احکام و آداب عید سعید قربان

برادر یا خواهر گرامی: به شما درود می فرستیم با درود دین اسلام و می گوییم: السلام علیکم ورحمه الله و برکاته، و حلول عید سعید قربان را به شما تبریک عرض نموده و می گوییم: (تقبّل الله منا ومنک)، خداوند از ما و شما بپذیرد و امیدواریم این نوشته را از ما پذیرا باشید که از خداوند منان التماس آن داریم که در آن را برای شما و تمام مسلمانان در هرجایی که هستند پر از خیر و برکت قرار دهد.

برادر یا خواهر مسلمان: هرچه خیر و نیکی است در پیروی از راه و روش رسول خدا صلى الله علیه و سلم در همه امور دنیا بوده و هرچه زشتی و پلیدی است در مخالفت و رویگرداندن از راه و شیوه ی آن حضرت صلى الله علیه و سلم است. لذا دوست داشتیم که برخی موارد را که گفتن یا انجام آن در شب عید سعید قربان و روز عید و سه روز تشریق مستحب می باشد را در این جا یادآور گشته و در چند نکته خلاصه نماییم:

تکبیر:

از صبح روز عرفه تا عصر آخرین روز ایام التشریق یعنی سیزدهم ماه ذی الحجه درست است و خداوند متعال می فرماید: { وَاذْکُرُواْ اللَّهَ فِی أَیَّامٍ مَّعْدُودَات {یعنی: « و خدا را در روزهایى معین یاد کنید.» به این صورت گفته شود: (الله أکبر الله أکبر، لا إله إلا الله، والله أکبر الله أکبر ولله الحمد) و مردان در مساجد و بازار و خانه و پس از هر نماز آن را با صدای بلند برای بیان تعظیم خداوند و اعلام بندگی و سپاس او می خوانند.

ذبح قربانی:

این عمل بعد از نماز عید خواهد بود، بدلیل فرمایش رسول الله صلى علیه و سلم که: {من ذبح قبل أن یصلی فلیعد مکانها أخرى، ومن لم یذبح فلیذبح}) رواه البخاری ومسلم) یعنی: «کسی که قبل آنکه نماز بخواند ذبح نماید، یک قربانی دیگر را جایگزین آن نماید و اگر ذبح نکرده است آنگاه ذبح نماید.»

فرصت ذبح قربانی چهار روز می باشد، روز “نحر” (عید قربان) و سه روز ایام التشریق، بر اساس آنچه از پیامبر صلى الله علیه و سلم نقل شده است که: « {کل أیام التشریق ذبح { (رجوع شود به: السلسله الصحیحه برقم ۲۴۷۶٫) یعنی: «در تمام روزهای تشریق ذبح می شود.»

شستشو و استعمال عطر برای مردان:

بهترین لباس ها را بدور از اسراف و فخرفروشی پوشیده و از تراشیدن ریش خودداری کند چون حرام می باشد. ولی زنان می توانند بسوی محل نماز عید بدور از خودنمایی و بی حجابی و استعمال عطر در برابر مردان بیرون بروند.

خوردن گوشت قربانی:

رسول الله صلى الله علیه و سلم چیزی نمی خورد تا وقتیکه از مصلای عید بازمی گشت و آنگاه از گوشت قربانی میل می فرمود. (زاد المعاد ۱/ ۴۴۱)

رفتن بسوی مصلای عید بصورت پیاده در صورت امکان:

سنت است که نماز عید در مصلی برگزار شود مگر درصورتی که مثلاً ترس از باران باشد. در آن صورت نماز را مطابق فعل پیامبر صلی الله علیه و سلم در مسجد بجا می آورند.

بجا آوردن نماز با سایر مسلمانان و استحباب حضور در خطبه:

براساس قول برگزیده ی علمای محقق مانند شیخ الإسلام ابن تیمیه، نماز عید واجب می باشد، بدلیل فرمایش باری تعالی که: { فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَر } یعنی: « پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى کن!» این واجب بدون عذر ساقط نمی شود. زنان، حتی آنهایی که حائض یا تازه بالغ هستند، نیز همراه مردان در عید شرکت می جویند ولی زنان حائض از مصلی دور می مانند.

راه مخالف:

مستحب است که که به سوی مصلی از راهی رفته و از آن از راه متفاوتی بازگشت. بدلیل عملکرد پیامبر صلى الله علیه و سلم در اینمورد.

تبریک گفتن روز عید:

نیکو است بخاطر آنکه از صحابه رضی الله عنهم انجام این کار به اثبات رسیده است.

برادر یا خواهر مسلمان، از افتادن در برخی اشتباهات، مانند بسیاری از مردم بدان درمی افتند، به هوش باش که این موارد می باشند:

–  گفتن تکبیر دسته جمعی و یکصدا یا با تکرار آن پس از شخص تکبیر گوینده.

–  بیهوده گذرانی روزهای عید با مسائل حرام مانند گوش دادن به ترانه ها، دیدن فیلم، اختلاط زن و مردهایی که جزو محارم همدیگر نمی باشند و سایر منکرات …

–  کوتاه کردن مو یا گرفتن ناخن درمورد کسی که قصد انجام قربانی دارد تا پس از ذبح قربانی. بدلیل نهی پیامبر صلى الله علیه و سلم از آن.

– اسراف و تبذیر که نه فائده ای در آن هست و نه شامل مصلحتی می باشد که پروردگار متعال می فرماید: { وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ } [انعام:۱۴۱] یعنی: « و زیاده‏روى مکنید که او اسرافکاران را دوست ندارد.»

و در پایان: انجام کارهای نیک و پسندیده مانند: پیوند با خویشاوندان، دیدار نزدیکان، رها نمودن دشمنی و کینه و حسد و نفرت و پاک کردن قلب از تمام این ها، مهرورزی و توجه به تنگدستان و فقرا و یتیمان و کمک نمودن به آنان و شاد کردن دلهای آنان را از یاد مبر!

از خداوند متعال برای همه توفیق انجام آنچه را که خود دوست دارد و بدان خرسند است را خواستاریم و اینکه ما را در دین مان آگاه گرداند و ما را از آن هایی قرار دهد که در این روزها، ده روز ذی الحجه، کاری انجام می دهند، کارهایی راست و پاک و برای رضایت پروردگار کریم.
وصلى الله على نبینا محمد و على آله و صحبه أجمعین.

ترجمه: مسعود