سیدنا علی بدون تولد در کعبه هم، علی است (۱)

درخشندگی جبری خورشید ارزشی برای خورشید نیست چون خورشید به اراده خود نمی درخشد. اصولا شایستگی و ارزش هر کس به رفتارهای اختیاری او و مواضع انسانی و اخلاقی او در کوران حوادث ارتباط دارد. به قول خود امام: فى تَقَلُّبِ الاَحْوالِ عِلْمُ جَواهِرِ الرِّجالِ؛ در دگرگونى احوال گوهرهاى مردان شناخته می شود.
مگر ایمان و تقوای علی، علم و حلم علی، زهد و عرفان علی، جوانمردی علی، عدالت علی و در یک کلام عملکرد علی، که افتخار بشریت است و نتیجه عملکرد ارادی اوست کم ارزشمند است که باید به هر روایتی تمسک جوست؟
با این حال در این مورد دو پرسش مبنایی و علمی مطرح است: ۱- آیا این حادثه از نظر تاریخی قابل اثبات است؟ ۲- آیا احتمال وقوع این حادثه وجود دارد؟
پاسخ پرسش یک
اول: تنها کتاب تاریخ عمومی که به تولد علی بن ابی طالب علیه السلام در کعبه در قالب تنها یک جمله، اشاره کرده است ولی سخن از کم و کیف آن به میان نیاورده است کتاب مروج الذهب مسعودی متوفای ۳۴۵ هجری است و تنها کتاب تاریخ ائمه که به اشاره گفته است که علی(ع) در خانه کعبه متولد شده است کتاب ارشاد شیخ مفید متوفای ۴۱۳هجری است. از اهل سنت متمایل  حاکم نیشابوری، متوفای ۴۰۵ هجری و محمد مالکی متوفای ۸۵۵ هجری در کتاب الفصول المهمه خود به تولد حضرت در خانه کعبه اشاره کرده است. و در کتب تاریخی معتبر و معروفی چون سیره ابن هشام، طبقات کبری ابن سعد، مغازی واقدی، تاریخ طبری، تاریخ یعقوبی و دیگر کتب تاریخی ذکری از این موضوع به میان نیامده است.
دوم: ظاهراً اولین بار این حادثه در کتب حدیثی و مناقب آمده است. در این مورد دو حدیث ضعیف السند وجود دارد که یکی را شیخ صدوق متوفای ۳۸۱ هجری عیناً در سه کتاب امالی، علل الشرایع و معانی الاخبار خود آورده است و بعد از او علمای شیعی این روایت را از او نقل کرده اند. روایت دوم را، ابن مغازلی فقیه مالکی در کتاب مناقب خود، به صورتی متفاوت نقل کرده است
عین حدیث اول این است که: یزید بن قعنب که معلوم نیست چه کسی است، نقل می کند که ما با جمعی در برابر خانه کعبه نشسته بودیم، فاطمه بنت اسد مادر امیر المومنین که نه ماه به او آبستن بود آمد و درد زایمان داشت. گفت: خدایا من به تو ایمان دارم و به آنچه از نزد تو آمده است از رسولان و کتابها مومنم. سخن جدم ابراهیم خلیل را تصدیق می کنم و اوست که این خانه را ساخته است. به حق آنکه این خانه را ساخته و به حق مولودی که در شکم من است ولادت را بر من آسان کن. روای می گوید: ما به چشم خود دیدیم که خانه از پشت شکافت و فاطمه به درون آن رفت و از دیده ما نهان شد و دیوار به هم آمد. خواستیم قفل را باز کنیم گشوده نشد. دانستیم از جانب خداست. پس از چهار روز در حالی که در دستش امیر المومنین بود از خانه کعبه بیرون آمد. پس فاطمه گفت من از آسیه و مریم برترم… من در خانه محترم خدا وارد شدم و از میوه بهشت و بار و برگش خوردم و چون خواستم بیرون آیم هاتفی آواز داد که ای فاطمه نام فرزندت را علی بگذار که او علی است و خدای اعلی می فرماید من نام او را از نام خود گرفتم و به ادب خود تادیبش نمودم و دشواری های علم خود را به او آموختم و اوست که بت ها را در خانه من می شکند و اوست که در بام خانه من اذان می گوید و مرا تقدیس و تمجید می کند . خوشا بر کسی که او را دوست دارد و فرمان برد و بدا بر آن که او را دشمن دارد و نافرمانی کند.