ازدواج های مکرر پیامبر صلی الله علیه وسلم.

دکتر روزبهانی با ادبیاتی باورکردنی! می‌نویسد: «امروزه خرد گم‌کرده‌هایی مثل حسنین هیکل (!) و سید امیر علی، بر این باور پا می‌فشارند که ازدواج‌های مکرر محمد مصلحتی بوده، او زنان نیازمند را زیر پر و بال خود می‌گرفته، و کسی نیست که به این هفت خطان بی‌پدر و مادر (!!!) بگوید: کدام یک از زنان محمد محتاج و نیازمند بودند؛ عایشه که دختر ابوبکر بود، پولش از پارو بالا می‌رفت، حفصه دختر خلیفه دوم اعراب بود. تمام ده یا یازده زن عقدی محمد از مال و منال و زیبایی برخوردار بودند و محض نمونه در حرم‌سرای محمد، یک زن زشت صورت، فقیر و بی‌نوا نمی‌توانید بیابید.»(۱)
می‌گویم: توقع ادبیاتی غیر از این ادبیات را از آقای دکتر! نداریم و اگر ایشان صاحب شعور و ادب بودند، آن‌گاه جای تعجب و شگفتی داشت!
از خـدا جـوییم تـوفـیـق ادب        بی‌ادب محروم گشت از لطف رب
بی‌ادب تنها نه خود را داشت بد        بـلـکـه آتـش در هـمـه آفــاق زد
اولاً. پیامبر صلی الله علیه وسلم برای اولین بار با أم المؤمنین خدیجه رضی الله عنها ازدواج کردند، درحالی‌که ایشان پیش‌تر ازدواج کرده بودند و فرزندانی داشتند. همچنین در زمان حیات خدیجه رضی الله عنها همسر دیگری اختیار نکردند، درحالی‌که تعدد زوجات مسئله‌ای طبیعی و پذیرفته‌شده در میان قوم عرب (مانند سایر اقوام) بود. چنان‌که دکتر جواد علی در این رابطه می‌نویسد: «اهل جاهلیت تعدد زوجات و جمع بین هر عدد از همسران را، بدون هیچ محدودیتی برای مردان را مباح دانسته بودند.»(۲)
برتراند راسل (از ناباوران مشهور) نیز چنین اعتراف می‌کند، که «در جوامعی که تعداد جنس‌ها (مرد و زن) یکسان نباشد، یک همسر داشتن بسیار دشوار است!»(۳)
ثانیاً. این‌که پیامبر صلی الله علیه وسلم برای ثروت با عائشه رضی الله عنها ازدواج کرده باشد، ادعایی خام و بدون دلیل است. ابو بکر صدیق رضی الله عنه پیش از این ازدواج هم کمک‌های اقتصادی به دعوت پیامبر صلی الله علیه وسلم انجام می‌دادند که آقای روزبهانی از آن بی‌خبر مانده است! لازم به ذکر است که این کمک‌ها برای مسائل شخصی نبوده، بلکه در مسیر دعوت و انتفاء موانع استفاده می‌شد.
ثالثاً. محض نمونه أم المؤمنین حفصه رضی الله عنها را نام می‌بریم که ایشان صاحب زیبایی ظاهری نبوده‌اند.(۴)  ایشان قبلاً ازدواج کرده بودند(۵)  و شوهرشان در غزوه‌ی بدر شهید شده بود، و در زمان ازدواج حدود ۳۵ سال سن داشتند. همچنین این سخن آقای روزبهانی که «دختر خلیفه‌ی دوم اعرب بود» دال بر جهل و نادانی ایشان است، زیرا سیدنا عمر بن الخطاب رضی الله عنه در زمان ازدواج ایشان، هنوز خلیفه نشده بود و قدرت سیاسی نداشت که پیامبر صلی الله علیه وسلم برای نفوذ سیاسی و حکومتی از این ازدواج بهره بگیرد!
رابعاً. تعدد زوجات پیامبر صلی الله علیه وسلم (اگرچه امری مباح بوده و هیچ اشکالی بر آن نیست) مصلحت‌های متعددی داشته است(۶) ، که از جمله‌ی آن‌هاست:
۱٫ مصالح تعلیمی: همگان می‌دانند که زنان نیمه‌ای از اجتماع هستند و پیامبر صلی الله علیه وسلم باید معلمانی که به امور زنان و احکام آنان آگاهی داشته باشند را تربیت می‌کردند. این مسئله زمانی به ثبوت می‌رسد که می‌بینیم بسیاری از احکام و مسائل از طریق أم المؤمنین عائشه رضی الله عنها و بعضاً سایر همسران پیامبر صلی الله علیه وسلم به دست ما رسیده است(۷)  و ایشان بزرگ‌ترین مجتهدان اسلامی در میان زنان هستند. عطاء بن أبی رباح رحمه الله می‌گوید: «عائشه فقیه‌ترین مردم بود.»(۸)   امام زهری رحمه الله نیز فرموده است: «عائشه داناترین مردم بود، بزرگان صحابه از ایشان سؤال و پرسش می‌کردند.»(۹)
۲٫ مصالح تشریعی: برای این مصلحت می‌توان ازدواج با زینب بنت جحش را مثال زد، که هدف شکستن احکام نادرست عهد جاهلیت بوده است. إن شاء الله در بخش بعدی به این مسئله پرداخته و پندارهای معاندین را بررسی خواهیم کرد.
۳٫ مصالح اجتماعی: رسول خدا صلی الله علیه وسلم برای محکم‌کردن رابطه‌ی خویش با بزرگان اصحابش و همچنین فضیلت بخشیدن به آنان، ازدواج‌هایی را صورت می‌دادند. ازدواج  پیامبر صلی الله علیه وسلم با عائشه و حفصه -رضی الله عنهما- را می‌توان از این نوع ازدواج‌ها به شمار آورد. همچنین پیامبر به علی بن أبی طالب رضی الله عنه و عثمان بن عفان رضی الله عنه هم دختران خود را تزویج کردند و همین مسئله سبب قرابت عظیم و نزدیکی قلبی میان آنان شده است.
۴٫ مصالح سیاسی: مصالح سیاسی بسیاری در برخی ازدواج‌های پیامبر صلی الله علیه وسلم وجود داشته است. برای مثال ازدواج ایشان با جویریه رضی الله عنها و آزاد کردن اسرای بنی مصطلق سبب اسلام آوردن آنان و البته از بین رفتن فتنه‌های نظامی و سیاسی بنی مصطلق شد.(۱۰)  ازدواج رسول خدا صلی الله علیه وسلم با أم حبیبه بنت أبی سفیان رضی الله عنها نیز سبب شد که از دشمنی ابو سفیان رضی الله عنه کاسته شود، تا آن‌جا که شخصاً برای تجدید پیمان صلح حدیبیه به مدینه آمد، و البته بعد از وقوع ازدواج دخترش با پیامبر صلی الله علیه وسلم دیگر به عنوان یک جنگجو به مدینه منوره نیامد! ناگفته نماند که ازدواج‌های سیاسی در عهد جاهلیت نیز در میان قبایل رایج بوده است.(۱۱)
۵٫ مصالح انسانی: تعدادی از ازدواج‌های پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز از روی رأفت و دلسوزی بوده است. برای مثال أم المؤمنین سوده رضی الله عنها در هنگام ازدواج با پیامبر صلی الله علیه وسلم ۵۵ سال سن داشته‌اند! همچنین سن أم المؤمنین زینب بنت خزیمه رضی الله عنها در زمان وقوع ازدواج ۶۵ سال، و سن أم سلمه رضی الله عنها ۶۰ سال بوده است. اگر پیامبر صلی الله علیه وسلم قصدشان از ازدواج، شهوت بوده باشد، پس چرا به جای اینان، با دختران جوان ازدواج نکرده‌اند؟!
خامساً. اگر تعدد زوجات برای پیامبر صلی الله علیه وسلم دارای عیب بوده است، چرا این اشکال از سوی مشرکین مکه که بر تکذیب نبوت پیامبر صلی الله علیه وسلم و دشمنی با ایشان حرص شدیدی داشته‌اند، عنوان نشده است؟! غیر از آن است که تعدد زوجات از دید آنان ایرادی اخلاقی محسوب نمی‌شده و آن را غیر قبیح دانسته‌اند؟!
بنابراین بطلان شبهه‌ی پوشالی معاندین و افتراهای آنان به پیامبر اکرم اسلام صلی الله علیه وسلم به روشنی آفتاب بوده و اساسی ندارد. جا دارد که این بخش را با قضاوت آقای ویل دورانت به پایان ببریم: «باید به یاد داشته باشیم که کثرت مرگ و میر مردان در میان سامیان عصر قدیم و آغاز قرون وسطی تعدد زوجات را در نظر آنها به مقام یک ضرورت حیاتی و تقریباً یک وظیفه اخلاقی بالا برده بود. در نظر پیامبر نیز تعدد زوجات یک موضوع عادی و بی‌اشکال بود، بدین جهت با خاطری آسوده زنان مکرر می‌گرفت، اما هدف وی اشباع تمایلات جنسی نبود.»(۱۲)
———————————
۱. قرآن کلام محمد، صص ۷۳-۷۲
۲. المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، ج ۱۰، ص ۲۱۹
۳ . چرا مسیحی نیستم، ص ۲۶۳
۴. صحیح البخاری، ج ۶، ص ۱۵۶
۵. در واقع عائشه رضی الله عنها تنها همسر باکره‌ی پیامبر صلی الله علیه وسلم بوده‌اند و سایر همسران ایشان بیوه بوده و پیش‌تر ازدواج کرده بودند.
۶. بنگرید به: تعدد زوجات الرسول، ملک غلام مرتضى
۷ . از أم المؤمنین عائشه، أم سلمه و حفصه به ترتیب ۲۲۱۰ حدیث، ۳۷۸ حدیث و۶۰ حدیث نقل شده است.
۸. سیر أعلام النبلاء، ج ۲، ص ۱۸۵
۹ . الطبقات الکبری، ج ۲، ص ۲۸۶
۱۰ . به عبارتی دیگر، ازدواج با جویریه رضی الله عنها سبب حفظ خون و مال قوم او شد.
۱۱. المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، ج ۸، ص ۲۲۵
۱۲ . تاریخ تمدن، ج ۴، ص ۲۲۰