روش پیشنهادی برای آموختن عقیده

الحمد لله فراگیری علم عقیده آسان است، و اگر طالب علم به صورت درست در آموختن آن پیش برود، می‌تواند استفاده خوبی از وقت و تلاش خود ببرد.

 آنچه برای یک طالب علم عقیده حایز اهمیت میباشد این است که مسایل عقیده را با شکیبایی و دقت و بدون عجله بخواند، و در درست فهمیدن مسایل عقیده و حفظ آن به شکل صحیح، حریص باشد. علاوه بر آن با روش اهل سنت دربارۀ این مسایل آشنایی داشته باشد.

 اگر یک دانش‌آموز فقط در یک باب چند روز را سپری کند تا آن را به خوبی یاد بگیرد، این چیز زیادی نیست، زیرا رسوخ و تثبیت در فهم موضوع، طالب علم را در فهم درست ابواب و مسایل بعدی کمک می‌کند.

 مبدا و اساس در روش آموزش عقیده، حدیث طولانیِ جبرییل علیه السلام است که در قسمت پایانی آن پیغمبر صلی الله علیه وسلم فرموده‌ است: این جبرییل بود، آمد تا امور دین‌تان را به شما بیاموزد. [صحیح مسلم: ۸]

 در این حدیث مراتب سه‌گانه دین وجود دارد که عبارت هستند از:

۱⃣ اسلام،
۲⃣ ایمان،
۳⃣ احسان.

 و در آن علامات و نشانه‌های قیامت نیز است.

 اولین رکن از ارکان اسلام شهادتین می‌باشد، که با گفتن این شهادتین بنده در دین اسلام داخل می‌شود. بنابراین اولین چیزی که فراگیری آن بر بنده واجب است توحید می‌باشد.
 و در صحیحین به روایت ابن عباس رضی الله عنهما آمده است که وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم معاذ رضی الله عنه را به یمن فرستاد به او فرمود:

 «إِنَّکَ تَقْدَمُ عَلَى قَوْمٍ أَهْلِ کِتَابٍ، فَلْیَکُنْ أَوَّلَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ عِبَادَهُ اللَّهِ»[صحیح بخاری: ۱۴۵۸] و [صحیح مسلم: ۱۹]

 «همانا تو نزد قومی از اهل کتاب خواهی رفت، پس اولین چیزی که آن‌ها را به آن دعوت می‌دهی عبادت الله متعال باشد».

 و در لفظ صحیح بخاری چنین فرمود:
 «فَلْیَکُنْ أَوَّلَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَى أَنْ یُوَحِّدُوا اللَّهَ»

 «پس اولین چیزی که آن‌ها را به آن دعوت می‌دهی عبادت الله متعال به وحدانیت است».

 نخست شرح سه اصل بزرگ اسلام و دلایل آن را برای شما انتخاب نمودم؛ زیرا شامل همین حدیث جبرییل علیه السلام است[صحیح مسلم: ۸]، ورنه اگر طالب علم شرعی متن علمیِ دیگری را، که این مراد را حاصل کند، بخواند إن شاءالله برایش کفایت می‌کند.

 اگر یک طالب علم شرعی کلمه شهادت (لا إله إلا الله) را به خوبی بخواند، معنای توحید، اقسام توحید، واجبات و آداب آن و چیزی که کلمه توحید را نقض و قدح می‌کند را می‌داند. همچنین معنای عبادت را که عبارت از: یکتا دانستن الله متعال در عبادت است و انواع و اقسام آن را می‌شناسد.

 علاوه بر این از چگونگی داخل‌شدن شرک در عبادت آگاه می‌شود و می‌داند که چه چیز شرک است و چه چیز شرک نیست، و همچنین سایر مسایل مهم دین را می‌آموزد که در کلمه باعظمت توحید (لا إله إلا الله) نهفته است.

 هرگاه طالب علم شرعی کلمه شهادت (أن محمدا رسول الله) را خوب و دقیق بررسی نماید، به معنای پیروی، شروط، واجبات و آداب آن پی می‌برد. و همچنین بدعت و احکام آن را می‌شناسد. علاوه بر این، اموری که ناقض کلمه شهادت هستند را می‌شناسد. همچنین مقتضای کلمه شهادت (أن محمدا رسول الله) را می‌آموزد، که لزوم اطاعت و فرمانبری از اوامر پیامبر صلی الله علیه وسلم و اجتناب از اموری که منع فرموده، و تصدیق آنچه را که بیان نموده، و قبول احکامی که به اجرای آن دستور داده، می‌باشد. و ایمان به اینکه راه و روش پیامبر صلی الله و علیه وسلم در همه امور بهترین راه و روش و راهنمایی است، و محبت پیامبر صلی الله علیه وسلم مقدم بر محبت جان و مال و فرزندان می‌باشد. همچنین می‌داند که هرچه منافی مقتضای کلمه شهادت باشد انسان را از دین اسلام خارج می‌گرداند؛ پناه بر الله.

 کلمه شهادت اساس و پایه دین و کلید داخل‌شدن در اسلام است و انجام هر کاری که ناقض این کلمه باشد، یکی از نواقض اسلام شمرده می‌شود.

 سپس طالب علم وارد مرحله بعدی، برای آموختن مراتب دین می‌شود و ارکان اسلام را که مشتمل بر کلمه شهادت است و ارکان ایمان و رکن احسان را می‌آموزد.