لزوم پیروی از پیامبر

تا کنون روشن شد که پیامبر اسلام فرستاده خدا بوده و به سوی همه جهانیان روانه شده است و هیچ کس نمی‌تواند از اوامر ایشان تخطی نماید، از این رو ایمان به وی لازم و دنباله روی از آئینش گریز ناپذیر می‌باشد و منظومه اعتقاد هیچ کس – گر چه به اندازه کوه احد نیز طلا ببخشد جز در صورت ایمان به او کامل نخواهد بود:
﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَکُمُ ٱلرَّسُولُ بِٱلۡحَقِّ مِن رَّبِّکُمۡ فَ‍َٔامِنُواْ خَیۡرٗا لَّکُمۡۚ﴾ [النساء: ۱۷۰]
(ای مردم! پیغمبر (محمّد نام) از جانب خدا به سویتان آمده است و دین حق را برایتان آورده است، پس ایمان بیاورید (و فرصت را غنیمت شمرید، که این کار) به سود شما است).
خداوند سبحان پیرامون وجوب ایمان جهانیان به محمد می‌فرماید:
﴿تَبَارَکَ ٱلَّذِی نَزَّلَ ٱلۡفُرۡقَانَ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦ لِیَکُونَ لِلۡعَٰلَمِینَ نَذِیرًا١﴾ [الفرقان: ۱]
(والا مقام و جاوید کسی است که فرقان، (یعنی جدا سازنده حق از باطل) را بر بنده خود (محمّد) نازل کرده است، تا این که جهانیان را (بدان) بیم دهد (و آن را به گوش ایشان برساند).
و در رابطه با تایید رسالت محمد ج می‌فرماید:
﴿مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ﴾ [الفتح: ۲۹]
(محمد فرستاده خدا است).
این تایید خدا موجب ایمان به وی بوده و هر کس چنین اعتقادی نداشته باشد – بر اساس آیات وارده – کافر و برای همیشه در آتش دوزخ خواهد ماند، و همچنین بخاطر این است که چون پیامبر اسلام نیز ج داخل گروه پیامبران است عدم اعتقاد به همه یا یکی از ایشان باعث خروج از دایره ایمان می‌گردد:
﴿وَمَن یَکۡفُرۡ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِکَتِهِۦ وَکُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِیدًا١٣۶﴾ [النساء: ۱۳۶]
(هرکس که به خدا و فرشتگان و کتاب‌های خداوندی وپیغمبرانش و روز رستاخیز کافر شود (و یکی از این‌ها را نپذیرد) واقعاً در گمراهی دور و درازی افتاده است).
پیامبر هم پرده از روی این مساله برداشته و تصریح فرموده: بر همه انسان‌ها اعم از اهل کتاب و دیگران لازم است به وی ایمان آورده و آئینش را گردن نهند:
«وَالَّذِى نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ لاَ یَسْمَعُ بِى أَحَدٌ مِنْ هَذِهِ الأُمَّهِ یَهُودِىٌّ وَلاَ نَصْرَانِىٌّ ثُمَّ یَمُوتُ وَلَمْ یُؤْمِنْ بِالَّذِى أُرْسِلْتُ بِهِ إِلاَّ کَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ».۱
(سوگند به کسی که جان محمد در دست او است، هر کدام از یهودیان و مسیحیان پیام مرا شنیده و بدان ایمان نیاورد، وارد دوزخ خواهد شد).
ایشان در حدیثی دیگر ورود به بهشت را منوط به پیروی از وی دانسته است، می‌فرماید:
«کل أمتی یدخلون الجنه إلا من أبى. قالوا: یا رسول الله ج ومن یأبى؟ قال: من أطاعنی دخل الجنه ومن عصانی فقد أبى».۲
(همه امتم جز کسانی که سرپیچی می‌کنند، وارد بهشت می‌شوند. پرسیدند: ای پیامبر خدا! چه کسانی سرپیچی می‌نمایند؟ فرمود: هر که از من پیروی کند وارد بهشت گشته و هر کس نیز از من نافرمانی کند متخلف محسوب می‌شود).
در حدیثی دیگر پیروی از خداوند را نیز مشروط به اطاعت از خود دانسته و می‌فرماید:
«من أطاعنی فقد أطاع الله ومن عصانی فقد عصى الله ومن أطاع أمیری فقد أطاعنی ومن عصى أمیری فقد عصانی»۳٫
(هر که از من اطاعت کند خدا را اطاعت کرده و هر کس نیز از من سرپیچی نماید خدا را نافرمانی کرده است، اطاعت و نافرمانی از فرمانده منتخب من پیروی یا سرپیچی از خود من به شمار می‌رود).
همه این احادیث مفهوم آیه مبارکه زیر را تقویت می‌بخشند که:
﴿مَّن یُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَۖ﴾ [النساء: ۸۰]
(هر که از پیغمبر اطاعت کند، در حقیقت از خدا اطاعت کرده است).
چنان‌که می‌بینیم خداوند متعال صیغه مضارع (یطع) را در این آیه بکار برده که دال بر لزوم پیروی همیشگی و بدون توقف از پیامبر اسلام است، یعنی باید این امر سراسر زندگی را فراگرفته و تا پایان عمر ادامه داشته باشد. و همچنین جواب شرط با حرف «فاء» آمده که بیانگر عطف همراه تعقیب بوده و آمدن حرف «قد» بر سر آن نشانه تاکید ورزیدن بر این مطلب می‌باشد.
براین اساس دنباله روی از پیامبر خدا ج موجبات ورود به دایره پیروی از خداوند را فراهم می‌سازد که آمدن جواب شرط با صیغه ماضی قطعی بودن و مورد تایید قرار گرفتن آن از سوی پروردگار را می‌رساند.

 ۱-صحیح مسلم (کتاب الایمان).
۲- صحیح بخاری (کتاب الاعتصام).
۳- همان (کتاب الجهاد).