حکم تعویذاتی که بصورت حروف ابجد نوشته می شوند؟

بعضی از ملاهای تعویذ نویس بلوچستان تعویذ را بصورت حروف ابجد و عدد در چهار خانه های مختلف می نویسند. فلسفه ی حروف ابجد که در جدول می نویسند را کاملا شرح دهید.

الحمدلله،

اولا لازمست گفته شود که علما در مورد دعا نویسی اختلاف رای دارند، برخی از علما آنرا بنا به شرایطی جایز دانسته اند زیرا دعا نویسی در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم وجود داشته است.

اما برخی از علما آنرا جایز نمی دانند و گفته اند که دعا نویسی و تعویذ راهی را برای شرک هموار می کند و لذا از باب سد ذریعه قائل به تحریم آن شده اند.

همچنین به قول حدیث عقبه بن عامر رضی الله عنه استناد کرده اند که گفت: «من علق تمیمه فقد اشرک» یعنی:هرکس شیئی را (به قصد دفع ضرر یا جلب منفعت) آویزان کند براستی که شرک ورزیده است.(مسند امام احمد ۴/۱۵۶٫و هیثمی  در مجمع الزوائد می گوید: راویان آن ثقه هستند.)

اما کسانی که قائل بر جواز هستند، برای آن شروطی تعیین کرده اند و آن شرایط عبارتند از:

۱- ادعیه باید یا آیات قرآن باشد و یا دعاهای ماثور و صحیح از پیامبر صلی الله علیه وسلم  و با زبان عربی باشد، و اگر دارای رمز و رموز و عبارات و اشکال شرک آمیز و سحر و جادو باشد، بدون شک ممنوع و بلکه شرک است.

۲- کسی که آنرا بر خود آویزان می کند، نباید اعتقاد داشته باشد که نفس آن دعا و اوراق است که او را شفا می دهد زیرا چنین اعتقادی شرک است، بلکه باید چنین باور داشته باشد که این ادعیه سببی برای شفا هستند و شفا دهنده فقط الله تعالی است و اگر او تقدیر نکند، مریضی او بهبود نمی یابد.

با وجود رعایت این دوشرط جایز است که بر مریض دعا نوشت. بنابراین کسی که این شرایط را رعایت نکند، در اینصورت مرتکب گناه و حتی گاهی شرک می شود. اللخصوص اگر از اشکال و علامتها و حروف رمزی استفاده کند که در آنصورت مرتکب شرک خواهد شد.

علامه فوزان می گوید: ” دعانویسی اگر به لفظ غیر عربی یا حروف مقطعه باشد، به اجماع اهل علم شرک و کفر و ناجایز است، و آویزان‌کردن آن به اعضای بدن یا نصب‌کردن آن در خانه و غیره جایز نیست، لیکن اگر از آیات قرآن و احادیث پیامبر صلی الله علیه وسلم  و دعاهای مأثور نوشته شده باشد، در باره آن بین علماء اختلاف است، لیکن بنابر فتوای صحیح ناجایز است، زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم از آویزان‌کردن تمائم نهی فرمودند (مسند امام احمد، ۴ / ۱۵۴ / ۱۵۵، و مستدرک حاکم، ۴ / ۲۱۹، ۲۱۷، ۲۱۶ از حدیث عقبه بن عامر جحینی رضی الله عنه).” (منبع: جادو از نظر اسلام، مؤلف:‏دکتر صالح فوزان عضو مجمع کبار علماءِ و هیئت افتاءِ)

پس کسانی که از حروف ابجد استفاده می کنند، در حقیقت در گناه بزرگی افتاده اند و عمل آنها شرک و سحر می باشد و رفتن نزد چنین کسانی حرام است.

خلاصه اینکه:

حکم تمیمه بستگی به شیئی دارد که آویزان می کنند:

– اگر هر شیئی غیر از قرآن و اذکار شرعی بعنوان تمیمه آویزان کنند، حرام و بلکه شرک است. بدلیل حدیث عقبه بن عامر رضی الله عنه که گفت:« من علق تمیمه فقد اشرک» یعنی:هرکس شیئی را (به قصد دفع ضرر یا جلب منفعت) آویزان کند براستی که شرک ورزیده است.

و چند حدیث دیگر در رابطه با شرک بودن تمائم به اثبات رسیده اند.از جمله حدیث ابن مسعود.( سنن ابوداود ۴/۲۱۲)

– اگر قرآن یا اذکار را به عنوان تمیمه آویزان شود،در این مورد علما اختلاف نظر دارند:

بعضی از علما آنرا جایز دانسته به شرط اینکه بعد از نزول بلا صورت گیرد. (این قول عبدالله بن عمرو بن العاص و روایتی از امام احمد است.(مصنف ابن ابی شیبه ۷/۳۹۶ و الآدب الشرعیه ابن مفلح ۲/۴۲۰)‏.

و برخی دیگر آنرا صحیح نمی دانند و به حدیث عقبه بن عامر استناد کرده و هرنوع تمیمه را شرک می دانند. (از جمله کسانیکه آنرا جایز تمی دانند: ابن مسعود و ابن عباس رضی الله عنهم و دسته ای از تابعیین و امام احمد و بیشتر علماء حنبلی مذهب.( منبع سابق)).

و گفته اند: ظاهر حدیث بر عموم دلالت دارد. یعنی هر نوع تمیمه ای را شامل می گردد.

و علاوه بر این، برای عدم جواز آن به دو امر زیر احتجاج کرده اند:

اول: سد ذریعه. چنانکه حافظ حکمی رحمه الله اظهار داشته؛ بخاطر شیوع فتنه و مصیبت در زمان ما،ترک آن اولویت دارد.( نگاه کنید به :معارج الفبول ۱/۳۸۲)

دوم:مصون ماندن قرآن از اهانت، زیرا بسیاری اوقات شخصی که نوشته ای از آیات و اذکار بر خود آویزان کرده،به قصد قضای حاجت یا طهارت،حرمت آنها را ضایع می کند. (از کتاب ” اعلام السنه المنشوره لاعتقاد الطائفه الناجیه المنصوره ” حافظ حکمی ص ۱۳۵)

با توجه به مطالب فوق، بنظر می رسد استفاده از تمائم (از جمله نوشتن دعا و آویزان نمودن آن بر مریض) صحیح نبوده و ترک آن به صواب نزدیکتر است. والله اعلم.

وصلی الله وسلم علی محمد وعلى آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلى یوم الدین