غیبت

غیبت
دلیل از قرآن :

پاره ی از آیات و احادیث دال بر حرمت غیبت
خداوند متعال می فرماید:

{وَلَا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ …..مَیْتًا ….وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ (۱۲)} (حجرات: ۱۲)

«برخی از شما، از برخی دیگر غیبت نکنند؛ آیا هیچ یک از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده ی خود را بخورد؟ به یقین همه ی شما، از مرده خواری بدتان می آید (و از آن بیزارید؛ غیبت نیز چنین است و از آن بپرهیزید و) از خدا بترسید؛ بی گمان خداوند، بس توبه پذیر و مهربان است».

ابن کثیر رحمه الله در تفسیر این آیه می گوید: «خداوند، برای آنکه به شدت و با تأکید فراوان از غیبت منع نماید، غیبت کردن را به خوردن گوشت انسان مرده تشبیه کرده است. چنانکه می فرماید:

{أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ…مَیْتًا ….}
«آیا هیچ یک از شما دوست دارد که برادر خود را بخورد؟ به یقین همه ی شما، از مرده خورای بیزارید».

گویا می گوید: همانطور که از خوردن مردار بیزارید و از آن دوری می کنید، از غیبت نیز بیزار و بدور باشید که به مراتب بدتر از مرده خواری است و عذاب و عقوبت سختی در پی دارد».

مطلب بن عبدالله می گوید: رسول خدا – صلى الله علیه وسلم – فرمود: (الغیبه: أن یذکر الرجل بما فیه من خلفه!) (۱) «غیبت یعنی اینکه ویژگی های فردی، پشت سر او گفته شود».

همچنین ابوهریره – رضی الله عنه – می گوید: رسول خدا – صلى الله علیه وسلم – فرمود: (أتدرون ما الغیبه؟ قالوا: الله و رسوله أعلم. قال: ذکرک أخاک بما یکره). (۲) یعنی: «آیا می دانید غیبت چیست؟ آنها عرض کردند: خدا و رسول او آگاهترند. آن حضرت – صلى الله علیه وسلم – فرمود: (غیبت) یعنی اینکه در مورد برادرت چیزی بگویی که او را ناخوشایند باشد (و دوست نداشته باشد چنین سخنی در غیاب وی گفته شود)».

ابوبرزه اسلمی و براء بن عازب نیز روایت می کنند که رسول خدا – صلى الله علیه وسلم – فرموده است: (یا معشر من آمن بلسانه و لم یدخل الایمان قلبه! لا تغتابوا المسلمین و لا تتبعوا عوراتهم فإنه من اتّبع عوراتهم تتبع الله عورته و من تتبع الله عورته یفضحه و لو فی جوف بیته). (۱)

یعنی «ای کسانی که با زبان اظهار ایمان نموده اید، اما هنوز ایمان در قلبهایتان رسوخ نکرده است! از غیبت کردن مسلمانان بپرهیزید و در پی عیوبشان بر نیایید. همانا آنکه در پی عیوب مسلمانان برآید،

هر آیینه خداوند در پی عیوب او بر خواهد آمد و آنکه خداوند در پی عیوبش بر آید، بی تردید رسوایش خواهد نمود، هر چند درون (چهار دیواری) خانه اش باشد».
در نتیجه غیبت، یعنی بازگو کردن ویژگی هایی از افراد که آنان راضی نیستند آن ویژگی ها، در غیاب آنها بازگو شود.

__
(۱) نک: زوائد الجامع، سیوطی به نقل از روایت الخرائطی در (مساوی الأخلاق) و «الصحیح?» (۱۹۹۲). این روایت را امام مالک نیز به طور مرسل روایت کرده است.
(۲) مسلم (۲۵۸۹).