شناخت حیای پسندیده و حیای مذموم

الحمد لله والصلاه والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أما بعد:

بی شک حیا شعبه ای از شعب ایمان است ، کما اینکه در این مورد از پیامبر صلی الله علیه وسلم احادیثی در صحیحین و دیگر کتب حدیثی وارد شده است .

همچنین پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرمایند : “الْحَیَاءُ خَیْرٌ کُلُّهُ.” [ صحیح مسلم ]

ترجمه : ” حیا سرتا سر خیر است .”

و مقصود از این حیای محمود ، حیای شرعی است ، که اهل علم چنین از آن تعبیر نموده اند : “حیا خلق و خوی است که ثمره آن اجتناب از زشتی هاست ، و ممانعت از کوتاهی در حق آنانی است صاحب حق اند – و بر تو حق دارند – .”

پس اگر حیا بر این اساس باشد و موجب انجام حقوق – حال چه حقوق الله و یا حقوق خَلق – شود و از انجام زشتی ها شخص را باز دارد ، چنین حیای سرتا سر خیر است ، چنانچه رسول الله صلی الله علیه وسلم به آن خبر داده اند ، و شایسته است بخاطر چنین نعمت الهی شاد شود ، و هرگز بخاطر آنچه که از امور دنیویی که تصور می کرد اگر حیایش نمی بود به آن دست می یافت نگران و غمگین نشود ، چرا که این طرز تفکر وهمی بیش نیست و هر آنچه را که الله برای بنده اش مقدر کرده باشند بدون شک به او خواهد رسید .

و اما اگر حیا موجب ترک واجبی و یا فعل حرامی شود ، چنین صفتی حیای مراد شرع نیست ، بلکه چیزی جز تلبیس و حیله ابلیس بر چنین شخصی نیست ، و بر او واجب است که تقوای الهی را پیشه کند وبداند که ایشان سبحانه وتعالی از هر شخصی شایسته تر به حیا اند . ” والله اعلم .

منبع :  [ اسلام ویب : ۱۶۸۷۳ ]

ابو مثنی لیلاخی