خلافت و امارت ۲

اقسام دستورات حاکمان
دستورات و اوامر حاکمان و مسئولان به سه بخش تقسیم می شود:  

۱ـ چون ولی امر به آنچه الله و رسولش بدان امر کرده اند، دستور دهد، اطاعت از وی واجب است.  

۲- چون به امری دستور دهد که الله و رسولش از آن نهی کرده اند، از وی اطاعت نمی شود اما نصیحت وی در این زمینه واجب است.

۳- چون به چیزی امر کند که شریعت نه بدان دستور داده و نه از آن نهی کرده است و در بردارنده مصلحت بوده و با شریعت مخالف نباشد، مانند قوانین راهنمایی و رانندگی، قوانین و مقررات شهرداری، تجارت، کشاورزی، صنعت و … در این مورد اطاعت از وی واجب است.

اهل خلافت
خلافت در میان قریشیان است مادامی که دین را برپا دارند و مردم تابع و پیرو قریش هستند.
۱ـ از معاویه روایت است که می گوید: از رسول خدا شنیدم که فرمودند: «همانا امارت در میان قریش خواهد بود تا زمانی که پایبند به دین باشد و هیچکس با آنها دشمنی نمی کند مگر اینکه خداوند با چهره او را در آتش می اندازد».  
۲- و از ابن عمر روایت است که رسول خدا فرمودند: «تا زمانی که دو نفر از قریش باقی بماند، همچنان امر خلافت در میان آنان خواهد ماند».  
۳- از ابوهریره روایت است که رسول خدا فرمودند: «مردم در امارت تابع و پیرو قریش هستند، مسلمانان تابع مسلمانانِ قریش و کافران تابع کفارِ قریش هستند».  

تقاضای امارت
۱ـ از عبدالرحمن بن سمره روایت است که رسول خدا فرمودند: «ای عبدالرحمن بن سمره خواهان امارت نباش؛ اگر در حالی به تو داده شود که خواهان آن بوده ای، امارت (و تدبیرآن) به خودت سپرده می شود. و اگر در حالی به تو داده شود که خواهان آن نبوده ای، بر آن یاری می شوی».  
۲- از ابوهریره روایت است که رسول خدا فرمودند: «شما برای رسیدن به امارت و فرمانروایی تلاش می کنید ولی روز قیامت باعث پشیمانی شما خواهد شد. امارت و ریاست شیر دهنده ی خوبی است (لذات زیادی دارد) اما قطع شدن (مردن) بسیار بدی دارد». (البته این برای کسی است که به مسئولیت خود بخوبی عمل نکنند).
۳- از ابوموسی روایت است که می گوید: همراه دو مرد از قوم خود نزد رسول خدا رفتیم. یکی از آنها گفت: ای رسول خدا، ما را از فرماندهان قرار بده؛ و دیگری نیز همین مساله را مطرح کرد. رسول خدا فرمود: «ما این امر را به کسی که خواهان آن باشد و آنکه بر آن حریص باشد، نمی سپاریم».  
دوری از امارت و ریاست به ویژه برای کسی که از پرداختن به وظایف آن ناتوان است:
از ابوذر روایت است که می گوید: «گفتم: ای رسول خدا، آیا مسئولیتی به من واگذار نمی کنید؟ ابوذر می گوید: رسول خدا با دستش ضربه ای به شانه ام زده و گفت: ای ابوذر تو ضعیفی و این وظیفه امانت است و در روز قیامت مایه ی رسوایی و ندامت است مگر کسی که بتواند آن را به حق عهده دار شود و حق آن را به تمام و کمال ادا کند».