عرب از ناحیه دینی در زمان بعثت پیامبر صلی الله علیه و سلم

عرب جاهلیت بعضی از انواع عبادتهای فوق را برای غیر از خدای یکتا انجام میدادند، و معتقد بودند که اولیا نزد خداوند مکانت و منزلت عظیمی دارند، و میتوانند نیازها و خواسته های آنان را به خداوند برسانند، مانند بت لات که در شهر طائف و اطرافش پرستش میکردند، آن بت نام مردی صالح و نیکوکار بود که قبل از مردن به مردم کمک میکرد، او مخصوصاً حجاج خانـه خــدا را کمک میکرد، و به آنها یک نوع از غذا که آنرا (سویق) گویند هدیه میداد.
وقتی از دنیا رفت مردم به خوبی از او یاد میکردند و قبر او را زیارت میکردند، سپس گنبدی را بر او ساختند و به او توسل میجستند، و قبر او را طواف میکردند، و برای رفع نیازها و مشکلاتشان از او کمک میخواستند، و در مورد بتهای دیگر بنام عزّی و منات نیز اینچنین بود.
چنانکه خداوند میفرماید: ﴿‏أَفَرَأَیْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى‏ (۱۹) وَمَنَاهَ الثَّالِثَهَ الْأُخْرَى(۲۰﴾ ‏أَلَکُمُ الذَّکَرُ وَلَهُ الْأُنْثَى‏ (۲۱)‏تِلْکَ إِذًا قِسْمَهٌ ضِیزَى‏ (۲۲) إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّیْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُکُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ (۲۳)  [النجم: ۱۹- ۲۳].
«آیا چنین می بینید (و اینگونه معتقدید) که لات و عزی و منات، سومین بت دیگر (معبود شما و دختران خدایند، و دارای قدرت و عظمت میباشند؟). آیا پسر مال شما باشد، و دختران مال خدا ؟!(در حالی که به گمان شما دختران کم ارزش تر از پسرانند؟!) در این صورت، این تقسیم ظالمانه و ستمگرانه ای است. اینها فقط نامهائی(بی محتوی و اسمهایی بی مسمّی ) است که شما و پـدرانتان (از پیش خود) بر آنها گذاشته اند. هرگز خداوند دلیل و حجتی (بر صحت آنها) نازل نکرده است».  
در حالیکه میدانستند بتهایی که از آنان طلب کمک میکنند هیچ چیز را نیافریده اند، و هیچ رزق و روزی و زندگی و مرگی را در اختیار ندارند، و هیچ چیزی نمیتوانند انجام دهند، چنانکه خداوند درباره مشرکین چنین می‌فرماید:  
﴿‏قُلْ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَمَّنْ یَمْلِکُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَنْ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَنْ یُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَیَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ‏﴾ [یونس: ۳۱].
«بگو: چه کسی از آسمان و زمین به شما روزی می دهد؟ یا کیست که حاکم بر گوش و دیدگان است؟ و کیست که زنده را از مرده بیرون میآورد و مرده را از زنده بیرون میآورد؟ و کیست که کار (هستی) را تدبیر میکند؟ خواهند گفت: خدا. پس بگو: آیا پروا نمیکنید؟».  
منظور آیه این است که از آنجائیکه خداوند همه کارها را انجام میدهد پس چرا از خداوند نمیترسید تا بدینوسیله عبادت را فقط برای او انجام دهید، کما اینکه او را آفریننده قرار داده اید.
پس از اینجا معلوم میشود که مردم زمان جاهلیت منظورشان از طلب دعا از این بتها، فقط قربت به خداوند بوده است چون گمان میبردند که خداوند دعای اینها را اجابت کرده، و خواسته آنها را برآورده میکند، و این نهایت کوتاهی در حق خداست، چون خدا مانند بشر نیست تا اینکه به کمک نیاز داشته باشد، اما بشر به کمک نیاز دارد زیرا به همه چیز احاطه ندارند.
و از آنجا معلوم میشود کسی که غیر از خدا به فریاد طلبد و از او چیزی بخواهد که غیر از خدا انجام آن کار را نمیتواند او مشرک است، چنانکه خداوند این شبهه را بیان فرموده است: ﴿•‏إِنَّ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُکُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْیَسْتَجِیبُوا لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ‏﴾ [الأعراف: ۱۹۴].
«بتهایی را که بجز خدا فریاد میدارید و میپرستید، بندگانی همچون خود شما هستند (و کاری از آنها ساخته نیست ونمیتوانند فریاد رس شما باشند). آنان را به فریاد خوانید و (از ایشان استمداد جویید) اگر راست میگویید (که کاری از ایشان ساخته است) باید که به شما پاسخ دهند (و نیاز شما را بر آورده کنند)».
خداوند در قرآن کریم ذکر کرده اند که این مردگان دعای مددخواهان را نمیشنوند، و فرضاً اگر هم بشنوند نمیتوانند آنرا اجابت کنند، و روز قیامت این عمل را انکار میکنند. و عملشان به نص قرآن شرک گفته شده، چنانکه خداوند می‌فرماید:  
﴿‏إِنْ تَدْعُوهُمْ لَا یَسْمَعُوا دُعَاءَکُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَکُمْ وَیَوْمَ الْقِیَامَهِ یَکْفُرُونَ بِشِرْکِکُمْ وَلَا یُنَبِّئُکَ مِثْلُ خَبِیرٍ‏﴾ [فاطر: ۱۴].
«اگر آنـها را به فریاد بخوانید صدای شما را نمیشنوند و به فرض اگر بشنوند، توانایی پاسخ گویی به شما را ندارند، و (گذشته از این) در روز قیامت انبازگری و شرک ورزی شما را رد میکنند (و میگویند: شما ما را پرستش نکرده اید و بی خود میگویید) و هیچ کسی همچون (خداوند) آگاه از احوال آخرت، بگونه قطع و یقین، از چنین مطالبی تو را با خبر نمیسازد» پس هر مرده ایکه چون از آنها کمک خواسته شود استجابت نمیکند چنانکه می‌فرماید:  
﴿إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى﴾ [النمل: ۸۰]  
«بی گمان تو نمیتوانی مرده دلان (زنده نما) را شنوا بگردانی».
﴿وَمَا أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِی الْقُبُورِ﴾ [فاطر: ۲۲]
«و تو نمیتوانی مردگان آرامیده در گورها را شنوا گردانی».
مردگان از غیب خبر ندارند حتی رسول الله، پس دیگران چگونه میتوانند از غیب باخبر باشند، و چگونه شخص مرده میداند که فلانی به نزد قبر او آمد و از او مدد خواست، خداوند می‌فرماید:  
﴿قُلْ لَا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ وَلَوْ کُنْتُ أَعْلَمُ الْغَیْبَ لَاسْتَکْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ وَمَا مَسَّنِیَ السُّوءُ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِیرٌ وَبَشِیرٌ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ﴾ [الأعراف: ۱۸۸].
«بگو که من مالک نفع و ضرر خویش نیستم، مگر آنچه خدا بر من خواسته، و اگر من از غیب جز آنچه بوحی میدانم، آگاه بودم، بر خیر و نفع خود همیشه میافزودم، و هیچ گاه زیان و رنج نمیدیدم، من نیستم مگر رسولی ترساننده، و بشارت دهنده مؤمنان».
پس اینها از کسانی مدد میخواهند که وجود ندارند، و طلب شفاعت به جاه و منزلت آنها جایز نیست، زیرا خداوند مشرکین عرب را کافر دانستند، چون از مردگان طلب شفاعت میکردند، با اینحال که می‌گفتند:  
﴿ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِیُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى﴾ [الزمر: ۳].
«ما آن (بتها) را نمیپرستیم مگر برای اینکه ما را به درگاه خدا مقرب گردانند».
یعنی ما آنها را به فریاد نمیطلبیم زیرا به فریاد طلبیدن همان عبادت است. این مطلب در صفحات آینده ذکر خواهد شد و آنها را به شفاعت طلبیدن بزرگترین اشتباه است. زیرا خداوند میفرماید: ﴿ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ﴾ [البقره: ۲۵۵].
«چه کسی جرأت دارد در پیشگاه او بشفاعت برخیزد مگر بفرمان او».
و می‌فرماید: ﴿لَا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَى﴾ [الأنبیاء: ۲۸].
«و هرگز آن مقربان درگاه، از احدی جز آنکس که خدا از او راضی است، شفاعت نمی‌کنند».
و او سبحانه طلب شفاعت از مردگان جایز نمیداند، زیرا مرده قدرت در شفاعت ندارد، پس چگونه از کسیکه نمیتواند کاری انجام دهد طلب شفاعت میکند، پس شفاعت از کسی خواسته میشود که میتواند آنرا انجام دهد، و آنهم خداوند متعال.