آیا امام شافعی شاگرد امام صادق است؟

از یک نفر شنیدم که می گفت امام شافعی شاگرد امام صادق است، آیا درست است؟ من کتابهایی را که در مورد امام شافعی نوشته شده است را خوانده ام اما در قسمت هایی که در مورد استادان و شیخ های امام صحبت کرده اند، نام امام صادق را ندیدم لطفا اگر در این مورد در کتاب های معتبری همچون مناقب شافعی، طبقات شافعی، آداب شافعی و … چیزی است لطفا با آن مرجع به من پاسخ دهید.

الحمدلله،

غیر ممکن است که امام شافعی و یا امام احمد بن حنبل شاگرد امام جعفر صادق باشند، زیرا امام جعفر صادق در سال ۱۴۸ هجرى وفات کرد، در حالى که امام شافعى در سال ۱۵۰ هجرى بدنیا آمد، و احمد بن حنبل سال ۱۶۴ هجرى بدنیا آمد، ولى برخى از علماء امام ابو حنیفه را یکى از شاگردان امام جعفر صادق میدانند، امام ذهبى رحمه الله علیه گفت: “ولیس هو بالمکثر إلا عن أبیه، وکان من جلَّه علماء المدینه، وحدَّث عنه جماعه من الأئمه، منهم أبو حنیفه ومالک وغیرهما “، یعنى: ” و او (یعنى جعفر صادق) از کسى روایات زیادى را جز پدرش نقل نمیکرد، و از علماء بزرگ مدینه بود، و از وى گروهى از ائمه مانند ابوحنیفه و مالک و غیره روایاتى نقل کرده اند “.

و همچنین در کتاب “السِّیَر” از ابو حنیفه نقل میکند که گفت: ” ما رأیت أحدا أفقه من جعفر بن محمد “، یعنى: ” فقیه تر از جعفر بن محمد (یعنى جعفر صادق) را کسى ندیدم ”

ولى برخى دیگر از علماء امام ابو حنیفه را شاگرد جعفر صادق نمیدانند، مانند شیخ الاسلام ابن تیمیه که میگوید:

” فإنّ أبا حنیفه من أقران جعفر الصادق، توفّی الصّادق سنه ۱۴۸، وتوفّی أبو حنیفه سنه ۱۵۰، وکان أبو حنیفه یفتی فی حیاه أبی جعفر والد الصادق، وما یعرف أن أبا حنیفه أخذ عن جعفر الصادق ولا عن أبیه مسأله واحده ” (منهاج السنه ۷/۵۳۲)

یعنى: ” ابوحنیفه از اقران و همردیف جعفر صادق بود، و در سال ۱۴۸ هجرى وفات کرد و ابو حنیفه در سال ۱۵۰ هجرى وفات کرد، و ابو حنیفه در زمان پدر جعفر صادق فتوى میداد، و معلوم نشده است که که ابو حنیفه از جعفر صادق و یا از پدرش حتى یک مسئله (فقهى) گرفته باشد “.

و در جایى دیگر میگوید:

” و جعفر بن محمد هو من أقران أبی حنیفه، ولم یکن أبو حنیفه یأخذه عنه مع شهرته بالعلم” (منهاج السنه ۳/۱۴۰)
یعنى: ” و جعفر بن محمد (یعنى جعفر صادق) از اقران ابو حنیفه است، و با وجود شهرت او (جعفر صادق) ابو حنیفه از او (مسائل فقهى) نمیگرفت “.

ولى چه امام جعفر صادق استاد یکى از ائمه اربعه باشد و چه نباشد، از فضل و بزرگوارى این ائمه چیزى کاسته نمیشود، و همه آنها راه و روش پیامبر صلى الله علیه و سلم را در پیش میگرفتند و هر کدام از آنها خود مدرسه فقهى مستقلى بودند، رحمه الله علیهم اجمعین.
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین