نفاق اصغر
منظور از نفاق اصغر همان نفاق عملی است که جنایتی بزرگ و گناهی عظیم است که از گناهان کبیره به شمار میآید، اما صاحب خود را از اسلام خارج نمیکند.
- دروغ.
- پیمان شکنی.
- خیانت.
- خلف وعده.
- فجور([۱]) در دشمنی.
دلیل آن سخن رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ که: «نشانۀ منافق سه چیز است: هرگاه سخن گوید دروغ میگوید، و هرگاه وعده دهد خلاف میکند، و هرگاه امین شمرده شود خیانت کند» و در روایت دیگر: «و اگر پیمان بست، پیمان شکنی میکند، و اگر دشمنی ورزید فجور میورزد».([۲])
همینطور حضور نیافتن بدون عذر شرعی در نماز جماعتِ صبح و عشاء، زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ میفرماید: «سنگینترین نماز برای منافقان، نماز عشاء و نماز فجر است، و اگر میدانستند در این دو [نماز] چه [پاداش و منزلتی] هست، حتی سینه خیز در آن حاضر میشدند».([۳])
[۱]– فجور در دشمنی یعنی زیر پا گذاشتن حق. منظور فحش و ناسزا و بهتان است.
[۲]– به روایت بخاری در باب «علامات المنافق» (۳۳) و مسلم در کتاب الإیمان، باب «بیان خصال المنافق» (۲۱۹).
[۳]– به روایت بخاری در کتاب الصلاه، باب «فضل العشاء فی الجماعه» (۶۵۶) و مسلم در کتاب المساجد و کتاب مواضع الصلاه، باب «فضل صلاه الجماعه وبیان التشدید فی التخلف عنها» (۱۰۴۱).