حکم استقبال از ماه رمضان با روزه گرفتن در اواخر ماه شعبان چیست؟

حکم استقبال از ماه رمضان با روزه گرفتن در اواخر ماه شعبان چیست؟

 

الحمدلله،

مستحب است که اکثر روزهای ماه شعبان را روزه بود، چنانکه ازعایشه رضی الله عنها روایت است: «ما رأیت رسول الله صلی الله علیه وسلم استکمل صیام شهر قط إلا شهر رمضان، و ما رأیته فی شهر أکثر منه صیاما فی شعبان». متفق علیه

یعنی: «پیامبر صلی الله علیه وسلم را ندیدم که ماهی را کامل روزه بگیرد، مگر ماه رمضان و او را ندیدم که در هیچ یک از ماهها به اندازه ماه شعبان روزه بگیرد».

اما با این وجود باید بدانیم که پیامبر صلی الله علیه وسلم در چند حدیث ما را از روزه گرفتن روزهای پایانی ماه شعبان (یوم الشک، یا یکی دو روز آخر و یا نصف آخر ماه شعبان) نهی کرده اند، مگر برای:

۱- کسانی که به روزه گرفتن عادت دارند، مثلا کسی که عادت دارد که اکثر دوشنبه و پنج شنبه ها روزه است، او می تواند همچنان به عادت خود ادامه دهد ولو آنکه در نصف دوم ماه شعبان هم باشد.

۲- برای کسی که نصف اول و دوم ماه شعبان را به هم وصل کند، مثلا او نصف اول را گهگاهی روزه بوده و حال او می تواند به همین روال نصف دوم را نیز روزه باشد.

 

از جمله این احادیث عبارتند از:

حدیثی که شیخین (بخاری و مسلم) از ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده اند که او گفت: « قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: لا تَقَدَّمُوا رَمَضَانَ بِصَوْمِ یَوْمٍ وَلا یَوْمَیْنِ إِلا رَجُلٌ کَانَ یَصُومُ صَوْمًا فَلْیَصُمْهُ». بخاری (۱۹۱۴) و مسلم (۱۰۸۲).

یعنی: «هیچکس از شما نباید یک یا دو روز قبل از رمضان، روزه بگیرد، مگر کسی که مقید به روزه گرفتن (بعنوان مثال، روزهای دوشنبه و پنجشنبه)، بوده است، چنین شخصی، روزه بگیرد».

و ابوداود و ترمذی و ابن ماجه نیز از ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده اند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِذَا انْتَصَفَ شَعْبَانُ فَلا تَصُومُوا‏». أبو داود (۳۲۳۷) و ترمذی (۷۳۸) وابن ماجه (۱۶۵۱) ‏و صححه ألبانی در صحیح ترمذی (۵۹۰).‏

یعنی: هرگاه ماه شعبان به نصف رسید، (دیگر) روزه نگیرید.

و باز ترمذی و نسائی از عمار بن یاسر رضی الله عنه روایت کرده اند که گفت: « مَنْ صَامَ الْیَوْمَ الَّذِی یَشُکُّ فِیهِ النَّاسُ فَقَدْ عَصَی أَبَا الْقَاسِمِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ». ترمذی (۶۸۶) و نسائی (۲۱۸۸)‏.

یعنی: هرکس روزی را که مردم در (رمضان بودن آن) شک دارند روزه بگیرد، براستی که از ابا القاسم صلی الله علیه وسلم سرپیچی کرده است.

و یوم الشک روز سی ام شعبان است البته هرگاه که به سبب پوشیده بودن آسمان هلال ماه رمضان مشاهده نشود که در اینصورت ماه شعبان را سی روز کامل حساب می کنند.

و بر این اساس حکم روزه گرفتن نیمه دوم ماه شعبان بر دو قسم است:

اول: روزه گرفتن از روز شانزدهم تا بیست ونهم ماه شعبان مکروه است، مگر برای کسی که آنروزها موافق عادتش باشند.

دوم: روزه ی روز یوم الشک یا یک یا دو روز قبل از رمضان، حرام است مگر برای کسی که آنروزها موافق عادتش باشد.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین