طائفه منصوره (گروه رستگار) (۱۰)

توحید و انواع آن:
توحید عبارت است از تنها دانستن خداوند در استحقاق عبادتی است که خداوند جهان بدان خاطر ما را آفریده است.
۱- توحید ربوبیت:
۲- توحید الوهیت:

توحید اسماء و صفات:
منظور از این نوع آن است که شخص به نام‌ها و صفاتی که در قرآن کریم و حدیث صحیح رسول اللهﷺ برای خداوند آمده است، ایمان داشته باشد، بدون تأویل و تعطیل و تکییف و تمثیل و تفویض، مانند استوار و نزول، وید، ومجیء، و دیگر صفات.
باید این نوع صفت‌ها به آنچه از سلف نقل شده تفسیر کرد، مثلاً تفسیر «استوى» از ابو العالیه و مجاهد که از تابعانند در صحیح بخاری آمده است که عبارت از بلند مرتبگی و رفعتی است که لایق جلال و عظمت خداوند بزرگ باشد.
خداوند عزوجل مى‌فرماید:
﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ، ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ، لَمۡ یَلِدۡ وَلَمۡ یُولَدۡ، وَلَمۡ یَکُن لَّهُۥ کُفُوًا أَحَدُۢ﴾ [الاخلاص: ۴-۱]
«بگو: خداوند یگانه است. خداوند بى‌نیاز است. نه(فرزند) زاده، و نه زاده شده است. و هیچ کس همتای او(نبوده) و نیست».
و همچنین مى‌فرماید:
﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِینَ یُلۡحِدُونَ فِیٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَیُجۡزَوۡنَ مَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ﴾ [الأعراف: ۱۸۰] «و خداوند نامهای نیک دارد. پس به آن(نام‌ها) او را به(دعا) بخوانید، و آنان را که در نامهایش کجروی مى‌کنند، رها کنید، (سزای) آنچه را مى‌کردند، خواهند دید».
و همچنین می‌فرماید:
﴿لَیۡسَ کَمِثۡلِهِۦ شَیۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡبَصِیرُ﴾ [الشوری: ۱۱]
«چیزی مانند او نیست، و او شنوا و دانا است».

توضیح بعضی اصطلاحات:
۱- تأویل:
عبارت از تفسیر آیات به معنی غیر ظاهر بودن دلیل است که گاهی اوقات شاهد بطلان نیز به همراه دارد، مثل تفسیر کلمه (استوی) به معنی (استولی).
۲- تعطیل:
عبارت از انکار صفات خداوند عزوجل، و منفی‌ دانستن صفات کمال از او است، مثل نفی صفت علو از خدای متعال، و اعتقاد به این که خداوند به ذات خویش در همه جا حاضر است.
۳- تکییف:
عبارت از به کیفیت‌کشیدن صفات باری تعالی است، به این که گفته شود صفت خدای متعال چنین و چنان است، لذا می‌گوییم، علو خدا عزوجل بر آسمان و عرش شبیه مخلوقاتش نیست، و کسی جز خداوند آن را نمی‌داند.
۴- تمثیل:
عبارت از این است که گفته شود: خداوند در صفت مانند مخلوقات است، مانند اینکه بگویی بصیر بودن خداوند مانند دیدن انسان است.
شیخ محمد بن جمیل زینو می‌گوید:
«و نسبت تمثیل به شیخ الاسلام ابن تیمیه دروغ است، زیرا ما این گفتار را در کتب او ندیده ایم، بلکه آنچه دیده‌ایم نفی تشبیه و تمثیل است».
۵- تفویض:
عبارت از این است که شخص حتی از تفسیر صفات به معانی لغوی نیز بپرهیزد که این خود به منزله تعطیل است.