مردم را وادار به کاری کنیم که خارج از توانشان است و آنان را در مشقت و زحمت بیندازیم.
ما کاملاً مذاهب را رد نمیکنیم بلکه تقلید و تعصب را رد میکنیم و این دو همان چیزی است که ائمه اربعه و مجتهدین در گذر زمان بر (رد تقلید و تعصب) آن همصدا بودهاند.
[۱]– رواه البخاری و غیره.