وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
میخواهم در باره روزه گرفتن روز عاشورا آگاهی حاصل کنم، اینکه آیا روزه گرفتن روز عاشورا ثواب دارد یا خیر؟ چرا که اهل شعیه می گویند که روز دهم عاشورا روزه گرفتن گناه دارد!
به خاطر اینکه خانم یزید روز دهم را روزه گرفته بود.لطف نموده در این مورد معلومات ارایه بفرمایید.
الحمدلله،
روزه گرفتن در روز عاشورا مستحب است، زیرا رسول خدا صلی الله علیه وسلم در آن روز روزه گرفته اند و به اصحاب خود نیز فرمودند که آن روز و روز قبل از عاشورا یعنی روز تاسوعا را نیز روزه بگیرند.
از ابوغطفان بن طریف مری روایت است : از ابن عباس رضی الله عنه شنیدم که می‌گفت : (حین صام رسول الله صلی الله علیه وسلم یوم عاشوراء و أمر بصیامه، قالوا یا رسول الله إنه یوم تعظمه الیهود و النصاری فقال رسول الله صلی الله علیه وسلم : فإذا کان العام المقبل إن شاء الله صمنا الیوم التاسع. قال : فلم یأت العام المقبل، حتی توفی رسول الله صلی الله علیه وسلم) «وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم روز عاشورا را روزه گرفت و به روزه گرفتن آن دستورداد، مردم گفتند ای رسول خدا عاشورا روزی است که یهود و نصاری آن را بزرگ می‌دارند. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: سال بعد انشاء الله روز نهم را هم روزه می‌گیریم. ابن عباس گفت : قبل از آنکه روز نهم سال بعد بیاید پیامبر صلی الله علیه وسلم فوت کرد». مسلم (۱۱۳۴).
از ابن عباس رضی الله عنه روایت است که چون پیامبر صلی الله علیه و سلم بمدینه آمد، دریافت‌که یهودیان عاشورا را روزه می‌گیرند.گفت: چرا این روز را روزه می‌گیرید؟گفتند: روزی است مبارک‌که خداوند حضرت موسی و قوم بنی اسرائیل را درآن روز ازدست دشمن (فرعون) نجات داد، پس حضرت موسی آن روز را، روزه می گرفت. پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: من به موسی از شما شایسته‌ترم و نزدیکتر می‌باشم، پس خود آن روز را روزه‌گرفت و به مردم نیز دستور دادکه روزه باشند. متفق علیه است.
از عایشه(رضی الله عنها) روایت است‌که‌گفت: «قریش در دوره جاهلی روز عاشورا را روزه می‌گرفتند و پیامبر صلی الله علیه و سلم نیزآن را روزه می‌گرفت. چون بمدینه آمد خود آن را روزه می‌گرفت و روزه آن را بمردم نیز دستورمی‌داد. چون روزه رمضان فرض‌گردید فرمود: هرکس دلش خواست عاشورا را روزه بگیرد و هرکس نخواست افطار کند». متفق علیه
علاوه بر این، زیاد روزه گرفتن در ماه محرم نیز ست است:
از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (أفضل الصیام بعد رمضان شهر الله المحرم، أفضل الصلاه بعد الفریضه صلاه اللیل) «بهترین روزه بعد از ماه رمضان روزه ماه محرم و بهترین نماز بعد از نمازهای فرض نماز شب است». مسلم (۱۱۶۳).
شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: « علماء در باره روزه ماه عاشورا که آیا واجب است یا مستحب اختلاف نظر دارند. دو قول در این مورد وجود دارد که صحیحشان این است:
ابتدا واجب بود سپس مستحب گردید. زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم در آن سال امر به گرفتن آن ننمودند بلکه فرمودند:«هَذَا یَوْمُ عَاشُورَاءَ وَلَمْ یَکْتُبْ اللَّهُ عَلَیْکُمْ صِیَامَهُ وَأَنَا صَائِمٌ فَمَنْ شَاءَ فَلْیَصُمْ وَمَنْ شَاءَ فَلْیُفْطِرْ» «امروز روز عاشورا است، خداوند روزه آن را بر شما فرض نکرده است. من روزه هستم هرکس خواست روزه بگیرد و هرکس خواست آن را افطار نماید». بخاری/ کتاب الصوم، مسلم/ کتاب صیام . در حدیث دیگری می‌فرماید: «صوم عاشوراء یکفر سنه، و صوم یوم عرفه یکفر سنتین»«روز عاشورا گناهان (صغیره) یک سال و روز عرفه گناهان(صغیره) دو سال را از بین می برد». مسلم/ کتاب الصیام.
به رسول الله صلی الله علیه وسلم در آخر حیاتشان خبر رسید که یهود روز عاشورا را عید اعلام کرده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:«لَئِنْ بَقِیتُ إِلَی قَابِلٍ لَأَصُومَنَّ التَّاسِعَ» «اگر تا سال بعد زنده بمانم روز تاسوعا را هم روزه می گیرم». مسلم/ کتاب الصیـام. و اینکار به منظور مخالفت با یهود انجام گرفت تا عیدشان به یهود شبیه نباشد. از صحابه و علماء کسانی بودند کـه روزه آن روز را به تنهایی مستحب نمی‌دانستند، بلکه معتقد بودند روزه در آن روز کراهت دارد کما اینکه از گروهی از کوفیان نیز آن نقل شده است.
و از علما کسانی بودند که آن را مستحب دانسته اند.
ولی درست آن است، برای کسی که روز نهم و دهم را روزه بگیرد، مستحب می باشد. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لئن عشت الی قابل لاصومن التاسع مع العاشر»«اگر تا سال بعد زنده بمانم تاسوعا و عاشورا را روزه می گیرم». ترمذی/ کتاب الصوم. بطوریکه تفسیر آن در بعضی از توضیحات حدیث آمده است. در نتیجه روزه گرفتن در دو روز یاد شده سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم می باشد. اما سایر کارها نظیر پختن غذایی که خارج از عرف و عادت می باشد(مانند حبوبات و غیر حبوبات)، خرید لباس نو، زیاد کردن نفقه خانواده، خرید حوائج و نیازمندیهای سال در آن روز، انجام دادن عبادتهای مخصوص مانند: نماز عاشورا، قصد و انجام ذبح، خوردن گوشت همراه حبوبات در هنگام صبح، سرمه به چشم زدن، رنگ ˜ردن سـر و دست، مصافحه با یکدیگر، قرار گرفتن در جایی و تکان نخوردن، زیارت مساجد و گنبدها و … از منکرترین و بدترین بدعتها (نوآوریها)هستند که از رسول الله صلی الله علیه وسلم و خلفای راشدین دیـده نشده است و هیچ یک از ائمه مسلمین، مالک، ثوری، لیث بن سعد، ابوحنیفه، اوزاعی، شافعی، احمدبن حنبل، اسحاق بن راهویه آن را مستحب ندانسته اند.
اما بعضی از متأخرین تعدادی از این احادیث را صحیح دانسته اند بدون شک این افراد نزد اهل علم به خطا رفته اند. حرب کرمانی در باره این حدیث(من وسع علی اهله یوم عاشوراء) از امام احمد بن حنبل سؤال نمود، ایشان در جواب گفتند که چیزی در این باره ندیده اند.» (مجموع فتاوی).
بنابراین متوجه شدیم که روزه گرفتن در روزهای (۹ و ۱۰) از ماه محرم هرسال که به ترتیب روزهای تاسوعا و عاشورا نامیده می شوند، مستحب است زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم به آن سفارش کرده اند. و مردم وظیفه دارند از خدا و رسولش، دین و راهش را اطاعت کنند.
شیخ الاسلام ابن تیمیه می فرماید: « علماء اتفاق نظردارند که اگر شخصی در هوا پرواز کند یا بر روی آب راه برود، تا زمانیکه موافق امر خدا و رسولش نباشد مردم حق ندارند از او پیروی نمایند. و اگر شخصی دید کسی چیزی را برایش آشکار نمود یا در چیزی تأثیر گذاشت، پس اگر از آنچه مخالف خدا و سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم است تبعیت نماید، او از زمره کسانی است که از دجال تبعیت نموده است.» (مجموع فتاوی).
از طرفی بایستی بدانیم که مناسبت روز تاسوعا و عاشورا ربطی به ماجرای شهادت امام حسین رضی الله عنه و یارانش در صحرای کربلا ندارد، بلکه آن دو روز از قدیم الایام وجود داشتند و قبل از اسلام نیز تاسوعا و عاشورا دو اسم برای روزهای نهم و دهم ماه محرم بودند.
بعضی از مردم در این دو روز مرتکب بدعتهایی می شوند که اساس بیشتر آن بدعتها احادیث دروغ و ضعیف هستند، مانند اینکه: اگر کسی در روز عاشورا سرمه به چشم بکشد در آن سال به چشم درد مبتلا نمی شود، همچنین کسی که در روز عاشورا خود را بشوید در آن سال مریض نمی گردد. و مثال در این باب زیاد است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
در باره نماز روز عاشورا فضائلی روایت نموده اند؛ همچنین روایت شده که: در روز عاشورا توبه آدم قبول شد؛ کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت؛ یوسف به یعقوب رسید؛ ابراهیم از آتش نجات پیدا کرد؛ قوچ به جای اسماعیل قربانی شد؛ چیزهای دیگر که در باره این روز گفته اند.
در حدیث دروغ و موضوعی از رسول الله صلی الله علیه وسلم نقل کرده اند: کسی که روز عاشورا خانواده اش را سیر نگه دارد خداوند در سایر سالها روزیش را وسیع می گرداند.
تمام این روایاتی که به رسول الله صلی الله علیه وسلم نسبت داده اند دروغ می باشد.
از میان این روایات، روایت سفیان بن عیینه که او نیز از ابراهیم بن محمد بن منتشر و او نیز از پدرش روایت نموده مشهور می باشد که گفت: به ما ابلاغ شده که هر کس در روز عاشورا خانواده اش را سیر نگه دارد خداوند در سایر سالها روزیش را وسیع می گرداند.
ابراهیم بن منتشر اهل کوفه بود و اهل کوفه دو طائفه بودند:
طائفه یا دسته رافضی که اظهار دوستی اهل بیت را می کردند ولی در باطن زندیق های بی‌دین و یا اهل هوا و هوس بودند و دسته دیگر نسبت به علی و یارانش کینه توز بودند.
این دو دسته قتلها و فتنه هایی را به وجود آوردند.
در حدیث صحیحی که مسلم از رسول الله صلی الله علیه وسلم به ثبت رسانیده است، می فرماید«أَنَّ فِی ثَقِیفٍ کَذَّابًا وَمُبِیرًا» «همانا دو ثقفی( به وجود خواهند آمد ) که یکی بسیار دروغگو و دیگری قاتل و جانی می‌باشد». مسلم / کتاب فضائل صحابه
آن دروغگو مختار بن ابی عبید ثقفی بود که اظهار دوستی اهل بیت را نمود و آنها را نصرت داد. عبید‌الله بن زیاد، امیر عراق، را که سپاهی برای قتل حسین بن علی م مجهز کرده بود، کشت. سپس دروغ بزرگی مرتکب گردید و آن ادعای پیامبری بود! گفت که جبرئیل بر او نازل شده است.
این ماجرا را برای ابن عباس و ابن عمر رضی الله عنهما (صحابه های پیامبر) بازگو نمودند و به یکی از ایشان گفتند: مختار بن ابی عبید ثقفی گمان می کند که جبرئیل بر او نازل می شود؛ در جواب گفت: راست می‌گوید زیرا الله تعالی می فرماید: «هَلْ أُنَبِّئُکُمْ عَلَی مَن تَنَزَّلُ الشَّیَاطِینُ تَنَزَّلُ عَلَی کُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ » شعراء / ۲۲۱- ۲۲۲«آیا به شما خبر دهم که شیاطین بر چه کسانی فرود می آیند؟ بر کسانی که بسیار دروغگو و گنهکار باشد.»
و به آن دیگری گفتند: مختار گمان می کند که به او وحی می شود! ایشان در جواب گفتند: راست می‌گوید زیرا الله تعالی می فرماید: «وَإِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَی أَوْلِیَآئِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ» انعام / ۱۲۱«شیاطین به دوستان خود وسوسه می کنند تا با شما مجادله نمایند.»
و آن آدمکش حجاج بن یوسف ثقفی بود که از جمله نواصب و از دشمنان علیس و یارانش بود. در ابتدا از جمله روافض بود و این رافضی از جمله بزرگترین دروغگویان و افتراکنندگان و دشمن دین بود که ادعای نبوت کرد.
شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: « حسین در روز عاشورا به وسیله دسته ظالم و سرکش به شهادت رسید. خداوند حسین رضی الله عنه را با شهادت گرامی داشت همانگونه که با آن اهل بیتش حمزه، جعفر، پدرش علی و غیر ایشان را تکریم نمود و جایگاه و منزلت او را به بالاترین درجه رسانید. همانا او و برادرش، حسن، سرور جوانان بهشتند. منازل عالی تنها با تحمل سختی و مشقت بدست می‌آید… حسن و حسین و گذشتگان بزرگ و پاک آن مقام عالی را که خداوند به آنها داده است تنها با سختی و ناراحتی بدست آوردند.
ایشان (حسن و حسین) در اسلام متولد شدند و در عزت و کرامت پرورش یافتند. مسلمانان برای آنها احترام قائل بودند و آنها را تکریم و گرامی می داشتند»(مجموع فتاوی).
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین