حقیقت ایمان به پیامبران

ایمان به پیامبران یعنی اعتقاد جازم و راسخ به نبوت و رسالت و عصمت ایشان از هر گناهی، و اینکه همه‏ هدایت‏یافته و هدایت‏دهنده هستند، و پیام خدایی را بدون کم و کاست به مردم ابلاغ نموده‏اند، و مردمشان را نصیحت کرده‏اند و در راه خدا هر آنچه در توان داشته‏ا‏ند تلاش و مجاهدت کردهاند، و خداوند امت‏هایشان را مکلف فرموده است که آنها را تصدیق نمایند و سر تسلیم در مقابل آنها فرود آورند، و هر کس از امت آنها که این امر را به جای نیاورده باشد مؤمن نبوده است.

خداوند در مورد انتخاب پیامبران می‏فرماید:

﴿ٱللَّهُ یَصۡطَفِی مِنَ ٱلۡمَلَٰٓئِکَهِ رُسُلٗا وَمِنَ ٱلنَّاسِۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِیعُۢ بَصِیرٞ ٧۵﴾ [الحج: ۷۵].

«خداوند از میان فرشتگان پیام‌آورانی (همچون جبرئیل) را برمی‌گزیند (و به سوی انبیا گسیل می‌دارد) و هم از میان انسان‌ها پیغمبرانی (همچون موسی و عیسی و محمّد) را (برمی‌گزیند و به سوی مردم می‌فرستد، و از کار همه‏ی آنان باخبر است) چرا که خداوند شنوا و بینا است». ‏

و می‏فرماید:

﴿ٱللَّهُ أَعۡلَمُ حَیۡثُ یَجۡعَلُ رِسَالَتَهُۥ﴾ [الأنعام: ۱۲۴].

خداوند بهتر می‌داند که (چه کسی را برای پیامبری انتخاب و) رسالت خویش را به چه کسی‏ حوالت می‌دارد. خداوند می‏داند که چه کسی را برای رسالت انتخاب کند و رسالت را بر دوش چه کسی بگذارد، خداوند برای این کار تنها برگزیدگان شایسته را برمی‏گزیند.

﴿وَٱذۡکُرۡ عِبَٰدَنَآ إِبۡرَٰهِیمَ وَإِسۡحَٰقَ وَیَعۡقُوبَ أُوْلِی ٱلۡأَیۡدِی وَٱلۡأَبۡصَٰرِ ۴۵ إِنَّآ أَخۡلَصۡنَٰهُم بِخَالِصَهٖ ذِکۡرَى ٱلدَّارِ ۴۶ وَإِنَّهُمۡ عِندَنَا لَمِنَ ٱلۡمُصۡطَفَیۡنَ ٱلۡأَخۡیَارِ ۴٧ وَٱذۡکُرۡ إِسۡمَٰعِیلَ وَٱلۡیَسَعَ وَذَا ٱلۡکِفۡلِۖ وَکُلّٞ مِّنَ ٱلۡأَخۡیَارِ ۴٨﴾ [ص: ۴۵-۴۸].

«(ای پیغمبر!) از بندگان ما ابراهیم و اسحاق و یعقوب سخن بگو، آنان که دارای قدرت و بینش (کافی و قوی درباره‏ی امور زندگانی و رموز آیین یزدانی) بودند. ‏ما آنان را با صفت خاصّی ویژگی بخشیدیم که یاد (همیشگی ایشان از) سرای آخرت بود. ایشان در پیشگاه ما از زمره‏ی برگزیدگان بس نیک و نیکوکارند.‏‏‏ (ای پیغمبر!) از اسماعیل و الیسع و ذالکفل یاد کن. آنان جملگی از خوبان و نیکانند». ‏

خداوند آنها را به قوت در اطاعت و فقه در دین و بصیرت در حقیقت و عمل برای آخرت توصیف می‏فرماید، بیان می‏کند که هیچ هم و غمی غیر از آخرت ندارند. و آنان برگزیدگان نیکویی هستند.

و به عصمت آنها در ابلاغ وحی و امانت آنها در گفتار چنین اشاره می‏فرماید:

﴿وَمَا یَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ ٣ إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡیٞ یُوحَىٰ ۴﴾ [النجم: ۳-۴].

«و از روی هوا و هوس سخن نمی‌گوید. ‏هرگز آن (چیزی که با خود آورده است و با شما در میان نهاده است) جز وحی و پیامی نیست که (از سوی خدا بدو) وحی و پیام می‌گردد». ‏

 بر اساس هوا و هوس سخن نمی‏رانند بلکه پیام خداوند منان را بدون کم و کاست به مردم ابلاغ می‏نمایند.

﴿وَلَوۡ تَقَوَّلَ عَلَیۡنَا بَعۡضَ ٱلۡأَقَاوِیلِ ۴۴ لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡیَمِینِ ۴۵ ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِینَ ۴۶ فَمَا مِنکُم مِّنۡ أَحَدٍ عَنۡهُ حَٰجِزِینَ ۴٧﴾ [الحاقه: ۴۴-۴۷].

«اگر پیغمبر پاره‌ای سخنان را به دروغ بر ما می‌بست. ‏ما دست راست او را می‌گرفتیم‏ سپس رگ دلش را پاره می‌کردیم.‏ و کسی از شما نمی‌توانست مانع (این کار ما درباره‏ی) او شود (و مرگ را از او باز دارد)». ‏

‏یعنی اگر کوچکترین خیانتی از پیامبر سر می‏زد آنچنان که شما میپندارید از او انتقام می‏گرفتیم و هیچ کس نمی‏توانست از او دفاع کند، ولی او فردی نیکو و صادق و هدایت‏یافته است، چون خداوند همراه اوست و با معجزات روشنگر و دلایل واضح و قاطع او را تأیید می‏نماید.

در آیات فراوان دیگر مانند آیه‏ی ۱۰۸، ۱۱۰، ۱۲۶، ۱۳۱، ۱۴۴، ۱۵۰، ۱۶۳، ۱۷۹ سوره‏ی شعراء به وجوب پیروی از آنها اشاره می‏فرماید:

﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُونِ ١٠٨﴾ [الشعراء: ۱۰۸].

«از خدا بترسید و از من اطاعت کنید». ‏

و حتی در آیه‏ی ۸۰ سوره‏ی نساء پیروی از انبیا را پیروی از خداوند به حساب می‏آورد:

﴿مَّن یُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَۖ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰکَ عَلَیۡهِمۡ حَفِیظٗا ٨٠﴾ [النساء: ۸۰].

«هر که از پیغمبر اطاعت کند، در حقیقت از خدا اطاعت کرده است (چرا که پیغمبر جز به چیزی دستور نمی‌دهد که خدا بدان دستور داده باشد، و جز از چیزی نهی نمی‌کند که خدا از آن نهی کرده باشد) و هر که (به اوامر و نواهی تو) پشت کند (خودش مسؤول است و باک نداشته باش) ما شما را به عنوان مراقب (احوال) و نگهبان (اعمال) آنان نفرستاده‌ایم (بلکه بر رسولان پیام باشد و بس)». ‏

﴿وَمَآ ءَاتَىٰکُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰکُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ﴾ [الحشر: ۷].

«چیزهایی را که پیغمبر برای شما (از احکام الهی) آورده است اجرا کنید، و از چیزهایی که شما را از آن بازداشته است، دست بکشید».

در صحیح مسلم و بخاری از علقمه روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:

«لَعَنَ اللَّهُ الْوَاشِمَاتِ وَالْمُوتَشِمَاتِ وَالْمُتَنَمِّصَاتِ وَالْمُتَفَلِّجَاتِ لِلْحُسْنِ الْمُغَیِّرَاتِ خَلْقَ اللَّهِ فَبَلَغَ ذَلِکَ امْرَأَهً مِنْ بَنِی أَسَدٍ یُقَالُ لَهَا أُمُّ یَعْقُوبَ فَجَاءَتْ فَقَالَتْ إِنَّهُ بَلَغَنِی عَنْکَ أَنَّکَ لَعَنْتَ کَیْتَ وَکَیْتَ فَقَالَ وَمَا لِی أَلْعَنُ مَنْ لَعَنَ رسول‏الله صلی الله علیه و سلم وَمَنْ هُوَ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَقَالَتْ لَقَدْ قَرَأْتُ مَا بَیْنَ اللَّوْحَیْنِ فَمَا وَجَدْتُ فِیهِ مَا تَقُولُ قَالَ لَئِنْ کُنْتِ قَرَأْتِیهِ لَقَدْ وَجَدْتِیهِ أَمَا قَرَأْتِ».

﴿وَمَآ ءَاتَىٰکُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰکُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ﴾ [الحشر: ۷].

خداوند زنانی که خالکوبی می‏کنند و زنانی که خالکوبی می‏شوند و آنان که ابروهایشان را برمی‏دارند و آنان که میان دندانهایشان جهت زیبایی فاصله می‏اندازند -‏که تغییردهندگان خلقت خداوندی هستند- را لعنت کند! زنی به نام ام‏یعقوب آمد و گفت: خبردار شده‏ام که چنین و چنان لعنت کرده‏اید؟ ابن‏مسعود گفت: من چرا بر کسی لعنت نکنم که پیامبر او را لعنت کرده است و در کتاب خدا هم بر او لعنت فرستاده شده است؟! زن گفت: من کتاب خدا را خوانده‏ام ولی چنین چیزی ندیده‏ام. ابن‏مسعود فرمود: اگر خوب بخوانی، خواهی دید مگر خداوند در قرآن نمی‏فرماید:

چیزهایی را که پیغمبر برای شما (از احکام الهی) آورده است اجرا کنید، و از چیزهایی که شما را از آن بازداشته است، دست بکشید.

خداوند می‏فرماید:

﴿قُلۡ إِن کُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِی یُحۡبِبۡکُمُ ٱللَّهُ وَیَغۡفِرۡ لَکُمۡ ذُنُوبَکُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِیمٞ ٣١﴾ [آل عمران: ۳۱].

«بگو: اگر خدا را دوست می‌دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشاید، و خداوند آمرزنده‏ی مهربان است». ‏

این آیه برای هر کسی که می‏گوید: پیامبر صلی الله علیه و سلم را دوست دارم ولی از او پیروی نمی‏کند میزان و محک است، چون بیان می‏دارد محبت رسول با پیروی روشن می‏گردد، این ادعا جامه‏ی عمل به تن نمی‏پوشد مگر اینکه در اقوال و کردار از محمد صلی الله علیه و سلم پیروی کند، گروهی گمان می‏کردند که رسول را دوست دارند. خداوند با این آیه آنها را آزمایش کرد.

پیامبر صلی الله علیه و سلم در حدیثی پیروی از خودش را تنها راه داخل شدن به بهشت قلمداد می‏فرماید:

«کُلُّ أُمَّتِی یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ إِلَّا مَنْ أَبَى. قَالُوا: یَا رسولَ‏الله! وَمَنْ یَأْبَى؟ قَالَ: مَنْ أَطَاعَنِی دَخَلَ الْجَنَّهَ وَمَنْ عَصَانِی فَقَدْ أَبَى». [بخاری].

«همه‏ی امتم به بهشت وارد می‏شوند مگر کسی که دوست نداشته باشد، عرض کردند: مگر چه کسی دوست ندارد؟».

فرمود: هر کس از من پیروی کند وارد بهشت می‏شود و هر کس مرا نافرمانی کند وارد بهشت نمی‏شود.

در حدیث دیگری می‏فرماید:

«مَنْ أَطَاعَنِی فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَنْ عَصَانِی فَقَدْ عَصَى اللَّهَ» [بخاری].

«هرکس مرا اطاعت کند در حقیقت خدا را اطاعت کرده است و هر کس مرا نافرمانی کند در حقیقت خدا را نافرمانی کرده است».